Góry Świętokrzyskie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Krajobraz Gór Świętokrzyskich

Chata Świętokrzyska w Kakoninie, na szlaku z Łysicy na Święty Krzyż

Widok ze Świętego Krzyża na Pasmo Jeleniowskie

Góry Świętokrzyskie (342.34) – masyw górski położony w południowo-wschodniej Polsce. Najstarsze pasmo górskie w Polsce i jedno z najstarszych w Europie. Najwyższy szczyt to Łysica (612 m n.p.m.), w paśmie Łysogór. Nazwa gór pochodzi od klasztoru na Łysej Górze, w którym przechowywane są relikwie drzewa Krzyża Świętego.

Góry Świętokrzyskie wypiętrzyły się w czasie kaledońskich ruchów górotwórczych na granicy kambru i ordowiku. Następnie zostały odmłodzone w czasie orogenezy hercyńskiej (górny karbon) i ponownie podczas orogenezy alpejskiej (trzeciorzęd).

W środkowej części Gór Świętokrzyskich znajduje się Świętokrzyski Park Narodowy. Góry Świętokrzyskie porośnięte są lasami jodłowymi (Puszcza Jodłowa) i bukowymi. W przeszłości na terenie Gór Świętokrzyskich znajdowały się ośrodki górnictwa rud żelaza, ołowiu i miedzi.

Gospodarczym i turystycznym centrum regionu są Kielce. Inne większe miasta położone nieopodal Gór Świętokrzyskich to Starachowice, Skarżysko-Kamienna i Ostrowiec Świętokrzyski. Do ważniejszych ośrodków turystycznych należą Święta Katarzyna i Nowa Słupia.

[edytuj] Budowa geologiczna

Budowa geologiczna Gór Świętokrzyskich jest bardzo zróżnicowana. Pasmo główne w skład którego wchodzą m.in. Łysogóry zbudowane jest z najstarszych skał kambryjskich. Podobnie dno Doliny Chęcińskiej oraz południowe pasmo wzniesień ciągnące się od Pasma Zgórskiego po Wygiełzowskie. Z okresu ordowiku oraz syluru pochodzą osady z których zbudowane jest m.in. dno Doliny Wilkowskiej. Pasma Chęcińskie i Zelejowskie znajdujące się w okolicach Chęcin zbudowane są z osadów dewońskich. W Górach Świętokrzyskich występuje także niewielka ilość utworów z karbonu i permu. Marmury pochodzące z tego ostatniego okresu wydobywane są w kamieniołomach na Czerwonej Górze w Paśmie Bolechowickim. Utwory triasowe występują w zachodnim przedłużeniu pasma głównego m.in. w pasmach Dobrzeszowskim i Oblęgorskim. Z osadów jurajskich zbudowane są Grzywy Korzeczkowskie oraz Grząby Bolmińskie. Utwory kredowe spotykane są w zasadzie tylko na obrzeżach Gór Świętokrzyskich. Z okresu trzeciorzędu i czwartorzędu pochodzą utwory powstałe w wyniku erozji masywu Gór Świętokrzyskich, a także less nawiany przez wiatr.

[edytuj] Klimat

Klimat Gór Świętokrzyskich znacznie różni się od otaczających je regionów. Średnia temperatura roczna jest o około 1-2 °C niższa od temperatury w Warszawie i wynosi 6-7°C. Średnia suma opadów na rok waha się od 650 do 900 mm. Najwyższe szczyty pokryte są śniegiem od listopada do kwietnia. Średni czas utrzymywania się pokrywy śnieżnej to 50-90 dni w ciągu roku. Okres wegetacyjny najwyższych partii gór jest o dwa tygodnie krótszy niż w Warszawie i wynosi około 200 dni. Podobnie jak w wyższych górach można tu zaobserwować zjawisko inwersji temperatur – temperatura na nagrzanych stokach górskich może być nawet o 5°C wyższa niż na dnie dolin, położonych kilkadziesiąt metrów niżej.