Bonaire
Van Wikipedia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bonaire
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bonaire (Papiamentu: Boneiru) is een eilandgebied en na Curaçao het grootste eiland van de Nederlandse Antillen. Het is gelegen in het zuidelijke deel van de Caraïbische Zee, voor de kust van Venezuela, en behoort tot de ABC-eilanden van de Kleine Antillen. De hoofdstad van Bonaire is Kralendijk. De oudste nederzetting is Rincon.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De eerste bewoners van Bonaire waren de Caiquetio indianen die het eiland vanaf Venezuela bereikten rond 1000 n. Chr. Restanten van deze indianen zijn onder andere te vinden in de vorm van rotstekeningen in de buurt van Onima aan de oostkust van Bonaire.
In 1499 landden Alonso de Ojeda en Amerigo Vespucci als een van de eerste Europeanen op Bonaire. Zij namen het eiland voor Spanje in bezit. Omdat Bonaire geen goud had en niet geschikt was voor de landbouw zagen de Spanjaarden geen noodzaak een kolonie te stichten. De lokale indianen werden afgevoerd om als slaven te dienen in plantages in Zuid-Amerika. In 1526 introduceerden de Spanjaarden vee op Bonaire. Als gevolg hiervan komen ezels (of buriku) en geiten (of kabritu) er in het wild voor.
Ondertussen ontstond een kleine gemeenschap op het eiland in het plaatsje Rincon, dat in een vallei tussen de heuvels veilig was voor piraten. De mensen uit deze gemeenschap waren vooral veroordeelden en krijgsgevangenen.
In 1633 veroverde Nederland Bonaire op de Spanjaarden. Het kwam onder het gezag van Wouter van Twiller, gouverneur van de nieuwe Nederlanden, en kwam onder bestuur van de West-Indische Compagnie. Deze importeerde een kleine hoeveelheid slaven voor landbouw (voornamelijk hout en maïs) en zoutwinning. Slaven die in de zoutwinning werkten, verbleven in slavenhutjes bij de zoutpannen, nauwelijks hoger dan 2 meter. Deze hutjes zijn nog steeds te zien op Bonaire. De slavernij is in 1863 afgeschaft op Bonaire.
In het begin van de negentiende eeuw verloor Nederland de heerschappij over de Antillen twee maal aan Groot-Brittannië. Toen de eilanden in 1816 definitief aan Nederland werden toegewezen, bouwde de Nederlandse overheid Fort Oranje in Kralendijk om het eiland te beschermen. De kenmerkende vuurtoren in het fort is gebouwd in 1868. Zout was inmiddels de grootste bron van inkomsten voor het eiland. De productie was zo groot geworden dat er vier obelisken gebouwd werden om de schepen naar de zoutpannen te leiden.
In de twintigste eeuw werd tenslotte de haven vernieuwd en werd een vliegveld, Flamingo Airport, aangelegd. In 1936 kregen mannen stemrecht. Gedurende de Tweede Wereldoorlog diende Bonaire als concentratiekamp voor gevangen Duitsers en Nederlandse nazi's. Onder koningin Juliana werden de Antillen in 1954 een autonoom deel van het Koninkrijk der Nederlanden.
[bewerk] Sociale geografie
[bewerk] Demografie
Bonaire heeft ongeveer 13.000 inwoners. Bij de laatste volkstelling in 2001 had 86% van de bevolking de Nederlandse nationaliteit, maar was slechts 52% op het eiland zelf geboren. Naast veel mensen uit Nederland en de buurlanden Venezuela en Colombia wonen er opvallend veel mensen uit de Dominicaanse Republiek, grotendeels arbeidsmigranten.
De overgrote meerderheid van de bevolking is Rooms-Katholiek (77%). Verder is er een kleine protestantse gemeenschap en zijn de evangelische gemeenten sterk in opkomst (zo'n 10% van de bevolking).
De officiële taal is het Nederlands. Van de bevolking spreekt 75% thuis Papiaments (een mengtaal van Nederlands, Spaans en Portugees), 12% Spaans, 9% Nederlands en 3% Engels. De meeste Papiamentstaligen spreken echter ook Nederlands, Engels en Spaans. Op Bonaire gebruikt men de Curaçaose (fonetische) spelling van het Papiaments, niet de Arubaanse (etymologische). Een bijzonderheid in het dialect van Bonaire is dat de uitgang -mentu/-mento, die in deze taal veel voorkomt, er wordt uitgesproken als -men ("Papiamen").
[bewerk] Kernen
De ster in de vlag van Bonaire telt zes punten, welke staan voor de zes oorspronkelijke woonkernen. Door groei van de bevolking en uitbreiding van de bebouwing zijn vijf daarvan echter aan elkaar gegroeid tot de hoofdstad Kralendijk. Alleen Rincon, gelegen in de noordelijke helft van het eiland, is een apart dorp gebleven. De bevolking is als volgt verdeeld over de kernen en wijken:
- Kralendijk met in totaal 9161 inwoners (2001)
- Playa (centrum van Kralendijk) met 1216 inwoners
- Tera Kora met 1224 inwoners
- Nikiboko met 1963 inwoners
- Antriol met 3074 inwoners
- Nort Salinja met 1684 inwoners
- Rincon met 1543 inwoners
[bewerk] Economie
De belangrijkste economische sectoren zijn toerisme en de zoutwinning. Het zuidelijk deel van het eiland is ingericht voor natuurvriendelijke zoutwinning. Bonaire is bekend om een van 's werelds mooiste onderwater natuurreservaten en is daarmee zeer geliefd bij sportduikers.
[bewerk] Politiek
Bonaire valt in het Koninkrijk der Nederlanden binnen het staatsverband van de Nederlandse Antillen. Het landsbestuur van de Nederlandse Antillen is gevestigd in Willemstad op Curaçao. Daarnaast is er een lokaal eilandsbestuur dat zitting heeft in Kralendijk, bestaande uit het bestuurscollege en de eilandsraad.
| Partij | Partijleider | Verkiezingen 2007 | Verkiezingen 2003 | ||
|---|---|---|---|---|---|
| % | Zetels | % | Zetels | ||
| Union Patriotiko Boneriano (UPB) | Ramonsito Booi | 6 | |||
| Democratische Partij Bonaire (PDB) | Jopie Abraham | 3 | |||
| Partido Pro Desaroyo (PRO) | Benito Dirksz | 0 | |||
| Partido Alerta Boneriano (PABON) | Lucky Pop | 0 | |||
| Opkomst | 9 | 9 | |||
- Gezaghebber: Herbert Domacassé (UPB)
- Gedeputeerde: Geraldine Dammers - UPB
- Gedeputeerde: Reginald Dortalina - UPB
- Gedeputeerde: Onny Emerenciana - UPB
- Gedeputeerde: James Kroon - UPB
- Eilandssecretaris:
[bewerk] Staatkundige hervormingen
 Zie ook: Staatkundige hervormingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden |
Op 10 september 2004 werd op Bonaire een niet-bindend referendum gehouden. Van de kiesgerechtigden stemden 59 procent voor een rechtstreekse band met Nederland. Slechts 16 procent stemden voor voortzetting van de huidige situatie, waarbij Bonaire een deel is van de Nederlandse Antillen.
Op 11 oktober 2006 bereikte Bonaire (samen met Saba en Sint Eustatius) een akkoord met de Nederlandse regering over een rechtstreekse band met Nederland. Het eiland wordt een 'bijzondere gemeente', wat wil zeggen dat de Gemeentewet als basis zal dienen voor het bestuur, maar met enkele uitzonderingen op het gebied van bijvoorbeeld sociale zekerheid. De inwoners krijgen ook stemrecht voor de Tweede en Eerste Kamer. De streefdatum voor nieuwe verhoudingen in het Koninkrijk is gesteld op Koninkrijksdag, 15 december 2008.
[bewerk] Natuur
[bewerk] Washington Slagbaai Nationaal Park
De hele Noordpunt van Bonaire is een beschermd natuurgebied, het Washington Slagbaai Nationaal Park. Het park, 6000 hectare groot, is in 1969 ingesteld als het eerste natuurpark van de Nederlandse Antillen. Het herbergt een scala aan leefgebieden, waaronder de duinen bij de boca's (inhammen) aan de noordkust, de saliñas (zoutmeren), de pos (bronnen) en de berggebieden. Het park is rijk aan vogels en andere dieren, met name hagedissen en leguanen. Binnen het park liggen twee gebieden die internationaal erkend zijn als belangrijk watergebied in het kader van de Ramsar-conventie: saliña Slagbaai en het Gotomeer. Ook vanuit cultuurhistorisch oogpunt is het park van grote betekenis, onder andere vanwege de plantages en de historie van Slagbaai. Bij de ingang van het park is een interessant museum ingericht. Vanaf de entree zijn enkele wandelingen uitgezet. Het park is goed toegankelijk met de auto en mountain bikers zijn ook welkom.
[bewerk] Bonaire National Marine Park
Het Bonaire National Marine Park (BNMP) is het oudste marine reservaat ter wereld. Het park is in 1979 ingesteld en omvat 2600 hectare koraalrif, zeegras- en mangrovevegetaties. Het strekt zich uit van de kust tot een diepte van 60 meter rond het eiland. Ook de schitterende lagune Lac maakt deel uit van het onderwaterpark. In 1999 ontving het onderwaterpark de status van nationaal park. Het onbewoonde eilandje Klein Bonaire werd in 2001 als wettelijk beschermd natuurgebied aan het onderwaterpark toegevoegd. De westzijde van Bonaire is bezaaid met duikplaatsen die eenvoudig vanaf het strand bereikbaar zijn. De duikplaatsen rondom Klein Bonaire zijn voor duikers per boot bereikbaar. Met uitzondering van een klein gebied is het BNMP geheel vrij toegankelijk voor duikers. Uniek aan het BNMP is dat het geheel draait op eigen inkomsten (zonder subsidie). De inkomsten komen uit een toegangsprijs voor duikers van US$ 25 per persoon per jaar. Andere gebruikers, zoals zwemmers, surfers, kite boarders, kajakkers en watersporters, betalen een toegangsprijs van $ 10. Hiermee heeft men ook toegang tot het Washington Slagbaai Nationaal Park. Naast natuurbescherming zorgt het BNMP voor voorlichting over verantwoord duiken aan toeristen en voor het onderhoud van aanlegplaatsen (boeien) voor boten met duikers.
[bewerk] Klein Bonaire
| Zie Klein Bonaire voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Voor de kust bij Kralendijk ligt het eiland Klein Bonaire. Het eiland is 700 hectare groot, geheel vlak en slechts begroeid met kleine struiken en cactussen. Op het eiland komen zeker 76 plantensoorten en ca. 55 diersoorten voor. Het is omgeven met een schitterend koraalrif. De stranden aan de noord- en westkant zijn de belangrijkste nestplaatsen voor zeeschildpadden. Op het eiland liggen ook enkele saliñas of zoutmeren. Hierin foerageren wel flamingo's. Om deze reden en vanwege de ongerepte koraalriffen en de neststranden voor zeeschildpadden, wordt het eiland beschermd als watergebied van internationale importantie door de Ramsar-conventie. Met de groei van het duiktoerisme op Bonaire wilden projectontwikkelaars op Klein Bonaire hotels bouwen. Vlak voor de eeuwwisseling werd het eiland met hulp van Nederland, het Wereld Natuur Fonds en andere natuurbeschermers door het eilandgebied Bonaire aangekocht en veilig gesteld. Sinds 2001 is Klein Bonaire een wettelijk beschermd natuurgebied. Het eiland is per boot bereikbaar voor duikers, snorkelaars en dagjesmensen.
[bewerk] Lac
Het Lac is een schitterende ondiepe lagune in het zuidoosten van Bonaire. Het gebied van 700 hectare is omzoomd met mangroven. Lac maakt deel uit van het beschermde onderwaterpark en is aangewezen als watergebied van internationale importantie in het kader van de Ramsar-conventie. De baai is uniek vanwege het voorkomen van zeegras en mangrove. Een deel van de mangroven is door de beperkte toegankelijkheid vrijwel ongestoord en daarmee van belang als rustgebied voor vogelsoorten. Lac is een belangrijke rustplaats en broedgebied voor tal van vogels en mariene ongewervelden, waaronder de Koniginneschelp ofwel de Karkó. Vroeger kwam dit schelpdier hier in grote hoeveelheden voor, maar door overbevissing is de populatie grotendeels uitgeroeid. Het gebied heeft een kraamkamerfunctie voor rifvissen en is het voedselgebied voor de Groene zeeschildpad.
[bewerk] Pekelmeer
Het Pekelmeer en het flamingoreservaat (800 ha.) maken deel uit van het grote watergebied in het zuidwesten van het eiland. In dit gebied wordt nog steeds zout gewonnen. Het is ook het belangrijkste voedsel en leefgebied voor de flamingo. Een mooi samengaan van economie en ecologie. In deze omgeving bevinden zich, afhankelijk van het seizoen, tussen de 2000 en 7000 flamingo’s. Het flamingoreservaat is de belangrijkste broedplaats voor de flamingo in het zuidelijk Caribisch gebied. De totale populatie die migreert tussen Bonaire en Zuid-Amerika wordt geschat op 20.000 exemplaren. De flamingo stelt bijzondere eisen aan zijn omgeving (waterkwaliteit, rust) en is zeer gevoelig voor verstoringen. Het Pekelmeer en de flamingo reservaat zijn aangewezen als watergebied van internationale betekenis volgens de Ramsar-conventie. Bonaire zal de flamingo, het symbool van het eiland, actief blijven beschermen. De vogels krijgen ruimte en rust.
[bewerk] Saliñas en grotten
Saliñas zijn zoutmeren of inhammen die door een dam van dood koraal zijn afgesloten van de zee. Ze hebben een belangrijke functie doordat ze zorgen voor de opvang en filtratie van (regen)water. Zo wordt voorkomen dat voedingsstoffen en gronddeeltjes het rif in spoelen en daar tot schade aan de koralen leiden. Deze functie is vooral cruciaal bij hevige regenval. Saliñas zijn verder een belangrijk voedselgebied voor tal van watervogels. Slagbaai, Gotomeer, Pekelmeer en de saliñas op Klein Bonaire zijn watergebieden van internationale betekenis in het kader van de Ramsar-conventie.
Bonaire heeft vele tientallen grotten. Als geologische verschijningsvorm geven ze een beeld van de oudste geschiedenis van het eiland. Op diverse plaatsen zijn grotten voorzien van rotstekeningen, aangebracht door de oorspronkelijke Indiaanse bewoners van Bonaire. Sommige grotten bieden woonruimte aan vleermuizen of aan de blinde Typhlatia garnaal. Vleermuizen vervullen een nuttige functie in het ecosysteem: ze vangen grote hoeveelheden insecten (waaronder muggen) of dragen zorg voor de bestuiving van bloemen, waaronder die van cactussen. De grootste bedreiging voor vleermuizen vormt de vernietiging of verstoring van hun verblijfplaatsen.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- (nl) Bonaire web-log Nieuws & Actualiteiten over Bonaire
- (en) Infobonaire.com Officiële website Bonaire
- (nl) Bonaire Startkabel.nl Startpagina over Bonaire
- (en) BonaireInsider.com Nieuws over Bonaire
| {{{afb_links}}} | Eilandgebieden van de Nederlandse Antillen |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
|
|||
