Meter

Van Wikipedia

Lengtematen in het SI

naam	lengte (meter)
yottameter	10²⁴
zettameter	10²¹
exameter	10¹⁸
petameter	10¹⁵
terameter	10¹²
gigameter	10⁹
megameter	10⁶
kilometer	10³
meter	1

naam	lengte (meter)
meter	1
millimeter	10^-3
micrometer	10^-6
nanometer	10^-9
picometer	10^-12
femtometer	10^-15
attometer	10^-18
zeptometer	10^-21
yoctometer	10^-24

Internationaal prototype van de meter, een staaf van platina-iridium. Het was de standaard tot 1960. (NIST)

Dit artikel gaat over een lengtemaat. Voor de vrouwelijke getuige bij een doop: zie peterschap. Voor meetapparatuur: zie Meetgereedschap.

De meter (symbool m) is de SI-basiseenheid voor lengte. Hij is sinds 1983 gedefinieerd als de afstand die licht in 1/299.792.458 seconde in vacuüm aflegt.

De meter werd in 1791 gedefinieerd door de Franse Academie van Wetenschappen als het tienmiljoenste deel van de afstand rond het aardoppervlak, vanaf de noordpool tot aan de evenaar, langs de meridiaan van Parijs. Jean-Baptiste Joseph Delambre en Pierre Méchain voerden metingen uit. In 1799 werd de standaard vastgelegd - later bleek hij 0,2 mm te kort te zijn vanwege een rekenfout in de afplatting van de aarde. In 1875 richtte de internationale Metervergadering (Convention du Mètre) een permanent Internationaal Bureau voor Maten en Gewichten (International Bureau of Weights and Measures, Bureau International des Poids et Mesures) op in Sèvres. Een nieuwe standaardmeter werd vervaardigd. Op de eerste General Conference on Weights and Measures (CGPM: Conférence Générale des Poids et Mesures) werd in 1889 de meter gedefinieerd als de afstand tussen twee inkepingen op een staaf van 90% platina en 10% iridium, de zgn. X-meter, die in Sèvres wordt bewaard.

Men heeft gezocht naar middelen die een scherpere definitie mogelijk maken. De oplossing is enige tijd geleden gevonden in de golflengte van een bepaalde stralingsbron, waarbij gebruik wordt gemaakt van het zogenaamde interferometrische principe. Na diverse stralingsbronnen te hebben onderzocht, kwam men in 1960 tot de volgende definitie: de meter is de lengte gelijk aan 1.650.763,73 golflengten in vacuüm van de straling overeenkomend met de ongestoorde overgang tussen de toestanden 2p₁₀ en 5d₅ van het atoom krypton-86.

In 1983 is men op de huidige definitie met de lichtmeting overgegaan. De reden hiervoor lag in het feit, dat tijdmeting toen veel nauwkeuriger mogelijk was geworden door het gebruik van atoomklokken. Een voordeel is nu dat de meter in elk natuurkundig laboratorium kan worden gereproduceerd.

Met de huidige definitie is tevens de waarde van de lichtsnelheid vastgelegd op de op dat moment nauwkeurigst gemeten waarde. Sedert dat moment beïnvloeden metingen van de lichtsnelheid de grootte van de meter. De lichtsnelheid in vacuum is altijd precies 299.792.458 m/s.

[bewerk] Voorvoegsels

In het SI kan de meter, zoals alle andere eenheden, een decimaal voorvoegsel krijgen voor het verkrijgen van grotere en kleinere eenheden. Van groot naar klein zijn deze: