Кетон
Од Википедија, слободна енциклопедија
Кетоните, заедно со алдехидите, се карбонилни органски соединенија чија функционална група е кето групата. Таа е всушност карбонилна група во која јаглеродниот атом е поврзан со два радикали, што не е случај кај алдехидите, каде тој е поврзан со еден радикал и еден водороден атом.
Содржина |
[уреди] Поделба и изомерија
Кетоните се класифицирани на следниот начин:
- Според радикалите на симетрични кетони (со еднакви радикали) и несиметрични (мешани) кетони (со различни радикали).
- Според бројот на кето групите на монокетони, дикетони итн.
За кетоните е типична положбената изомерија која се јавува поради различната местоположба на кето групата. Меѓутоа, кај првиот кетон од хомолошката низа (пропанон) нема ваква изомерија. Алдехидите и кетоните, пак, од друга страна, меѓу себе покажуваат функционална изомерија.
[уреди] Именување (номенклатура)
Според правилата на МУЧПХ (IUPAC), кетоните се именуваат така што за основа се зема името на јаглеводородот со ист број на јаглеродни атоми како и кетонот, вклучувајќи го и карбонилниот C-атом, и на крај се додава наставката -он. Нумерирањето на C-атомите се врши така што јаглеродот од кето групата да добие помала бројна вредност. За повеќе кетони, во употреба се тривијални имиња. Прифатена е и номенклатура според која името на кетонот се состои од имињата на радикалите и зборот кетон, кои се пишуваат одделно. На пример:
-
-
- CH3COCH3 — пропанон или диметил кетон (тривијално ацетон)
- CH3COCH2CH3 — бутанон или етил метил кетон.
-
[уреди] Добивање
Главниот начин за добивање на кетоните е со оксидација на алкохоли. Најчесто таа се изведува со силно оксидационо средство во присуство на концентрирана сулфурна киселина. Кетоните се добиваат со оксидација на секундарни алкохоли.
[уреди] Хемиски реакции
- Адиција:
- Нуклеофилна адиција
- Алдолна адиција
- Редукција
- Оксидација
- Јодоформна реакција.
