Uden

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.

Ligking vaan Uden in Noord-Braobant

Uden (Braobants Uje) is 'n plaots en gemeinte in de Nederlandse provincie Noord-Braobant, mèt 'n oppervlak vaan 67,59 km² (daovaan 0,46 km² water) en per 1 januari 2006 'n populatie vaan 40.230 lui. Binne de gemeinte Uden ligke ouch de dörper Odiliapeel en Volkel.

[bewirk] Stadsfuncties

Uden is in zeker zin 't verzörgingscintrum vaan Noordoosbraobant, al is 't sterk in concurrentie mèt de primair centra Nimwege, De Bos en Eindhove. Logistiek deit 't daoveur in zeker zin oonder, umtot Uden neet mèt 't spoer te bereike is; de veurnaomste touwgaanksweeg is d'n A50. In de gemeinte Uden ligk de Vleegbasis Volkel, e belaangriek militair vleegveld. In Uden is nog ummer e kloester gevesteg vaan de Orde vaan 't Heileg Kruus. In de planne veur Ruumdelike Ordening is väöl aondach veur de oontwikkeling vaan 'n steidelike regio Uden-Veghel-Boekel.

[bewirk] Stadsgeziech

Nui romanogotische Pieterskèrk, Uden

Es aajd dörp heet Uden neet de besjikking euver väöl aw monumentaol gebouwe. De aw gotische Pieterskèrk woort in 1886 bij 'ne brand zwoer besjaojeg en denao aofgebroke, boenao me 'n nui Pierskèrk, in eclectische stiel, bouwde (zuug nevestoonde foto). Ander bezeenswierdeghede zien de abdij Maria Refugie en 't natuurgebeed De Maashorst.

[bewirk] Historie

Wie väöl plaotse in Noord-Braobant waor Uden al in prehistorische tije bewoend. Uden duuk in de vreug Middeliewe op es Uot, in 1190 es Uthen. Dees lèste vermelding kump veur in 'n acte vaan de graof vaan Zutfe, dee de hierlikheid Uden erkint. Dees hierlikheid blaof tot 1324 zelfstendeg; in dat jaor woort ze bij 't Land vaan Ravenstein gevoog, wat in 1397 weer Kleefs gebeed woort. Dees situatie doort e paar iewe, tot in 1629 't gebeed in de Neuberger Palts kump. Mèt de Vrei vaan Munster in 1648 blijf de aw Hierlikheid Ravestein in boetelendse han; de State-Generaol kriege hei gein zègkesjap en de abdij vaan de Kruusbroeders maag blieve bestoon. Pas in 1805 weurt door 't Frans bewind de hierlikheid bij de Nederlen gevoog. Vaanaof 1815 maak Uden deil oet vaan de provincie Noord-Braobant. In d'n Ierste Wereldoorlog is in Uden e vlöchtelingekamp veur Belzje gevesteg. Nao d'n Twiede Wereldoorlog weurt Uden es greujkern avant-la-lettre aongeweze en bereik 't zienen huiegen umvaank. Heidoor verdwijnt de keerseteelt, die decennia- of wel iewelaank de Udense economie gedomineerd heet.