Blade Runner
Van Wikipedia
| Blade Runner | |
|---|---|
| Tagline | Man Has Made His Match... Now It's His Problem |
| Regie | Ridley Scott |
| Productie | Michael Deeley |
| Script | Philip K. Dick (roman) Hampton Fancher David Peoples |
| Hoofdrollen | Harrison Ford Rutger Hauer Sean Young |
| Muziek | Vangelis |
| Cinematografie | Jordan S. Cronenweth |
| Distributie | Warner Brothers Pictures |
| Uitgebracht | 1982 |
| Genre | Science fiction/Tech noir |
| Lengte | 117 min. (Director's Cut) |
| Taal | Engels |
| Land | Verenigde Staten |
| Budget | 28 miljoen dollar |
| IMDb-profiel | |
| Moviemeter-profiel | |
|
|
|
Blade Runner is een sciencefictionfilm uit 1982, geregisseerd door Ridley Scott. Het verhaal is losjes gebaseerd op Do Androids Dream of Electric Sheep? van Philip K. Dick. De hoofdrol is voor Harrison Ford, met verder belangrijke rollen voor Rutger Hauer, Sean Young en Daryl Hannah. De soundtrack werd verzorgd door Vangelis.
Inhoud |
[bewerk] Korte plotbeschrijving
De film speelt zich af in Los Angeles in 2019. Een hightech bedrijf heeft Androïde wezens ontwikkeld. In de film worden deze wezens replicants genoemd. De replicants moeten gevaarlijke en smerige klussen voor de mensen opknappen in de ruimtekoloniën. Deze wezens zijn niet van mensen te onderscheiden, behalve dat zij sterker en leniger zijn, en geen emoties en empathie kennen. Na een uit de hand gelopen opstand is het voor deze replicants verboden om op Aarde te komen. Ontsnapte replicants worden door een speciale politie-eenheid (de Blade Runners) onschadelijk gemaakt. Één van deze Blade Runners is Rick Deckard, gespeeld door Harrison Ford. De leider van de rebellerende replicants, Roy Batty, werd gespeeld door Rutger Hauer. In zijn zoektocht naar de replicants wordt Rick Deckard bijgestaan door Rachael (Sean Young), de assistent van Eldon Tyrell (Joe Turkel), de schepper van de replicants. Rachael is zelf een replicant, iets waar ze zich zelf niet bewust van is.
[bewerk] Cast
| Rolverdeling | ||
| Acteur | Personage | (Opmerkingen) |
|---|---|---|
| Harrison Ford | Rick Deckard | |
| Rutger Hauer | Roy Batty | |
| Sean Young | Rachael | |
| Edward James Olmos | Gaff | |
| M. Emmet Walsh | Bryant | |
| Daryl Hannah | Pris | |
| William Sanderson | J.F. Sebastian | |
| Brion James | Leon Kowalski | |
| Joe Turkel | Eldon Tyrell | |
| Joanna Cassidy | Zhora | |
| James Hong | Hannibal Chew | |
| Morgan Paull | Holden | |
| Kevin Thompson | Bear | |
| John Edward Allen | Kaiser | |
| Hy Pyke | Taffey Lewis | |
| Kimiko Hiroshige | Cambodiaanse vrouw | |
| Bob Okazaki | Howie Lee | |
| Carolyn DeMirjian | Verkoopster | |
| Judith Burnett | Ming-Fa | |
| Leo Gorcey Jr. | Louie (de barkeeper) | |
| Sharon Hesky | Barbezoeker | |
| Kelly Hine | Showgirl | |
| Tom Hutchinson | Barkeeper | |
| Charles Knapp | Barkeeper | |
| Rose Mascari | Barbezoeker | |
| Jiro Okazaki | Politieman | |
| Steve Pope | Politieman | |
| Robert Reiter | Politieman | |
| Alexis Rhee | Geisha #1 | |
[bewerk] Invloed van de film
De film deed het maar matig in de Amerikaanse bioscopen, maar was een groot succes in het buitenland. Als snel kreeg de film een cultstatus. De donkere stijl was van grote invloed op latere sciencefictionfilms als Batman, Robocop, The Fifth Element, Ghost in the Shell, The Matrix en Se7en. De film luidde de komst van cyberpunk in de populaire cultuur in. Ook heeft de film kenmerken van de film noir, waaronder een donkere cinematografie, de femme fatale en de dubieuze morele beweegredenen van de held.
[bewerk] Tech Noir
Film noir is een filmstijl uit de jaren veertig, waarin elementen van andere genres, als de misdaadfilm, de mysteriefilm en de detective zijn verwerkt.[1] In Blade Runner zijn enkele van de karakteristieke elementen van de film noir vermengd met die van de science-fictionfilm, in een genre dat later bekend zou worden als tech noir. Een meer globale term voor Tech noir is de term neo noir. Neo noir beschrijft de trend om elementen van film noir te vermengen met andere film genres.
Blade Runner heeft groot aantal kenmerken van film noir:
- Gevoel van angst en onzekerheid. De vraag of Deckard wel niet zelf een replicant is en of hij en/of Rachael sterfelijk zijn en of zij dus wel of niet nog een lang leven voor zich hebben.
- Een centraal thema, de mannelijke protagonist raakt verstikt in een obsessie voor een vrouw. Deckard is heel duidelijk geobsedeerd door Rachael.
- Femme fatale: aantrekkelijke vrouw die mannen in moeilijkheden brengt. De femme fatale is vaak stijlvol, arrogant, sterk, seksueel onafhankelijk en rookt meestal veel. Daarnaast heeft ze vaak de situatie onder controle. Rachael is in de eerste helft van de film duidelijk de femme fatale, wat zich onder andere uit in de donkere gestylede kleding, bijvoorbeeld de schoudervullingen, maar ook het haar dat opgestoken is, en het stevige roken van Rachael tijdens de Voight-Kampftest.
- De verzorgende vrouw als tegenhanger van de femme fatale: soms zal tijdens de film een vrouwelijke hoofdrolspeler zowel eigenschappen hebben van de femme fatale als de verzorgende vrouw. In de tweede helft van de film nadat Rachael ontdekt dat ze waarschijnlijk een replicant is veranderd haar karakter in de verzorgende, ondergeschikte vrouw. Deckard wilt bijvoorbeeld dat Rachael "I want you" moet zeggen, wat duidelijk tegengesteld is aan het karakter van de femme fatale. Ook in haar uiterlijk zien we dat terug doordat ze haar haar los laat hangen. Hierdoor wordt ze een meer engelachtig wezen met een soort onschuldige seksualiteit.
- De (hardboiled) detective: hierbij zal de detective meestal de verkeerde dame, de femme fatale, ontmoeten. Daarnaast krijgt de detective meestal de vrouw niet maar zal deze vaak aan het eind sterven. Duidelijk is dat Deckard deze rol speelt. En in de directors cut lijkt het waarschijnlijk dat Rachael zal sterven m.a.w. Deckard zal haar uiteindelijk toch niet lang houden.
- Ingewikkelde verhaalstructuur. Er zitten in Blade Runner duidelijk meerdere verhaallagen verweven. Aan het oppervlakte een detective maar met diepere lagen over het zin van het bestaan, etc. In de film stelt de rechten van de boven klasse ter discussie en vraagt zich af of androiden, de replicants, alleen maar minder menselijk zijn gewoon door het feit dat ze door andere mensen zijn gebouwd. De naam van de protagonist, Rick Deckard, zou men kunnen zien als een verbastering van de filosoof René Descartes. Descartes is vooral bekend van zijn uitspraak "cogito, ergo sum" (ik denk, dus ik ben). De replicants kunnen denken, waarom zouden ze dan dan niet echt zijn, waarom zijn ze dan geen mensen? Wat maakt ze minder echt dan de mens?
- Een eigen verslag van de protagonist aan de hand van flashbacks of voice-over. In de oorspronkelijke versie van Blade Runner geeft Deckard via de voice-over zijn visie over het geheel. Deze voice-over is in de Directors cut grotendeels verdwenen.
- De maatschappij en het systeem zijn keihard. De mensen zijn slecht en de wereld blijft ondanks alles corrupt. Ook de hoofdkarakters in de film blijven zich afvragen wat goed is en wat slecht. Hierbij kan je je afvragen of de replicants eigenlijk niet de betere mensen zijn. En ook Deckard, die eigenlijk alle replicants zou moeten opruimen, vlucht met samen Rachael, die waarschijnlijk ook een replicant is. Aan de ene kant voert hij zijn orders uit en aan de andere kant negeert hij ze eigenlijk.
- De lagere sociale klasse: de "little people". De personen uit deze klasse proberen met alle mogelijke middelen te overleven: vaak arbeiders, prostituées, homoseksuelen, dieven, barkeepers etc. In Blade Runner zijn de "little people" de stervende replicants, een arme robotmoordenaar, de zieke met ongewone ziekten, een stripteasedanseres etc. De replicants vormen de laagste klasse, ze zijn immers niet eens menselijk.
- Meestal geen happy ending. In de oorspronkelijke bioscoopeditie van de film was er wel sprake van een happy ending doordat Deckard via de voice-over aangaf dat Rachael "will live forever" terwijl ze door een idyllisch landschap rijden, de ondergaande zon en de vrijheid tegemoed. In de directors cut echter is door het wegvallen van de voice-over en het verwijderen van deze laatste scène het niet meer duidelijk of er nog wel sprake is van een happy ending.
- Sterk contrastrijke belichting: In veel sciencefictionfilms is er sprake van een onnatuurlijk hard licht, bijvoorbeeld Stanley Kubrick 2001: A Space Odyssey. In Blade Runner er juist sprake is van donkere stegen, duistere kamers en donker nachtluchten en veel regen.
- De hele film ademt een sterk melancholieke sfeer uit met een gevoel van noodlot en "onontkoombaarheid". Dit gevoel wordt nog versterkt door de soundtrack van Vangelis.
[bewerk] Filmversies
De film Blade Runner is een groot aantal verschillende versies uitgekomen:
- Een Werkprint welke te zien was in VS Denver/Dallas als een Sneak Preview (1982)
- De VS San Diego Sneak Preview versie (juni 1982)
- De VS Domestic Cut - VS Theater Release (1982)
- De Internationale Cut - Europese/Aziatische Theater Release (1982)
- De Directors Cut (1992)
Daarnaast bestaan van bovenstaande releases weer aangepaste versies met bijvoorbeeld extra lange geweldsscènes etc.
De belangrijkste versies zijn de International theater en de Directors Cut releases.
- De International theater release welke voor de video-editie is gebruikt bevat o.a. een voice-over door Deckard (Harrison Ford) en heeft een extra eindscène. In deze eindscène zie je Deckard en Rachael door een idyllisch landschap rijden. Het landschap is afkomstig uit ongebruikte shots van de film The Shining.
- De Directors Cut (DC) is de versie die gebruikt is voor de huidige DVD-release. In deze release zijn de voice-over en de extra eindscène verdwenen. Door het ontbreken van de extra eind scène krijgt deze release een meer open einde. Wel bevat deze release i.t.t. de Internationale theater release de droomscène met de eenhoorn. Deze droom wordt als het bewijs gezien voor de theorie dat Deckard een replicant is. Door genoemde wijzigingen lijkt de DC een andere, over het algemeen als diepgaander beschouwde, verhaallijn te volgen.
[bewerk] Nominaties en prijzen
De film werd genomineerd voor twee Oscars, voort Art Direction en Visual Effects, onder andere voor de special effects van Douglas Trumbull. Ook won de film drie BAFTA's, voor Cinematografie, Art Direction en Kostuums, en werd hij genomineerd voor een Golden Globe, voor de soundtrack van Vangelis. In 1992 werd de film opgenomen in het U.S. National Film Registry.
[bewerk] Bronvermelding
- ^ Monaco, James. American Film Now.
[bewerk] Externe links
