Maŝintradukado
El Vikipedio
Maŝintradukado estas procezo de aŭtomata tradukado de unu natura lingvo al alia pere de komputilo. Maŝintradukado daŭre restas nevenkita defio por informadiko, pli specife por ĝia branĉo lingvokomputiko. Hodiaŭ jam haveblas pluraj sistemoj, kies eliro ne estas perfekta, sed estas sufiĉe altkvalita por esti uzata en multaj kampoj, kie ĝi helpas al homaj tradukantoj.
Oni ofte sugestas Esperanton kiel taŭgan ilon por maŝintradukado - aŭ kiel fontolingvo por tradukado en naciajn lingvojn, aŭ kiel pontolingvon, pere de kiu oni tradukas tekstojn de unu nacia lingvo al alia. Projektoj prilaborantajn kaj utiligantajn tiujn ĉi trajton de Esperanto estas ekzemple DLT, aŭ la pli nova UNIKOM.
Enhavo |
[redaktu] Ĉefaj okazintaĵoj en historio de Maŝintradukado
- Jaro 1933: Smirnov-Trojanski de Ruslando faris projekton pri tradukmaŝino, sed ĝi neniam estis konstruata.
- Jaro 1946: Warren-Weaver kaj Andrew D. Boothe, en Usono, kune kun R. H. Richens, de Anglujo, komencis seriozajn klopodojn disvolvi aŭtomatan traduksistemon pere de komputilo. En 1951 eniris en la grupon S-ro Yehoshua Bar-Hillel.
- Jaro 1952: Okazis la unua kongreso pri Aŭtomata Tradukado
- Poste, grupoj de esploristoj prilaboris la aŭtomatan tradukadon en aliaj landoj: Italio, Svedio, Skotlando, Ĉinio, Japanio, Izraelo, Meksiko, ktp.
- Jaro 1960: Aperas la libro "Automatic Language Translation", far A. G. Oettinger, pri la tiutempa stato de la tekniko.
- Jaro 1962: Aperas la anglalingva libro "The Future of Machine Translation", far la jam menciita Bar-Hillel.
- Jaro 1964: En Usono, la Nacia Konsilantaro pri Esplorado, kaj la Nacia Scienca Akademio formis komitaton "ALPAC", kies tasko estis studi objektive la resultatojn de la ĝistiamaj esploroj pri aŭtomata tradukado, kaj konkludi pri la estonteco de tiuj esploroj.
- Jaro 1966: La komitato "ALPAC" dikonigas sian informaĵon, kiu bedaŭrinde estis pesimisma pri la ebleco de kontentiga aŭtomata tradukado. Tamen, la studo opinias ke spite de la verŝajna malsukceso, la esploroj tiutemaj ja utilis por la lingvistiko kaj por la trdukarto ĝenerale, danke al la disvolvo de:
-
-
- Pli praktikaj metodoj por taksi tradukojn.
- Rimedoj por plirapidigi la tradukadon.
- Mezuroj pri kvalito de tradukaĵoj.
- Mezuroj pri kosto de tradukado.
- Statistikoj pri tradukaĵoj.
- Studoj pri prokrasto de tradukoj kaj ties kaŭzoj.
- Konsultiloj por tradukistoj.
- Iomgrada profito de aŭtomata tradukado.
-
En la sekvantaj jaroj, la esplorado pri aŭtomata tradukado bremsiĝis, verŝajne pro influo de la malentuaziasmiga informaĵo de ALPAC, kio etigis la monan kaj alispecajn apogojn por tiutema esplorado.
Tamen, poste aliaj institucioj kaj komercaj entreprenoj prenis denove la taskon disvolvi sistemojn por aŭtomata tradukado atingante iun progreson. La esplorado daŭras ĉar la problemo estas komplika.
[redaktu] Ĝenerala skizo pri la maŝintraduka procezo
[redaktu] Ekzemplo de sintaksa analizo de frazeroj
[redaktu] Nombro de tradukprogramoj necesaj por kvin lingvoj
Maldekstre: Unu programo por ĉiu lingvo-paro. Dekstre: Helpe de ponto-lingvo (kiel projekto DLT uzis Esperanton), nur du programoj por ĉiu lingvo (eksterlasante la ponto-lingvon el tiu ĉi kalkulo). 
[redaktu] Nombro de programoj funkcie de la nombro de lingvoj
Komparo inter la "rekta" kaj la "ponto-lingva" metodoj. 
[redaktu] Eksteraj ligiloj
- Traduku.net - esperanta retpaĝo pri maŝintradukado kun i.a. senpage uzeblaj tradukiloj inter esperanto kaj la angla (esperante kaj angle)
- Enkonduko al maŝina tradukado (esperante)
- Universala Traduka Lingvo (UTL) - pri la eblecoj de uzo de Esperanto kiel UTL en maŝintradukado (esperante)
- Esperantilo - traduka sistemo (GPL) kun plene aŭtomata aŭ duone aŭtomata tradukado de esperanta lingvo al pola kaj germana lingvoj (esperante, germene kaj pole)
