Jan Christian Smuts

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Jan Christiaan Smuts is gebore op 24 Mei 1870 in die huis genaamd Bovenplaas op die plaas Ongegund naby Riebeeck-Wes. Hy was die tweede seun van Jacobus Abraham Smuts en Catherina Petronella (de Vries).

Smut het homself onderskei as:

• 'n Boeregeneraal op komando tydens die Anglo-Boere-oorlog
• 'n Suksesvolle onderhandelaar met Brittanje
• 'n Briljante strateeg in die Eerste Wêreldoorlog
• Raadgewer in die Tweede Wêreldoorlog
• Eerste Minister van Suid-Afrika tydens twee verskillende periodes van diens
• Woordvoerder van die Britse Statebond
• Erkende akademikus in die filosofie van holisme en in botanika.
• Kanselier van die Universiteit van Cambridge

[wysig] Tydlyn

• 1870, 24 Mei, Smuts word gebore op die plaas Ongegund
• 1886 Skryf in by die Stellenbosch Gimnasium
• 1890 Skryf 'n opstel "South African Customs Union" waar hy reeds Suid-Afrika se toekoms sien binne die konteks van politieke eenheid met Brittanje. Die begin van Smuts se politieke bewussyn.
• 1891 verkry 'n graad in literatuur en wetenskap en kry 'n beurs om Regte in Cambridge te gaan studeer.
• 1895 Keer terug na Kaapstad en begin 'n regspraktyk as advokaat. In Oktober lewer hy sy eerste politieke toespraak.
• 1897 Trek na Johannesburg en trou op 30 April met Sybella Margaretha (Isie) Krige.
• 1898 Word aangewys as Staatsprokureur van die Transvaalse republiek.
• 1899 Geboorte van eerste kind, 'n seun, Jocobus Abraham Smuts. Smuts se aansoek om aan te sluit by die Anglo-Boere-oorlog word afgekeur.
• 1900 Die Boere moet in Mei terugval, weg van Pretoria, met Smuts en Schalk Burger in beheer van die hoofstad maar moet in Junie Pretoria verlaat om by Louis Botha aan te sluit. Smuts se seun Koosie sterf drie maande nadat hy Pretoria verlaat het. In Desember neem Smuts beheer oor die Suidwestelike Transvaal.
• 1901 Die Boere besluit om nie oor te gee nie, en Smuts lei sy komando teen die Engelse.
• 1902 Smuts speel 'n sleutelrol in die onderhandeling van 'n vredesverdrag in Vereeniging.
• 1903 Smuts en ander prominente leiers skryf 'n dokument wat die Boere se griewe uiteensit.
• 1905 Smuts en Louis Botha stig Het Volk party in Pretoria.
• 1906 Smuts vertrek op sy eie private sending om die Liberale in Brittanje te oortuig van die Boere se pleidooi.
• 1907 Onderhandel as koloniale Sekretaris met Mohandas Karamchand Gandhi wat besig was om die passiewe verset van Indiërs te lei.
• 1908 'n Ooreenkoms word bereik tussen Smuts en Gandhi, maar beide eis dat die ander een die ooreenkoms misverstaan het.
• 1910 Die Unie van Suid-Afrika kom tot stand en Smuts word ingesluit in Eerste Minister Louis Botha se kabinet.
• 1911 As Minister van myne en bedrywe word die wet op Myne en bedrywe voorgelê.
• 1912 Smuts lê die Unie van Suid-Afrika se verdedigingswetgewing voor.
• 1913 As minister van verdediging moet Smuts toetree tot die mynwerkersgeskil en arbeidersonrus in Johannesburg.
• 1914 Smuts onderhandel weereens met Gandhi en verander die wetgewing om meer toegewend te wees teenoor die Indiërs. Smuts onderdruk 'n Boererebellie met Afrikanertroepe.
• 1915 Botha se strategie en leierskap lei tot 'n oorwinning oor die Duits besette Suidwes-Afrika. Smuts word genooi deur die Britse regering om beheer oor te neem van die Britse troepe in Oos-Afrika.
• 1919 Smuts word die Eerste Minister van Suid-Afrika.
• 1920 Versterk die posisie van die Suid-Afrikaanse party deur 'n samesmelting van partye te onderhandel.
• 1921 Smuts word deur Brittanje gevra om die Ierse vraagstuk te bemiddel. Smuts sukkel binne Suid-Afrika om 'n ooreenkoms te beding met ontevrede mynwerkers.
• 1922 Rhodesië stem daarteen om ingesluit te word as deel van Suid-Afrika.
• 1924 Smuts se Suid-Afrikaanse Party verloor die verkiesing teen die Nasionale Party en hy word leier van die opposisieparty.
• 1925 Smuts word die president van die Assosiasie vir die bevordering van Wetenskap.
• 1926 Smuts publiseer 'n filosofiese werk oor Holisme naamlik: Holism and Evolution.
• 1929 In sy verkiessingsveldtog beywer Smuts hom vir 'n "Britse konfederasie van Afrikastate" dwarsoor Afrika en verloor die verkiesing weer teen die Nasionale Party.
• 1933 Smuts beding 'n samewerkingsooreenkoms met Generaal Hertzog ten einde 'n koalisieregering te skep.
• 1939 Nadat Duitsland Pole ingeval het, is daar 'n geskil tussen Hertzog en Smuts oor deelname in die oorlog. Smuts wen 'n parlementêre stemming ten gunste van die oorlog. Hetzog bedank en Smuts word weereens die Eerste Minsiter van Suid-Afrika.
• 1941 Smuts raak aktief betrokke by die Tweede Wêreldoorlog en besoek die front in Oos-Afrika.
• 1942 Smuts word deur Churchill genooi na samesprekings in Kaïro vir strategiese samesprekings oor die verloop van die oorlog in Afrika.
• 1943 Smuts benut die oorwinning oor Duitsland in Noord-Afrika om die verkiesingstryd te wen teen D.F. Malan.
• 1944 Smuts ontmoet vir President Rooseveldt in Kaïro.
• 1945 Churchill moedig Smuts aan om 'n vriendskap aan te knoop met die kernfisikus Niels Bohr, en Smuts kom sodoende te wete van die ontwikkeling van die atoombom. Die Tweede Wêreldoorlog kom ten einde.
• 1947 Die Britse Koninklike familie besoek Suid-Afrika op uitnodiging van Smuts. Smuts woon die troue by van Prinses Elizabeth.
• 1948 Smuts verloor die verkiesing teen D.F. Malan se Nasionale Party. Smuts word aangewys as Kanselier van die Universiteit van Cambridge.
• 1949 Smuts tree op as spreker by die inwyding van die Voortrekkermonument.
• 1950 Smuts sterf op 11 September.

[wysig] Verwante boeke

• 1952. J.C. Smuts, Jan Christian Smuts,Cassell & Company Ltd. London
• 1994. T. Camaron, Jan Smuts - An illustrated biography, Human and Rousseau (Pty) Ltd. State House, 3-9 Rose street, Cape Town.
• 2001. O. Geyser, Jan Smuts and his International Contemporaries, Covos Day, Oak Tree House, Tamarisk Avenue. Weltevredenpark, 1715.