Amt i Noreg
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Amt i Noreg er ei opplisting av tidlegare amt i Noreg. Amt var frå 19. februar 1662 eit namn på dei danske og norske forvaltningsområda, og avløyste nemningane len og syssel.
Frå 1. januar 1919 blei amta i Noreg kalla fylke og amtmennene fekk tittelen fylkesmann. Hovudamta fall saman geografisk med bispedøma. Eit hovudamt som svara til eit bispedøme i utstrekning blei kalla stift. Mens den kyrkjelege leiinga var lagd til biskopen, blei stiftet leidd av ein verdsleg embetsmann kalla stiftamtmann. Leiaren for administrasjonen av dei andre amta blei kalla amtmann.
Innhaldsliste |
[endre] Opphavleg amtsinndeling
Den nye inndelinga bestod opphavleg av fire hovudamt og åtte underamt. Dei fire hovudamta var:
- Akershus stiftamt
- Agdesiden stiftamt
- Bergenhus stiftamt
- Trondhjems stiftamt
[endre] Opphavlege underamt
Frå 1671 var landet delt inn i dei fire hovudamta eller stiftsamta og det var til saman ni underliggjande amt:
- Stiftsamt: Akershus
- Amt: Smålenene, Brunla
- Stiftsamt: Agdesiden (Kristiansand)
- Amt: Bratsberg, Stavanger
- Stiftsamt: Bergenhus
- Amt: Halsnøy klostergods, Hardanger, Nordlandene
- Stiftsamt: Trondheim
- Amt: Romsdal, Vardøhus
[endre] Amt frå 1730
I 1730 hadde Noreg følgjande amt:
- Vardøhus amt
- Nordlands amt
- Trondhjems amt
- Romsdals amt
- Stavanger amt
- Lister og Mandals amt
- Nedenes amt
- Bratsberg amt
- Buskerud amt
- Smaalenenes amt
- Oplandenes amt - Vestopland og Østopland (Hedmark)
- Akershus amt
I tillegg var det på denne tida to grevskap som fall utanom den vanlege amtsinndelinga:
- Laurvigen grevskap (Larvik)
- Jarlsberg grevskap
[endre] Amtsinndeling i 1917
- Smaalenenes amt (Østfold fylke)
- Akershus amt (Akershus fylke)
- Kristiania amt (Oslo)
- Hedemarkens amt (Hedmark fylke)
- Kristians amt (Oppland fylke)
- Buskeruds amt (Buskerud fylke)
- Jarlsberg og Larviks amt (Vestfold fylke)
- Bratsbergs amt (Telemark fylke)
- Nedenes amt (Aust-Agder fylke)
- Lister og Mandals amt (Vest-Agder fylke)
- Stavanger amt (Rogaland fylke)
- Søndre Bergenhus amt (Hordaland fylke)
- Bergens amt (Bergen), no del av Hordaland fylke
- Nordre Bergenhus amt (Sogn og Fjordane fylke)
- Romsdals amt (Møre og Romsdal fylke)
- Søndre Trondhjems amt (Sør-Trøndelag fylke)
- Nordre Trondhjems amt (Nord-Trøndelag fylke)
- Nordlands amt (Nordland fylke)
- Tromsø amt (Troms fylke)
- Finnmarkens amt (Finnmark fylke)
[endre] Litteratur
- Norges Civile, Geistlige og judicielle inddeling 1ste oktober 1917. Utgitt av det statistiske centralbyraa. Kristiania, 1917. Nettversjon
- Frå amt til fylke Artikkel av Botolv Helleland på http://www.sprakradet.no
