Nhạc giao hưởng
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Giao hưởng là các tác phẩm viết cho dàn nhạc giao hưởng ở các thành phần cấu trúc lớn nhỏ, đa dạng gồm các nhạc cụ chính : bộ dây (violin, viola, cello, contrabass), bộ gỗ (sáo, oboe, clarinet, bassoon), kèn đồng (trumpet, trombone, tuba, fagotte) và bộ gõ (trống nồi).
Mục lục |
[sửa] Lịch sử
Thể loại âm nhạc này bắt đầu hình thành từ những năm 30 thế kỷ XVIII, khi các khúc dạo đầu trong các vở opera ngày càng phát triển và mang tính độc lập, từ đó, giao hưởng như một thể loại âm nhạc độc lập đã ra đời.
Nói đến ý nghĩa và tầm quan trọng của giao hưởng trong âm nhạc người ta thường ví với kịch và tiểu thuyết trong văn học. Đó là hình thái cao nhất của khí nhạc, trong đó bao hàm mọi ý tưởng âm nhạc với mọi khả năng biểu cảm phong phú và đa dạng ở bất kỳ nội dung nào từ chất trữ tình cho đến chất anh hùng ca, từ niềm lạc quan yêu đời cho đến nét bi thương thảm khốc.
[sửa] Hình thức sáng tác
Đầu tiên, giao hưởng được sáng tác ở hình thức tổ khúc sonata gồm 3 chương theo phong cách trường phái Napoli - Ý. Sau đó trong thành phần của tác phẩm giao hưởng có thêm khúc dạo đầu (của chương I) và minuet (một loại vũ điệu) đóng vai trò chương cuối của giao hưởng 3 chương.
Tiếp đó, giao hưởng 4 chương được hình thành, trong đó chương cuối được sáng tác ở hình thức sonata hoặc rondo - sonata. Các chương chậm (chương II hoặc chương III) thường mang nội dung trữ tình biểu hiện sự tương phản với các chương còn lại. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển ,thể loại giao hưởng đã có những tác phẩm ngoài quy luật kinh điển như giao hưởng từ 5 chương trở lên hoặc chỉ có 2 hoặc thậm chí 1 chương duy nhất ví dụ như giao hưởng thơ (symphonie poème).
Ngoài các tác phẩm chỉ dành cho dàn nhạc giao hưởng - thành phần chính, có nhiều tác phẩm giao hưởng còn kết hợp cả với lĩnh xướng và hợp xướng (như giao hưởng số 9 - "Niềm vui" của Betthoven) và đặc biệt phải kể đến giao hưởng kết hợp với nhạc cụ độc tấu (concerto - symphony).
Ngoài ra, thể loại âm nhạc này còn liên kết với các thể loại khác để tạo nên những tác phẩm mang hình tượng nghệ thuật tổng quát như: giao hưởng chiêu hồn, giao hưởng ballet, giao hưởng thanh xướng kịch v.v... Điều quan trọng nhất trong giao hưởng là sự phát triển và mối liên kết các ý tưởng âm nhạc theo logic kết hợp sự tương phản giữa các chương nhằm tạo nên sự phong phú về hình tượng nghệ thuật và kịch tính âm nhạc sâu sắc.
[sửa] Nhạc sĩ
Người sáng lập ra nghệ thuật giao hưởng cổ điển là nhạc sĩ thiên tài người Áo Franz Joseph Haydn (F. J. Haydn: 1732–1809), người được mệnh danh là "cha đẻ của giao hưởng".
Nghệ thuật giao hưởng đạt đến đỉnh cao trong các tác phẩm của các nhạc sĩ thuộc trường phái âm nhạc cổ điển Viên (Haydn, W. A. Mozart, L. Beethoven).
Các bản giao hưởng Es-dur (số 39), g-moll (số 40), C-dur (số 41) của Mozart là sự hiển diện của một năng lực sáng tạo huyền thoại. Giới âm nhạc gọi đó là "Sức mạnh Apôlông", "Sức mạnh quỷ thần", "... vượt lên trên khả năng của con người".
Với các bản giao hưởng "Anh hùng ca" - số 3, "Định mệnh" - số 5, "Đồng quê" - số 6 và "Niềm vui" số 9, Betthoven đã làm nên kỳ tích trong lịch sử giao hưởng và mở ra bước ngoặt phát triển mới cho loại hình nghệ thuật này. Từ giao hưởng của ông, đã hình thành thể loại giao hưởng mang nội dung và tên gọi cụ thể được phát triển mạnh mẽ ở thế kỷ XIX, XX trong sự nghiệp sáng tạo của các thiên tài F. Schubert, P. Tchaicovsky, H. Berlioz, F. Liszt, C. Debussy, S. Prokofiev và D. Shostakovitch v.v...
[sửa] Nhạc giao hưởng ở Việt Nam
Nghệ thuật giao hưởng non trẻ có mặt trong dòng nhạc hàn lâm Việt Nam đã cống hiến những tác phẩm đặc sắc như giao hưởng "Quê hương Việt Nam" (Hoàng Việt), "Đồng khởi" (Nguyễn Văn Thương), "Trăm sông đổ về biển đông" (Trần Ngọc Sương), "Rhapsody Việt Nam" (Đỗ Hồng Quân) v.v...
(Theo Giáo dục và Thời đại số 41/1998)
[sửa] Một số bản nhạc giao hưởng
- CLASSICS 01
- CLASSICS ON 45
-
- CLASSICS 01:
- Bach: Air On The G-string
- Bach-Gounod: Ave Maria
- Liszt: Liebestraum
- Bach: Chorale
- Beethoven: Moonlight Sonata 1st Movement
- Beethoven: Pathetique Sonata 2nd Movement
- Mozart: Clarinet Concerto in A, 2nd Movement
- Handel: Largo
-
- CLASSICS ON 45:
- Tchaikovsky: Piano Concerto No. 1
- Rimsky-Korsakov: Flight Of The Bumble Bee
- Mozart: Symphony No. 40
- Gershwin: Rhapsody In Blue
- Sibelius: Karelia Suite
- Beethoven: Symphony No. 5
- Bach: Toccata in D-minor
- Mozart: Eine Kleine Nachtmusic
- Beethoven: Symphony No. 9
- Rossini: Wilhelm Tell Overture
- Mozart: Aria from "The Marriage Of Figaro"
- Tchaikovsky: Romeo and Juliet
- Clarke: Trumpet Voluntary
- Handel: Hallelujah Chorus
- Grieg: Piano Concerto in A-minor
- Bizet: Toreadors March
- Tchaikovsky: 1812 Overture
(Tham khảo tại http://dactrung.net/baiviet/noidung.aspx?BaiID=4f1RlOyfZsU6hyETILeJkg%3D%3D)
