Pilipinas

Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensayklopedya

Republika sa Pilipinas (Sugboanon: Republika sa Pilipinas; Iningles Republic of the Philippines), ug The Philippines (o Pilipinas) nailhan usab isip 'Perlas sa Sidlakang Kadagatan', maoy usa ka gawasnong, soberanong nasod sa habagat-kasadpang Asya. Naa siya sa 1,210 km (750 mi) gikan sa dakong Asya ug may 7,107 ka isla nga nagporma sa usa ka parte sa Malayan Archipelago.


(Bandera)	(Coat of Arms)

Nasodnong Motto: Makidios, Makitawo, Makikinaiyahan, ug Makibansa (Sinugboanon: For the Love of God, People, Nature, and Country)

Nasodnong Awit: Lupang Hinirang (Yutang Hinigugma)

Ulohan Manila
km²) 14°35′ N 121°0′ E

Kinadaanang Dakbayan Dakbayan sa Sugbo

Opisyal nga mga pinulongan Filipino(Tinagalog), Iningles

Mahinungdanong mga Pinulongang sa rehiyon Sinugboanon, Ilokano, Hiligaynon, Bikol, Winaray, Kapampangan, Pangasinan, Kinaray-a, Maranao, Maguindanao, Tausug ug Chabacano

Gobyerno

Presidente
Bise Presidente

Republika
Gloria Macapagal-Arroyo
Noli de Castro

Independencia
- gi-deklarada sa Espanya
12 sa Hunyo, 1898 (opisyal)

Arya
• Total
• Tubig (%) 300,000 km² km² (ika-71)
0.6%

Populasyon
• Hulio 2005 est.
• 2000 census
• Density 87,857,473 (ika-12)
76,498,735
276/km² (ika-27)

GDP (PPP)
• Total
• Per capita 2005 estimate
$409,445 million (ika-25)
$4,770 (ika-107)

Currency Philippine peso (piso) (PHP)

Horas zone
• Summer (DST) UTC +8 (UTC+8)
(UTC)

Internet TLD .ph

Tawagan code +63

¹ Ubos sa Batakan-Balaod sa 1987, Filipino maoy nasodnong Pinulongan, samtang ang mga opisyal nga pinulongan Filipino ug Iningles .

Ang mga rehiyonal nga mga pinulongan mao ang auxiliary opisyal nga mga pinulongan sa ilang kaugalingong mga dapit.

Ang Espanyol ug Arabo wala may opisyal nga status pero gigamit sa "voluntaryo ug opsyonal nga basis."

Ang Kapupod-an sa Pilipinas, nakit-an sa mga Portogeso ug mga Espanyol, kuyog nila si Kapitan Hernando Magallanes niadtong 16 sa Marso, 1521. Pagka 27 sa Abril, 1565, ang mga konkistadores sa liderato ni Miguel Lopez de Legaspi niabot sa Sugbo, gikan sa Nueva Espanya, (Mexiko). Pagkahuman sa pag-establisar sa gobyerno espanyol sa Manila sa 1571, ang Isla gikuha ug gihimo ug Colonia sa Mexiko ug Espanya sulod sa 300 ka tuig, sugod sa (1521 hantod sa 1821).

Pagkahuman sa gubat alang sa kalingkawasan sa Mexiko, ang kagamhanan sa Espanya mao nay nikontrolar sa Pilipinas ug gihimo ning Probinsya sa Espanya (1821 - 1898) sulod sa 77 anyos hangtod sa 1898.

Pagka 1898, naggubat ang Espanya ug ang Estados Unidos de Amerika aron pagkontrolar sa Islas. Pagkahuman sa maong giyera, ang Estados Unidos de Amerika, mao nay nikontrolar sa Isla hangtod sa 1935. Pagka Ika-2ng Gubat sa Kalibotan, ang Hapon niabot ug maoy nanghawod sa Kapupod-an, hangtod sa 1945, dihang gibombardeyo sa mga sundalong Amerikanhon ang mga kampo sa mga Hapones ug nahilingkawas ang Kapupod-an.

Pagka 1946, ang Pilipinas gitagaan ug "de facto", nga permanente nga Kagawasan sa 4 sa Hulyo, 1946 sa Estados Unidos de Amerika.

Kining mga tuiga ubos sa pangagamhanan sa mga taga gawas nakaimpluwensya pag-ayo sa kultura ug katilingban sa Pilipinas. Nailhan ang nasod sa iyang pagka Katoliko ug sa labihang pagkaimpluwensya niini sa weste. Usa kini sa duha ka nasod nga katoliko sa Asya: Pilipinas ug East Timor.

Human dayon sa Ika-2ng Kinatibuk-ang Gubat, ang Pilipinas mao ang kinalamboang nasod sa Asya, apan sukad niadto, hinay ang kalamboan gumikan sa kagamay sa pagtubo sa ekonomiya, pangawkaw sa gobyerno sa panudlanan (pangurakot), ug neyo-kolonyal nga mga impluwensya. Sa pagkakaron, moderatado ang pagtubo sa ekonomya---tinabangan sa kadaghan sa mga Pilipino nga nagtrabahoan sa gawas ug sa 'information technology'.

[usba] Politika

[usba] Lugar og Regionales

[usba] Heyograpiya

[usba] Ekonomiya

[usba] Mga Opisyal nga Pinulongan

Filipino (Tinagalog) ang pugsanong gihimong nasodnong pinulongan. Duha ang pugsanong gihimong opisyal nga pinulongan: Iningles ug Filipino (Tinagalog) (ug sa una, Espanyol). Naay labaw sa 170 ka pinulongang lumad sa tibuok kapupod-an. Napulog-duha niini mga mahinungdanong pinulongan sa mga rehiyon: Sinugboanon, Tinagalog, Ilokano, Hiligaynon, Bikol, Winaray, Kapampangan, Pangasinan, Kinaray-a, Maguindanao, Maranao, Tausug ug Chabacano

[usba] Kultura

Ang kultura sa Pilipinas naimpluwensya sa daghan nga nasod gikan sa Europa (Espanya), Latino America (Mexiko), Estados Unidos de Amerika, Tsino, Islam, Hinduismo, etc.

Ang kustombre ug tradisyonales sa Pilipinas naimpluwensyahan sa mga Espanyol.

[usba] Relihiyon

Mga Katoliko ang kadaghanan sa Pilipinas (83 porsyento); Protestante (9 porsyento); Islam (5 porsyento); Budismo ug Hinduismo (3 porsyento).

[usba] Literatura

[usba] Tan-awa Usab

Talaan sa mga kasadyaan sa Pilipinas

[usba] Dugang Impormasyon

[usba] Mga panid na opisyal sa gobyerno

www.gov.ph - Ganghaan sa Kagamhanan sa Pilipinas
www.op.gov.ph - Buhatan sa Presidente
www.senate.gov.ph - Senado
www.congress.gov.ph - Kongreso
www.supremecourt.gov.ph - Korte Suprema
www.comelec.gov.ph - Komisyon sa mga Pinili-ay (COMELEC)
www.dfa.gov.ph - Departamento sa Kalihokang Panggawas
www.wowphilippines.com.ph - Departamento sa Turismo
www.afp.mil.ph - Armadong Kusog sa Pilipinas

[usba] Mga panid sa sumat

[usba] Uban pang panid

Ang Ingles nga bersiyon ning maong panid mahimo mong mahubad ngadto sa Binisayang Sinugboanon.

Mga Rehiyon ug Lalawigan sa Luzon
Rehiyon sa Ilokos:	Ilocos Norte \| Ilocos Sur \| La Union \| Pangasinan
Lupot sa Cagayan:	Batanes \| Cagayan \| Isabela \| Nueva Vizcaya \| Quirino
Tunga-tungang Luzon:	Aurora \| Bataan \| Bulacan \| Nueva Ecija \| Pampanga \| Tarlac \| Zambales
CALABARZON:	Batangas \| Cavite \| Laguna \| Quezon \| Rizal
MIMAROPA:	Marinduque \| Occidental Mindoro \| Oriental Mindoro \| Romblon
Bicol:	Albay \| Camarines Norte \| Camarines Sur \| Catanduanes \| Masbate \| Sorsogon
Adm. Rehiyon sa Cordillera:	Abra \| Apayao \| Benguet \| Ifugao \| Kalinga \| Mountain Province
Metro Manila:	Walay lalawigan

Mga Rehiyon ug Lalawigan sa Kabisay-an
Kasadpang Kabisay-an:	Aklan \| Antique \| Capiz \| Guimaras \| Iloilo \| Negros Occidental \| Palawan
Tunga-tungang Kabisay-an:	Bohol \| Negros Oriental \| Siquijor \| Sugbo
Sidlakang Kabisay-an:	Biliran \| Sidlakang Samar \| Leyte \| Amihanang Samar \| Samar \| Habagatang Leyte

Mga Rehiyon ug Lalawigan sa Mindanao
Zamboanga Peninsula:	Zamboanga del Norte \| Zamboanga del Sur \| Zamboanga Sibugay
Amihanang Mindanao:	Bukidnon \| Camiguin \| Lanao del Norte \| Misamis Occidental \| Misamis Oriental
Rehiyon sa Davao:	Compostela Valley \| Davao del Norte \| Davao del Sur \| Davao Oriental
SOCCSKSARGEN:	Cotabato \| Sarangani \| Habagatang Cotabato \| Sultan Kudarat
Caraga:	Agusan del Norte \| Agusan del Sur \| Dinagat Islands \| Surigao del Norte \| Surigao del Sur
ARMM:	Basilan \| Lanao del Sur \| Maguindanao \| Shariff Kabunsuan \| Sulu \| Tawi-Tawi

Kining maong panid usa ka saha. Tabangi ang Wikipedya pinaagi sa pag-usab niini!

Retrieved from "http://ceb.wikipedia.org../../../p/i/l/Pilipinas.html"