Toulouse
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
| Toulouse (Tolosa) | |
|---|---|
 |
 |
| Land: |  Frankryk |
| Gewes (région): |  Midi-Pyrenées |
| Département: | Haute-Garonne (31) |
| Koördinate: | 43°36' N, 1°26' O |
| Oppervlakte: | 118,3 km² |
| Bevolking: | 426 700 (2004) |
| Bevolkingsdigtheid: | 3 607 / km² |
| Hoogte: | 115-263 m bo seespieël |
| Burgemeester: | Jean-Luc Moudenc (UMP, sedert 2004) |
Toulouse (Oksitaans: Tolosa) is 'n stad in die suidweste van Frankryk, aan die oewer van die Garonnerivier en halfpad tussen die Atlantiese Oseaan en die Middellandse See. Die metropolitaanse gebied van Toulouse is met 1,1 miljoen inwoners die tweede grootste in Suid-Frankryk en een van die vinnigste groeiende in Europa. Die stad is die hoofkwartier van die grootste ondernemings in die Europese lug- en ruimtevaartnywerheid, soos byvoorbeeld Alcatel Espace, EADS Space en Airbus S.A.S. en 'n belangrike onderwyssentrum met meer as 100 000 studente.
Toulouse is die voormalige hoofstad van die historiese provinsie Languedoc, wat tot by die Franse Rewolusie bestaan. Vandag dien Toulouse as die hoofstad van die région (gewes) Midi-Pyrenées en die prefektuur van die département Haute-Garonne. As die setel van die Académie des Jeux Floraux, die eweknie van die Franse Akademie in die Oksitaanstalige gebiede van Suid-Frankryk, het die stad ook 'n belangrike sentrum van die Oksitaanse kultuur geword. Die tradisionele Oksitaanse kruis dien as die simbool van die stad.
Inhoud |
[wysig] Geskiedenis
Die Romeine verower die Galliese stad Tolose in die jaar 106 v.C.; onder die nuwe naam Tolosa dien dit as 'n belangrike administratiewe en militêre sentrum van die provinsie Gallia Narbonensis. Baie strate in die ou stadskern laat nog steeds die Romeinse roosterpatroon herken. Sedert die 4de eeu is Toulouse die setel van 'n biskop.
Tussen 418 en 507 n.C. is Toulouse die hoofstad van die Tolosaanse Ryk, wat die Wes-Gote na Alaric se Italiaanse veldtog stig. Die ryk strek tot by die Pireneë-gebergte en sluit groot dele van Spanje in. Dit word uiteindelik deur Clovis I vernietig. In die tydperk tussen 781 en 843 is Toulouse die hoofstad van die Koninkryk van Akwitanië.
Tydens die middeleeue bly Toulouse oor 'n lang tydperk onafhanklik. Die grawe van Toulouse brei hulle magsgebied oor 'n groot deel van Suid-Frankryk uit, wat uiteindelik die provinsie Languedoc vorm. Toulouse word 'n sentrum van die Oksitaanse kultuur. As gevolg van die kruistog teen die Kathare word die provinsie in 1271 by Frankryk ingelyf. Toulouse self word deur Noord-Franse troepe geplunder.
Toulouse is in die middeleeue ook een van die rykste stede in Frankryk. Die kalkgrond van sy omgewing is uiters geskik vir die wede-plant, wat toe die enigste duursame blou verfstof oplewer. Toulouse raak sy monopolie ers met die invoer van indigo uit die Portugese kolonies kwyt.
Selfs onder die heerskappy van die Franse kroon bly die stad tot by die jaar 1790 meer of min onafhanklik. Tydens die reformasie is die stad die tuiste van 'n groot aantal protestante, tog bly Toulouse in die godsdienstige oorloë steeds 'n bondgenoot van die Rooms-Katolieke partye. In 1562 word sowat 4 000 Hugenote in die stad vermoor.
Teen die middel van die 19de eeu neem die hedendaagse ekonomiese bloei van Toulouse 'n aanvang met die oprigting van die eerste nywerhede.
Tussen 1942 en 1944 word Toulouse deur Duitse troepe beset. Die stad is in die Tweede Wêreldoorlog nie die skouplek van militêre gevegte nie, tog is dit 'n belangrike sentrum van die Résistance, die Franse weerstandsbeweging. Die Duitse besettingstroepe ontruim die stad kort na die geallieerde landing in Normandië.
Aan die begin van die sestigerjare vestig 'n groot aantal Franse setlaars, wat uit Algerië verdryf is, hulle in die stad. In die sewentigerjare kom 'n groot aantal Noord-Afrikaanse immigrante na Toulouse. Ook danksy die ekonomiese groei styg die inwonertal vinnig van 269 000 in die jaar 1954 tot 380 000 in 1968. In 2005 het Toulouse reeds meer as 426 000 inwoners.
[wysig] Ekonomie
Ná sy bloeitydperk as verskaffer van die beroemde blou pastelkleure en die industrialisering tydens die 19de eeu bly Toulouse in sy onlangse geskiedenis 'n tyd lank 'n tweederangse stad wat nie tred kan hou met ander Franse metropole nie.
Die stad het egter 'n lang tradisie as 'n lugvaartsentrum, en reeds in 1919 is daar lugposverbindings met Afrika en Noord- en Suid-Amerika. Die lughawe van Toulouse is ook die basis van die bekende skrywer en pilot Antoine de Saint-Exupéry.
In die sestigerjare neem die Franse regering die besluit om die aktiwiteite van die lugvaartnywerheid in Toulouse te konsentreer. Ook die Europese vliegtuigvervaardiger Airbus Industrie het een van sy twee hoofkwartiere naby Toulouse se lughawe (die ander is in die Duitse hawestad Hamburg). Airbus is tans die grootste plaaslike werkgewer en monter hier die nuwe passasierstraler Airbus A380.
Sedert die tagtigerjare is Toulouse een van die belangrikste sentrums van die ruimte- en lugvaartnywerheid ter wêreld, wat met die Concorde, Airbus en Ariane vereenselwig word. Die plaaslike bedrywe verskaf werk aan meer as 35 000 mense. Ander belangrike nywerhede is masjienbou, yster en tekstiel. Danksy die welvarende nywerhede het Toulouse sy skuldlas binne tien jaar ten volle afbetaal.
Toulouse is daarnaas 'n handel- en vervoersentrum en die tweede grootste tersiêre onderwyssentrum van Frankryk. Blomteelt is 'n tradisionele ambag in Toulouse. Veral die plaaslike viooltjies word bemark, onder meer ook as reukwater en bestanddeel van likeur.
[wysig] Besienswaardighede
- Toulouse staan vir sy pragtige sandsteengeboue geboue bekend en dra weens die kenmerkende rooi en rooskleurige argitektuur die bynaam la ville rose. Die groot verskeidenheid kleure, wat as gevolg van verwering ontwikkel, word veral in die aandson sigbaar. Die plaaslike chansonnier Claude Nougaro het die rooi kleur in sy liedere besing.
- Die romaanse basiliek Saint-Sernin uit die 11de en 12de eeu is een van die mooiste in Suid-Frankryk.
- Die gotiese katedraal Saint-Etienne dateer uit die 12de eeu.
- Die Musée des Augustins is 'n voormalige Augustynse klooster, wat vandag 'n kunsmuseum huisves.
- Die universiteit van Toulouse is in 1229 gestig en die tweede oudste in Europa.
- Toulouse beskik oor 'n groot aantal patrisiërhuise in die renaissance-boustyl, soos die Hôtel d’Assézat en die Hôtel de Bernuy.
- Die Musée Georges Labit vertoon Romeinse, Egiptiese, Koptiese, Sjinese en Japanse kuns.
- Die Musée Saint-Raymond naby die basiliek Saint-Sernin spog met 'n grafkelder uit die Romeinse en vroeë christelike tydperk. Die boonste verdiepings huisves argeologiese uitgrawings uit die stad en sy omgewing.
- Die Cité de l’espace (Ruimtestad) behandel onder mer die geskiedenis van die ruimtevaart.
[wysig] Kultuur
Baie ou nywerheidsgeboue is herskep tot kulturele sentrums. Die ou slagpale dien sedert die negentigerjare as die setel van die Museum vir Moderne Kuns. Die ou watertoring huisves nou 'n fotogalery.
Die stad bestee sowat vyftien persent van sy jaarlikse begroting aan "Kultuur sonder grense", 'n ambisieuse kulturele fees. Alternatiewe feeste soos die musiekfees in die oewerpark van die Garonne geniet dieselfde aandag.
[wysig] Kookkuns
Tipiese plaaslike geregte is die Cassoulet, 'n bredie van wit boontjies en verskillende soorte vleis, wat met Confit d'oie - ingemaakte ganslewer en landworsies - bedien word, Terrine de foie gras ('n ganslewergereg) en Magret de canard (eendborsies met groen boontjies).
Violettes de Toulouse is gesuikerde viooltjies, wat ter versiering van plaaslike nageregte gebruik word. Viooltjieslikeur uit Toulouse is 'n drankspesialiteit.
Die Marché Victor Hugo is die sentrum van die plaaslike chocolatiers en kaaswinkels.
