Ký hiệu cờ vua đại số
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Ký hiệu cờ vua đại số là cách biểu diễn các nước đi trong một ván cờ vua bằng các kí hiệu quân cờ kết hợp với vị trí của các ô trên bàn cờ.
Mục lục |
[sửa] Kí hiệu của các quân cờ
Kí hiệu của một quân cờ được lấy là chữ cái đầu của tên các quân cờ, riêng quân Tốt thì không lấy chữ cái nào cả. Các kí hiệu này khác nhau tùy thuộc vào ngôn ngữ của các nước. Chẳng hạn, đối với Việt Nam: V (Vua), H (Hậu), X (Xe), T (Tượng), M (Mã) (quân Tốt không có kí hiệu).
Kí hiệu cho các quân cờ trong một số ngôn ngữ như sau:
| Pháp | Anh | Nga | Đức | Việt |
|---|---|---|---|---|
| R (Roi) | K (King) | Кp (Король) | K (König) | V (Vua) |
| D (Dame) | Q (Queen) | ф (ферзь) | D (Dame) | H (Hậu) |
| T (Tour) | R (Rook) | Л (ладья) | T (Türme) | X (Xe) |
| F (Fou) | B (Bishop) | C (слон) | L (Läufer) | T (Tượng) |
| C (Cavalier) | N (kNight) | К (конь) | S (Springer) | M (Mã) |
[sửa] Kí hiệu của các ô trên bàn cờ
Quy tắc thống nhất đối với tất cả các nước (như hình vẽ):
- đặt tên các cột từ
ađếnhtừ bên tay trái sang bên phải theo phía người cầm quân Trắng, - đánh số các hàng từ 1 đến 8 (từ phía quân Trắng sang quân Đen).
Tên một ô sẽ là sự kết hợp tên một cột với số của một hàng, chẳng hạn, g5.
[sửa] Kí hiệu nước đi
[sửa] Quy tắc chung
Vì mỗi nước đi chỉ được thực hiện bởi một quân cờ xuất phát từ một ô nhất định đến một ô nhất định, nên nước đi đầy đủ có dạng:
Tên quân cờ Ô xuất phát - Ô đến
Ví dụ: Quân Trắng đi Hậu từ ô d1 đến ô d5 được viết là: Hd1 - d5
Tuy vậy, cũng trong nước đi trên, thông thường quân Trắng chỉ có một Hậu; và vị trí của nó trên bàn cờ, d1, là hoàn toàn xác định. Cho nên ô xuất phát thường được bỏ qua:
Hd5
Đối với Tốt cũng tương tự:
e4 thay vì e2 - e4
Trong trường hợp một bên có hai quân cùng có thể đến một ô thì phải phân định bằng cách chú thích thêm kí hiệu hàng của quân cần di chuyển.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Thế cờ trong đó một trong hai Mã Trắng có thể đến d2, và một trong hai Xe Trắng có thể đến g7 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ví dụ Trắng có hai mã ở b1 và f3 đều có thể đi đến d2:
Mbd2 thay vì Mb1 - d2
Mfd2 thay vì Mf3 - d2
Nếu hai quân (chẳng hạn, Xe trắng ở g1 và g8 đều có thể đi đến g7:
X1g7 thay vì Xg1 - g7
X8g7 thay vì Xg8 - g7
[sửa] Nước ăn quân
Nước ăn quân thường được kí hiệu bằng dấu nhân (
)
Ví dụ: Hxd4
Ở một số tài liệu, dấu hai chấm (:) được dùng thay vì dấu nhân.
H:d4
Đối với Tốt thì chỉ cần ghi kí hiệu hai cột trước và sau khi ăn, không có dấu nhân, chẳng hạn cd, ed, ....
Bắt Tốt qua đường: kí hiệu có bổ sung thêm e.p. (viết tắt của en passant), với Tiếng Việt thì dùng q.đ.
[sửa] Phong cấp
Tên của quân xuất hiện sau khi phong cấp được ghi sau nước đi, chẳng hạn f8H.
[sửa] Nước nhập thành
Nước nhập thành ngắn được kí hiệu là 0-0, còn nhập thành dài là 0-0-0.
[sửa] Nước chiếu, chiếu hết
Nước chiếu có kí hiệu là dấu cộng (+), và chiếu hết có kí hiệu là dấu thăng (#). Trong một số tài liệu, dấu nhân (×) được dùng để kí hiệu chiếu hết.
[sửa] Xem thêm
PGN - định dạng của tập tin ghi lại các ván cờ.
