Łomża
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°10' N 022°05' E
Łomża | |||
|
|||
Województwo | podlaskie | ||
Powiat | miasto na prawach powiatu | ||
Gmina - rodzaj |
Łomża miejska |
||
Założono | IX w. | ||
Prawa miejskie | 15 czerwca 1418, ks. Janusz I Mazowiecki |
||
Prezydent | Jerzy Brzeziński | ||
Powierzchnia | 32,72 km² | ||
Położenie | 53° 10' N 22° 05' E |
||
Wysokość | 95 m n.p.m. | ||
Liczba mieszkańców (2005) - liczba ludności - gęstość |
63 880 1952 os./km² |
||
Strefa numeracyjna (do 2005) |
86 | ||
Kod pocztowy | 18-400 - 18-404 | ||
Tablice rejestracyjne | BL | ||
Położenie na mapie Polski
|
|||
Miasta partnerskie | Muscatine Nowogród Wołyński Soleczniki Kowno Tallin |
||
Urząd miejski3
ul. Stary Rynek 1418-400 Łomża tel. (086) 215 67 00; faks (086) 216 45 56 (e-mail) |
|||
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |||
Strona internetowa miasta |
Łomża – miasto w północno-wschodniej Polsce, w województwie podlaskim, nad rzeką Narew. Leży na historycznie największej ziemi Mazowsza - ziemi łomżyńskiej.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
[edytuj] Położenie
Łomża jest położona w środkowym biegu Narwii na Nizinie Mazowieckiej na wysokości 95 m n.p.m.. Miasto położone jest na wzgórzach morenowych, obejmujących wysoką, lewobrzeżną skarpę pradoliny Narwi.
[edytuj] Klimat
Według Okołowicza Łomża znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego, a wg Köppena leży na granicy strefy umiarkowanej (C) i borealnej (D).
Cechy charakterystyczne klimatu Łomży:
- Średnia temperatura roczna: 7,1°C
- Średnia temperatura lipca: 17°C
- Średnia temperatura stycznia: -3°C
- Średnie roczne opady: ok. 500 mm
- Średnia wilgotność powietrza: 80-82%
- Czas zalegania pokrywy śnieżnej: 50-80 dni
- Okres wegetacyjny: ok. 200 dni
[edytuj] Warunki naturalne
Łomża położona jest na terenie Zielonych Płuc Polski. W sąsiedztwie miasta znajduje się Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi oraz Rezerwat przyrody "Rycerski Kierz". W pobliżu, ok. 25 km na płn.-wsch., zlokalizowany jest Biebrzański Park Narodowy. Przez miasto przepływają dwa cieki wodne: rzeka Narew oraz rzeczka Łomżyczka.
[edytuj] Podział administracyjny
Łomża składa się z czterech nieoficjalnych dzielnic, które dzielą się na 22 osiedla.
- Stare Miasto - najstarsza część miasta, w której znajduje się wiele zabytków architektury oraz dwa parki miejskie. Ma również tu swoje miejsce większość łomżyńskich urzędów oraz stadion ŁKS-u. W skład Starego Miasta wchodzi Starówka, Rembelin, Os. Monte Casino oraz nowe osiedla powstałe w miejscu wsi Pociejewo, czyli Os. Skarpa i Os. Pociejewo.
- Południe - dzielnica w której znajdują się głównie bloki mieszkalne. Budynki, a razem z nimi dzielnica zaczęły powstawać w latach 70, kiedy nastąpił rozwój miasta po nadaniu rangi województwa. Obszar leży na południe od Starego Miasta, stąd też nazwa. Znajdują się tutaj osiedla: Jantar, Górka Zawadzka, Mazowieckie, Konstytucji, Armii Krajowej, Medyk oraz Zawady Przedmieście. Na osiedlu Medyk mieści się były Szpital Wojewódzki, obecnie powiatowy. Dzielnica nadal się rozwija.
- Łomżyca - niegdyś oddzielna miejscowość. Leży w zachodniej części miasta. Tworzą ją osiedla domków jednorodzinnych (Łomżyca, Nowa Łomżyca, Maria, Narew, Staszica, Słoneczne, Parkowe, Młodych i Skowronki). Dzielnica prężnie się rozwija.
- Kraska - najmniejsza z czterech łomżyńskich dzielnic. Leży na południe od Łomżycy. Dawniej była miejscowością. Nazwy ulic pochodzą tu najczęściej od nazw ptaków np. ul. Krucza, ul. Pawia, ul. Kolibrowa itp. Znajdują się tu głównie domki jednorodzinne (Os. Kraska) oraz zakłady przemysłowe (Os. Przemysłowe). Na południe od Kraski położona jest wieś Konarzyce.
[edytuj] Historia
[edytuj] Nazwa miasta
Nazwa Łomży sięga zamierzchłej historii. W związku z jej genezą Zygmunt Gloger pisze m.in. że: "Ludzie mieszkający w lasach i żyjący z myślistwa, pasterstwa i rybołówstwa nie mieli potrzeby budowania zamków, bo przyrodzoną i najbezpieczniejszą ich warownią były zawalone łomami starych drzew gąszcze leśne". Według prof. Karola Zierhoffera nazwa (Łomża) oznaczała przypuszczalnie miejsce, gdzie był jakiś łom, jakieś pokruszone bloki kamienne bądź połamane przez wiatr drzewa. Nazwa jest topograficzna, urobiona za pomocą przyrostka "ża" od tego samego rdzenia, co staropolskie łomić, łomać. Podobnie uformowana jest nazwa miasta Iłża. W materiałach źródłowych z XV i XVI w. występuje Łomża, Lompza, Lomscha, Lompsza. Istnieje też inna wersja powstania nazwy miasta. Ponieważ płynąca przez nie rzeka Narew ma bardzo dużo załomów (zakrętów) ludzie patrząc na nią powtarzali załomzałomzałom i w ten sposób powstała nazwa Łomza, która później przekształciła się w Łomżę.
[edytuj] Historia Łomży
Początki Łomży są ściśle związane z grodziskiem położonym o 5 km od obecnego miasta w kierunku wschodnim nad Narwią. Tam należy szukać pierwszego osadnictwa Łomży, które miało swój początek w końcu IX w. jako luźna otwarta osada. W I poł. XI w. powstaje gródek typu cyplowego, który spłonął pod koniec tego wieku. Gródek ten odbudowano w połowie XII w. z ponowną fortyfikacją terenu i budową wieży pośrodku oraz dwóch wałów podgrodzia. (historia do XV w.)
W Starej Łomży położone jest obok grodziska i związane z początkami Łomży Wzgórze Świętego Wawrzyńca, miejsce, gdzie według tradycji i późnych odpisów z akt kościelnych miał istnieć "kościół parafialny po raz pierwszy ok. roku Pańskiego 1000, na początku religii chrześcijańskiej w Królestwie Polskim". Założenie kościoła św. Wawrzyńca przypisywane jest przez niektórych autorów św. Brunonowi z Kwerfurtu, podążającemu śladami św. Wojciecha. W tym okresie powstał też kościół św. Piotra – umiejscowiony był na terenie wsi Stara Łomża, jeszcze dalej od grodu, ale bliżej dzisiejszego miasta.
W XIV w., szczególnie po unii polsko-litewskiej, zmniejszyło się bardzo niebezpieczeństwo ciągłych najazdów od strony wschodniej granicy, co sprzyjało rozwojowi osadnictwa, przenoszeniu i lokacji miast na prawie niemieckim. Grody straciły swój charakter obronny, a podgrodzia nabierały większego znaczenia jako centra handlowo-gospodarcze. Położenie podgrodzia łomżyńskiego było niezbyt dogodne i dlatego Łomża zapewne ze względów gospodarczych została przeniesiona na nowe miejsce umożliwiające lepszy jej rozwój i wytyczenie ulic. Nastąpiło to pod koniec XIVw., o czym świadczy wybudowanie kościoła NMP i św. Rozesłańców na Popowej Górze przed rokiem 1392 oraz przeniesienie parafii ze Starej Łomży w 1410 r. Jest to dowód, że nowe miejsce było już zasiedlone i zabudowane. Wieś leżąca w pobliżu dawnego grodu otrzymała nazwę Starej Łomży i występuje w najstarszym rejestrze okolicznych wsi z roku 1410.
Miasto rozwijało się pomyślnie i znalazło się w warunkach umożliwiających mu nadanie prawa miejskiego. Już w 1400 r. Łomża miała wójta, co świadczy ojej charakterze miejskim. Dnia 30 sierpnia 1400 r. książę mazowiecki Janusz I zw. Starszym nadał "w mieście naszym zwanym powszechnie Łomża wójtostwo z czterema włókami, trzecim denarem od jakiejkolwiek osądzonej sprawy w granicach wspomnianego miasta". Ostateczne jednak unormowanie sytuacji prawnej miasta nastąpiło dopiero dnia 15 czerwca 1418. Ten sam książę Janusz I nadał Łomży specjalnym przywilejem prawo miejskie chełmińskie. Był to bardzo ważny moment, ponieważ potwierdzał pod względem prawnym charakter miejski Łomży.
Reforma podziału administracyjnego kraju w 1975 r. spowodowała powstanie województwa łomżyńskiego, nadała powiatowej wcześniej Łomży status miasta wojewódzkiego. Awans był nie tylko formalny. Wraz z nim zaczął się okres intensywnego rozwoju Łomży. Ruszyło budownictwo mieszkaniowe, podwoiła się liczba mieszkańców. Bogate już przed tym momentem życie kulturalne rozwijało się jeszcze bardziej dzięki lokalizacji placówek i instytucji kultury szczebla wojewódzkiego. Działały i prężnie rozwijały produkcję miejscowe zakłady pracy: Łomżyńskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego, Fabryka Mebli, PEPEES (popularne "ziemniaki", browar, mieszalnia pasz). Rozpoczęła się budowa nowego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego. Napływ ludności z okolicznych miejscowości oraz wielu osobistości z innych regionów kraju ożywiał działanie we wszystkich sferach życia społecznego.
W 1998 r. w ramach reformy administracyjnej Polski, znaczna część dawnego województwa łomżyńskiego znalazła się w województwie podlaskim.
Od 28 października 1925 r. Łomża jest stolicą Diecezji Łomżyńskiej Kościoła rzymskokatolickiego.
[edytuj] Historia Żydów w Łomży
Pierwsi Żydzi pojawiają się w Łomży w 1494. W 1556 zostali jednak wydaleni z miasta. Próbowali tu powracać, ale w 1598 zostali ponownie wypędzeni. Dopiero w XVIII wieku dostali pozwolenie na handel w mieście, odgrywając znaczącą rolę w jego życiu gospodarczym jako właściciele fabryk, tartaków, prowadząc handel zbożem, spławianym Narwią.
W 1826 w Łomży mieszkało 737 Żydów, w 1860 już 2680 (blisko 45 % ogółu mieszkańców miasta). W ciągu XIX wieku liczba ludności żydowskiej stale wzrastała, by dojść w 1915 do 11 088 osób. W 1840 zbudowano bejt ha-midrasz, w 1880 - Wielką Synagogę. Żydzi łomżyńscy brali aktywny udział w powstaniu styczniowym. W II połowie XIX wieku czynne były w mieście dwie szkoły talmudyczne (jeszyboty), a w końcu stulecia zawiązano dwie partie polityczne: Bund i Agudat Israel. W 1921 czynnych było w mieście 498 żydowskich warsztatów rzemieślniczych. Wychodziły wówczas w Łomży trzy żydowskie czasopisma: Lomszer Sztyme, Lomszer Weker i Lomszer Lebn. Ostatnimi przedwojennymi rabinami byli: Aaron Bakit i Mosze Szackes. We wrześniu 1939 ludność żydowska liczyła około 11 000 osób. W dniu 12 sierpnia 1941 Niemcy utworzyli getto, a 13 sierpnia zamordowali około 3000 Żydów, w listopadzie 1942 - wywieźli wszystkich pozostałych Żydów do Zambrowa, stamtąd dalej do obozu zagłady w Oświęcimiu.
[edytuj] Warto zobaczyć
[edytuj] Zabytki
[edytuj] Sakralne
- Katedra - ul. Dworna. Późny gotyk. Ukończona ok. 1526 r.
- Pałac Biskupi - ul. Sadowa. Neoklasycystyczny. 1925 r. Obok Plebania z XVIII w.
- Kościół i klasztor OO. Kapucynów - ul. Krzywe Koło. Barok Toskański. Wzniesiony 1770-98 na skarpie na Narwią (tzw. Popowa Góra). W bocznej kaplicy współczesny obraz przedstawiający bł. o. Honorata Koźmińskiego, kapucyna. W pomieszczeniu przy bocznym wejściu co roku w okresie Bożego Narodzenia uruchamiana jest ruchoma szopka
- Zespół klasztorny SS. Benedyktynek - ul. Dworna. Od 1863 r. murowany
- Kościół Wniebowzięcia NMP - Plac Jana Pawła II. Styl bizantyjski. Dawna cerkiew garnizonowa z 1877 r. Do dziś zachował formy architektoniczne typowe dla cerkwi prawosławnych
- Gmach Seminarium - Plac Jana Pawła II (1866 r.)
- Cmentarz Katedralny w Łomży - ul. Kopernika. XVIII w. Jeden z najstarszych w Polsce. Obejmuje zespół cmentarzy (rzymskokatolicki, ewangelicko-augsburski, prawosławny)
- •Kaplica rodziny Śmiarowskich (1838 r.)
- •Dom Pogrzebowy (1853 r.)
- •Neogotycka Brama (1879 r.)
- •Neoklasycystyczna kaplica ewangelicka (XIX w.)
- Cmentarz żydowski w Łomży ul. Rybaki - z XIX wiecznymi macewami wykonanymi z głazów narzutowych. Jeden z nielicznych tego typu w Europie
- Cmentarz żydowski w Łomży ul. Wąska - z zachowanym domem pogrzebowym
- Dom Pastora - ul. Krzywe Koło, XIX w.
[edytuj] Stary Rynek
- Ratusz - klasycystyczny. Wzniesiony w latach 1822-23. W ścianie tablica upamiętniająca nadanie praw miejskich. Obok nowy ratusz.
- Kamieniczki z arkadami - pseudobarokowe. W większości odbudowane po II wojnie światowej.
- Hala targowa - 1928 r.
[edytuj] Ulica Dworna
- Gmach Sądu Okręgowego - neobarokowy z 1888 r.
- Siedziba Kredyt Banku - 1888 r. Fasada siedmioosiowa. Przed budynkiem popiersie Bogdana Winiarskiego - prezesa Banku Narodowego w Londynie
- Banku Gospodarki Żywnościowej - budynek z końca XIX w. Wcześniej siedziba Kasy Oszczędności, której dyrektorem był Roman Bielicki, ojciec Hanki Bielickiej
- Gmach Muzeum Północno-Mazowieckiego - przełom XVIII/XIX w.
- Zabytkowe kamienice
[edytuj] Ulica Sienkiewicza
- Kamienica rodziny Śledziewskich
- Tablica upamiętniająca śmierć Leona Kaliwody
- Odrestaurowane kamieniczki
- Obok Plac Jana Pawła II
[edytuj] Pozostałe zabytki
- Budynek Poczty Polskiej - Plac Pocztowy 1. Zbudowany w latach 1843-44. Od początku istnienia nie zmienił swojej funkcji
- Dom Pomocy Społecznej - ul. Polowa 39. Neorenesansowy. Wybudowany w 1882 r. Dawniej Dom Starców
- Dom Ludowy - Al. Legionów 9. Wybudowany w 1905 r. Obecnie Szkoła Drzewna; obok Park Ludowy
- Budynek I LO - ul. Bernatowicza 4. Według projektu Feliksa Nowickiego, oddano do użytku w 1914 r.
- Budynek II LO - Plac Kościuszki 3. Według projektu Feliksa Łowickiego, oddano do użytku w 1906 r.
- Ulica Farna - deptak-wizytówka miasta
[edytuj] Pomniki
- Kamienne schody - wybudowane w 1900 r. Łączą dwie części ul. Krzywe Koło (wyższą - na skarpie niedaleko Starego Rynku i niską - przy ul. Rybaki w dolinie rzeki Narew). W parterowym domku przy schodkach mieszkał Prymas Stefan Wyszyński.
- Brama Napoleona - wejście do domu, w którym podobno zatrzymał się Napoleon prowadząc wojska na Moskwę. Brama znajduje się u szczytu Kamiennych schodów.
- Pomnik Jakuba Wagi
- Obelisk 33 Pułku Piechoty
- Pomnik Bohdana Stefana Winiarskiego
- Pomnik Stacha Konwy
- Pomnik Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Łomżyńskiego
- Pomnik Pamięci Bohaterów Walk o Wolność i Niepodległość Polski oraz Więźniów Politycznych Zamęczonych
- Pomnik Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Pomnik Harcerzom Ziemi Łomżyńskiej
- Pomnik Ofiar Represji Stalinowskich
- Pomnik poświęcony Ojcu Św. Janowi Pawłowi II
- Tablica żydowska
- Pomnik Zygmunta Glogera
- Pomnik Bojownikom Nieznanym Straconym przez Najeźdźców-Rosjan w 1831 r.
- Pomnik poświęcony Tadeuszowi Kościuszce
- Pomnik Bojownikom Za Wolność Ojczyzny
[edytuj] Pomniki przyrody
W mieście znajduje się 12 pomników przyrody wpisanych do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. Głównie są to pojedyncze drzewa wiekowe, które znajdują się na terenie parków miejskich:
- Park Jakuba Wagi - założony w 1842 r. Dawniej Ogród Spacerowy. Między ul. Wojska Polskiego, Glogera, Nowogrodzką i Ogrodową
- Park Ludowy - założony w 1905 r. przy Al. Legionów
- Park Jana Pawła II - obok Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. Między ul. Wyszyńskiego, Zawadzką i Prusa
[edytuj] W pobliżu
- Las Jednaczewski (3 km na zachód), w którym znajduje się pomnik Stacha Konwy – bohatera Kurpiów, który zginął w tym lesie w 1733 roku. Pomniki Stacha Konwy znajdują się też w Nowogrodzie i Łomży, a na Kopańskim Moście koło Myszyńca upamiętniona jest bitwa, w której dowodził oddziałem Kurpiów.
- Wzgórze Świętego Wawrzyńca i Góra Królowej Bony – świadectwa istnienia Łomży już ok. 1000 r. n.e. Wały grodu zniszczonego w XIII w., wykopaliska i ślady kościoła, którego pierwsze fundamenty położył św. Brunon z Kwerfurtu.
- Piątnica, miasteczko na prawym brzegu Narwi, gdzie znajdują się forty rosyjskie z końca XIX w., z których najlepiej prezentuje się fort nr 1 położony przy drodze do Drozdowa oraz fort numer 3 będący pod opieką Klubu "FORT" położony przy drodze na Pisz, Augustów.
- Nowogród, miasto leżące 15 km od Łomży w dół Narwi; Na wysokiej nadrzecznej skarpie znajduje się Skansen Kurpiowski założony przez Adama Chętnika w 1927 roku.
[edytuj] Gospodarka
[edytuj] Firmy
- Browar Łomża Sp. z o.o. – wyrób piwa marki Łomża Wyborowe, Mocne, Export, Złoty Kur, Dock, Cherri, Korona Książęca (link)
- PEPEES S.A. – produkcja glukozy krystalicznej, syropów maltozowych, maltodekstryn, itp. Pierwsze notowanie akcji spółki odbyło się 22 maja 1997r. (link)
- Łomżyńska Fabryka Mebli Sp. z o.o. – (link)
- ZUI Novum Sp. z o.o. – producent oprogramowania dla banków (link)
[edytuj] Instytucje
- Urząd Celny – (link)
- Archiwum Państwowe w Białymstoku. Oddział w Łomży – (link)
- Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – Podlaski Odział Regionalny
- Nadleśnictwo Łomża
[edytuj] Komunikacja
[edytuj] Tranzyt
Łomża obecnie nie posiada obwodnicy, która jest planowana na 2013 r. (źródło). Według 2 z 3 wariantów przez miasto ma przebiegać trasa Via Baltica, która połączy Warszawę z Helsinkami.
Przez miasto przebiegają drogowe szlaki komunikacyjne. Są to m.in.:
- 61 Warszawa - Legionowo - Różan - Ostrołęka - Łomża - Grajewo - Augustów
- 63 Węgorzewo - Giżycko - Orzysz - Pisz - Kolno - Łomża - Zambrów - Siedlce - Radzyń Podlaski - Sławatycze
- 645 Myszyniec - Łyse - Zbójna - Nowogród - Łomża
- 677 Łomża - Śniadowo - Ostrów Mazowiecka
[edytuj] Mosty
W Łomży na rzece Narew znajdują się dwa mosty: stary most w ciągu ul. Zjazd (łączący miasto z Piątnicą Poduchowną) i nowy most w ciągu ul. Wł. Sikorskiego (łączący miasto z Piątnicą Włościańską). Ponadto na rzeczce Łomżyczce jest 6 mostów.
[edytuj] Komunikacja miejska i dalekobieżna
Łomża posiada 17 linii autobusowych zarządzanych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji w Łomży, o łącznej długości 239 km. (link)
Ponadto w mieście znajduje się dworzec PKS i nieczynny dworzec PKP. W komunikacji międzymiastowej główną rolę odgrywa przedsiębiorstwo PKS Łomża, zapewniające połączenia z Warszawą, Białymstokiem, Olsztynem, Ełkiem, Giżyckiem, Ostrołęką, Mławą, Ciechanowem oraz z pobliskimi miastami i wioskami.
[edytuj] Edukacja
[edytuj] Szkoły Podstawowe |
[edytuj] Publiczne Gimnazja |
[edytuj] Szkoły Średnie
|
[edytuj] Szkoły Policealne |
[edytuj] Szkoły Wyższe
[edytuj] Uczelnie publiczne
- Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży (link)
- Politechnika Białostocka - Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Łomży (link)
- Publiczne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Łomży pod opieką Uniwersytetu Warszawskiego (link)
[edytuj] Uczelnie niepubliczne
- Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży (link)
- Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana Jańskiego w Łomży (link)
- Wyższe Seminarium Duchowne im. Papieża Jana Pawła II w Łomży (link)
[edytuj] Sport
[edytuj] Obiekty sportowe
- Stadion Lekkoatletyczny - ul. Zjazd. Obecnie stadion ŁKS-u.
- Hala Sportowa im. Olimpijczyków Polskich - ul. Księżnej Anny. Odbywają się tu miejskie, regionalne, a nawet międzynarodowe (mecz Polska - Holandia w Futsalu) imprezy sportowe.
- Kompleks Rekreacyjno-Sportowy (Skate Park) - Os. Perspektywa. Korty tenisowe, boisko do piłki ręcznej, ścieżki rowerowe, Minigolf.
- Kryty basen pływacki przy SP nr 10 - ul. Niemcewicza 17.
[edytuj] Kluby sportowe
- ŁKS Łomża - II ligowy klub piłkarski założony w 1928 r.
- KS Perspektywa Łomża - klub piłkarski (Klasa A podlaska)
- UKS Technik Łomża - zapasy
- Łomżyński Klub Karate
- MKS Medyk - taekwondo
- GUKS "Dwójka" - młodzieżowy klub koszykarski
- UKS Łomżyczka 10 - koszykówka, piłka nożna
- UKS Jedynka - siatkówka, tenis stołowy , zapasy
- SKTS Łomża - tenis stołowy
- UKS Dziewiątka - koszykówka, szachy
- MKS Jantar - siatkówka
- Zespół Szkół Mechanicznych i Ogólnokształcących - koszykówka, siatkówka, lekkoatletyka
- UKS "ŻAK" - siatkówka, szachy, koszykówka
- Łomżyński Klub Płetwonurków "Podwodny Jeleń"
- Łomżyński Klub Biegowy
- UKS Return Łomża - tenis ziemny
[edytuj] Kultura
[edytuj] Osoby związane z Łomżą
[edytuj] Artyści
[edytuj] Uczeni
[edytuj] Sportowcy |
[edytuj] Działacze społeczni
|
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Strona internetowa miasta Łomży
- Łomża w dokumencie archiwalnym
- Historyczna Łomża
- Strona Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łomży
- Amatorska Stacja Meteo Łomża
- Webcam (Al.Legionów / ul.Polowa)
- Portale miejskie
- Mapy i zdjęcia satelitarne
- Mapy drogowe: ViaMichelin, Mapa Szukacz
- Mapy satelitarne: GoogleMaps, MapQuest, Daily Terra
Miasta na prawach powiatu: Białystok | Łomża | Suwałki
Powiaty: augustowski | białostocki | bielski | grajewski | hajnowski | kolneński | łomżyński | moniecki | sejneński | siemiatycki | sokólski | suwalski | wysokomazowiecki | zambrowski
Miasta powiatowe:
Augustów • Białystok • Bielsk Podlaski • Grajewo • Hajnówka • Kolno • Łomża • Mońki • Sejny • Siemiatycze • Sokółka • Suwałki • Wysokie Mazowieckie • Zambrów
Miasta gminne:
Brańsk • Choroszcz • Ciechanowiec • Czarna Białostocka • Dąbrowa Białostocka • Drohiczyn • Goniądz • Jedwabne • Kleszczele • Knyszyn • Lipsk • Łapy • Nowogród • Rajgród • Stawiski • Suchowola • Supraśl • Suraż • Szczuczyn • Tykocin • Wasilków • Zabłudów