Barok (stijlperiode)
Van Wikipedia
 |
|
|
De barok is een stijlperiode in de tweede helft van de 17e eeuw tot in de eerste helft van de 18e eeuw die tot uiting kwam in de architectuur, tuinarchitectuur, schilderkunst, beeldhouwkunst, literatuur en muziek.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan
De eigenlijke start van de barok hangt af van streek tot streek, zo bloeide de barok al veel vroeger in Italië (Rome) terwijl in het noorden de Renaissance nog aan het nabloeien was. De stijl bouwt voort op de Renaissance, maar slaat snel zijn eigen weg in. In de loop van de tijd ontdekken ook veel heersers het effect van de dramatische barok; zo wordt de stijl benut door het Vaticaan en ingeschakeld in de contrareformatie. Door veel pracht en praal te gebruiken in de bouwstijl van de kerken proberen de katholieken, mensen te imponeren en zo terug te krijgen.
De Spanjaarden exporteerden deze stijl naar de nieuwe wereld waar hij gretig onthaald werd om mensen te bekeren. Met vondsten daar kleden de Spanjaarden hun kerken aan, een fraai voorbeeld is het Escorial.
In Frankrijk wordt de barok aan het Franse hof gebruikt. Lodewijk XIV maakt dankbaar gebruik van deze stijl, die hij leerde kennen dankzij Kardinaal de Mazarin, om zijn absolutistische ideeën kracht bij te zetten. Hij laat het kasteel van Versailles bouwen. De barok werd dus vooral gebruikt om het publiek te imponeren en ze nietig te doen voelen bij het betreden van het kasteel.
[bewerk] Bouwkunst
De bouwkunst uit de barokperiode wordt gekenmerkt door het gebruik van dieptewerking met perspectieven en door veelvuldig gebruik van ovalen. Verder:
- rijk en weelderig materiaalgebruik
- niet symmetrisch
- ingewikkelde patronen
- veelvuldig gebruik van versieringen
- gebruik van concaaf en convex
Een van de bekendste barokke bouwwerken is de Baldakijn van Bernini in de Sint-Pietersbasiliek, die is ontworpen door Gian Lorenzo Bernini.
[bewerk] Schilderkunst
De schilderkunst tijdens de barok kenmerkt zich door het gebruik van de volgende beeldaspecten:
- extreem realisme
- dramatische effecten
- sterke licht/donker contrasten (clair-obscur)
- veel emotie (op gezichten)
- veel vaart en beweging; druk/krinkelende figuren
- berekende dieptebewerking
[bewerk] Muziek
De katholieke kerk wilde dat de muziek in de kerk zich beperkte tot zijn oorspronkelijke rol: een sobere begeleiding van de psalmen. Bij meerstemmige muziek moest de tekst verstaanbaar blijven. Er werd verder gebruik gemaakt van:
- monodie: éénstemmige muziek, waarbij de tekst op een duidelijke en vertellende manier gezongen wordt.
- ouverture: instrumentale inleiding van cantate, opera, suite of oratorium.
- Divertissement: letterlijk: vermaak/amusement. Wordt gebruikt als balletintermezzo bij opera's. Het doorlopende verhaal wordt onderbroken door vaak massale dans.
In de 19e eeuw kent ook de barok opnieuw aandacht en flakert er hier en daar zelfs een neo-barokke stijl op. Het woord barok komt van het Portugese barroco, wat 'onregelmatig gevormde parel' betekent.
Zie ook:
