Akutagawa Ryunosuke
El Vikipedio
AKUTAGAWA Ryunosuke (Hepburn/Kunrei), (Kanĵie)èŠ¥å· é¾ä¹‹ä»‹ [akta-ga-Åa RJU-no-ske] (malofte:èŠ¥å· ç«œä¹‹ä»‹) (* 1-a de marto 1892 en Tokio; †24-a de julio 1927 per memmortigo en Tokio) estis japana verkisto kaj poeto. Krom eseoj kaj poeziaĵoj li verkis proksimume 150 rakontojn kaj novelojn.
Enhavo |
[redaktu] Pri
Akutagava estis el la unuaj aziaj aÅtoroj, kiuj provis kunligi hejmajn literaturajn tradiciojn al eÅropa literaturo. La temoj de liaj rakontoj estas tre diversaj. Ofte li prenis ilin el japanaj fabeloj aÅ el japana literaturo. Liaj rakontoj ege rivelas psikologiajn aspektojn de homoj.
[redaktu] Vivo
Akutagava naskiÄis en 1892 en Tokio. Lia familio estis burÄa kaj tradiciema. Inter 1912 kaj 1916 li studis pri anglalingva literaturo kaj komencis publikigi siajn verkojn. Li estis instruisto pri la angla dum tri jaroj kaj poste li laboris ĉe gazeto “Ōsaka Mainiĉiâ€.
Akutagava bone konis literaturon kaj japanan kaj ĉinan kaj eÅropan. Li estis influita de diversaj aÅtoroj, ekzemple de Edgar Allan Poe, Charles Baudelaire, Oscar Wilde, MORI ÅŒgai kaj Nacume SÅseki.
Ekde 1919 lia saneco pli kaj pli malboniÄis. Samtempe, liaj rakontoj pli kritikis la socion kaj pli realismiÄis. Akutagava nun eĉ devis rigardi kaj sian propran malsaniÄadon kaj la „malboniÄadon“ de la socio, kiu ja rektis al milito. Li mortigis sin en 1927.
En la jaro 1954, la fama japana filmisto Kurosawa Akira verkis oftkonatan filmon RaÅÅmon, kiu bazas sur rakonto de Akutagava. Tiu filmo internacie ricevis premiojn kaj plikonatigis aÅtoron Akutagava.
[redaktu] Kelkaj verkoj
’’Bonvole aldonu aliajn verkojn, japanajn skribaĵojn, signifojn, tradukojn al esperanto...’’
- 1915: 羅生門 RaÅÅmon (RaÅomon)
- 1916: é¼» Hana (Nazo)
- 1918: 地ç„変 Äœigokuhen (Bildo pri infero)
- 1959: 毛利先生 MÅri-sensei (Instruisto MÅri)
- 1920: 秋 Aki (AÅtuno)
- 1920: 秋山図 Ŝūzanzu (Bildo pri aÅtunaj montoj)
- 1922: å°†è» ÅœÅgun (Soldat’estro)
- 1922: åº Niwa (Äœardeno)
- 1924: Ikkai no tsuĉi (Unu peco da bieno)
- 1927: GenkakusambÅ
- 1927: 河童 Kappa (Demono de Akvo) [titolo de tradukaĵo: “La Kapaoâ€]
- 1927: æ¯è»Š Haguruma (Dentradoj)
- kaj pluaj
[redaktu] Bibliografio
AKUTAGAWA, Ryunosuke: La Kapao kaj aliaj rakontoj. Kvar noveloj, trad. el la japana; Tokio 1979, 95 p.
