Serbòchòrwacczi jãzëk
From Wikipedia
| Srpskohrvatski Српскохрватски |
|
|---|---|
| Òbsëga | Serbskô, Czôrnô Góra, Chòrwackô, Bòsnijô ë Hercegòwina ë jine |
| Lëczba mówiącëch | kòl 21 milionów |
| Môl | 44 |
| Pòchodzeniowe régòwanié | Jindoeùropejsczé jãzëczi *Słowiańsczé jãzëczi **Pòłniowòsłowiańsczi jãzëk |
| Alfabét | łacëzniany ë cërylica |
| Òficjalny sztatus | |
| Ùrzãdny jãzëk | Serbskô, Czôrnô Góra, Chòrwackô, Bòsnijô ë Hercegòwina |
| Regùlowany òb | ? |
| Kòdë jãzëka | |
| ISO 639-1 | sh (wëcopany) |
| ISO 639-2 | (feleje) |
| ISO 639-3 | {{{iso3}}} |
| SIL | SRC (wëcopany) |
Serbòchorwacczi jãzëk - dzysdniowò je to kontrowërsëjne miono na karno krótko sparłãczonych ze sobą sztandardowich jãzëków ë dialektów (diasystema), chtërne są dzélã pôłniowégò karna słowiańsczich jãzëków. Jãzëczi ne ë dialektë brëkòwane są w Chòrwacëji, Bòsni ë Hercegòwinie a téż w Serbsczi ë Czôrni Górze a téż bez serbsczé ë chòrwacczé miészizne w Sloweńsczi, Aùstrëjacczi, Madżarsczi ë Rumùńsczi. Nym jãzëkã gôdô kòl 21 milionów lëdzy.
[edicëjô] Dialektë
Na òbéńdze serbòchòrwacczi diasystemy mòznô wëapartnic trzë wiôldżie dialektë (abò grëpë dialektów): sztokawsczi, kajawsczi ë czakawsczi. Sztokawsczi dialekt Hercegòwinë je pòdspòdlã dla wszëtczich trzëch sztandardowich jãzëków: serbsczégò, chòrwacczégò ë bòsnianégò. Mùszi sã pòstrzéc, że nierównosce w brëkòwanim dialektów ë jich zjinakach zanôléżne są geògrafnie, a nié etnicznie. Lëczba nierównoscë je na tëli wiôlgô, że nie wszëtczé dialektë są midze sobą rozmióne.
Sztokawsczim dialetktã gôdô sã w Serbsczi ë Czôrni Górze, Bòsniji ë w wikszi òbéńdze Chòrwacczi. Równoznaczëzną słowa "co" je "što". Pòrénkòwô abò ekawskô zjinaka sztokawsczégò, chtërną gôdô sã na wnetka całim môlu Serbsczi é na pòrénkòwich kùńcach Chòrwacczi, òddôwô prasłowiańsczi zwãk *ě (jać) przë pòmòcë "e". Zôpôdnô abò jekawskô zjinaka òddôwô *ě jakno "je" abò "ije". Gôdô sã tak w Chòrwacczi, Bòsni ë Czôrnogòrze a téż w niechtërnëch òbéndach zôpôdniej Serbsczi. Je téż ikawskô zjinaka, dze *ě je dzysdniowò reprezentowóna bez "i".
Kajawsczi dialekt je rozpòmiónowóny w nordowi Chòrwacczi. Słowò "co" je òddôwóne bez "kaj". Je òn juwerny do westrzédnych sloweńsczich dialektów , nié mô równak dëbeltné lëczbë. Jać je òddôwanô jakò "e".
Czakawsczim dialektã gôdô sã z zôpôdné Chòrwacczi, òsoblëwie w Istrëji ë Dalmacczi. Słowò "co" je òddôwanë bez "ča". W nym dialekce je wiele makaroniznów (zapòżëczeń z italsczégò).
[edicëjô] Alfabetë
Jãzëczi z serbòchòrwacczé diasystemy mòżno zapisac łacëńsczim alfabetã abò cërylicã. Sztandardowi wersëje serbsczégò ë bòsnianégò brëkùją òbù alfabetów, a chòrwacczi blós łacëńsczi. W òbù przëpôdkach zapisënk je wnetka taczi sóm, a kôżderny znak w jednym alfabece mô swoją równoznaczënã w drëdżim (w łacënce je përznã dwaznaków). Szlach cërylicy brëkòwana w serbòchòrwacczim òstał ùsôdzony w XIX s. òb Vuka Stefanovica Karadžicia, a szlach łacëńczi òb Ljudevita Gaja.
A a B b C c Č č Ć ć D d Dž dž Đ đ E e F f G g H h I i J j K k А а Б б Ц ц Ч ч Ћ ћ Д д Џ џ Ђ ђ Е е Ф ф Г г Х х И и Ј ј К к
L l Lj lj M m N n Nj nj O o P p R r S s Š š T t U u V v Z z Ž ž Л л Љ љ М м Н н Њ њ О о П п Р р С с Ш ш Т т У у В в З з Ж ж
