Kielce
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°53' N 020°37' E
| Kielce | |||
|
|||
| Województwo | świętokrzyskie | ||
| Prawa miejskie | 1364 | ||
| Prezydent miasta | Wojciech Lubawski | ||
| Powierzchnia | 109,65 km² | ||
| Położenie | 50° 53' N 20° 37' E |
||
| Wysokość | od 260 do 406 m n.p.m. | ||
| Liczba mieszkańców (2006) - liczba ludności - gęstość - aglomeracja |
207 718 [1] 1894 os./km² 327 862 |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
(+48) 41 | ||
| Kod pocztowy | 25-001 do 25-900 | ||
| Tablice rejestracyjne | TK | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Kielce
|
|||
| Miasta partnerskie |  Budapeszt Dnieprodzierżyńsk Flint Gävle Gorycja Gotha Herning Nitra Orange Sandviken Winnica |
||
|
Urząd miejski3
Rynek 125-361 Kielce tel. (41) 367 60 00; faks (41) 344 27 63 |
|||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||
 Wiadomości w Wikinews |
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Kielce – miasto w południowo-centralnej Polsce, stolica województwa świętokrzyskiego.
Miasto położone jest w sercu Gór Świętokrzyskich i stanowi gospodarcze i turystyczne centrum regionu. Kielce są również zagłębiem budowlanym o bogatych tradycjach, ośrodkiem kulturalnym, turystycznym. Na terenie Kielc znajduje się 5 rezerwatów przyrody. Miasto jest także znanym ośrodkiem wystawienniczo-targowym. Targi Kielce organizują blisko 30 ekspozycji branżowych rocznie, połączonych z konferencjami naukowymi i pokazami.
[edytuj] Położenie
Kielce położone są u stóp Gór Świętokrzyskich. Miasto przecina niewielka rzeka Silnica, będąca prawostronnym dopływem Bobrzy. Na terenie Kielc znajduje się szereg rezerwatów przyrody ożywionej i nieożywionej, m.in. Kadzielnia, Karczówka, Ślichowice, Wietrznia, Biesak-Białogon. Ponadto granice administracyjne miasta obejmują sporą część Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego.
Miasto, jako jedno z nielicznych charakteryzuje się tak znacznymi różnicami poziomów - od 260 do 408 metrów n.p.m. (najwyższe wzniesienie - Telegraf)
[edytuj] Historia
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Kielc.
[edytuj] Legenda
Znana legenda wiąże powstanie Kielc z Mieszkiem, synem Bolesława Śmiałego.
Przed ponad 900 laty w miejscu, gdzie dziś leży stolica województwa świętokrzyskiego, były nieprzebyte, pełne zwierzyny lasy, które przyciągały myśliwych. Polował tu także Mieszko. Kiedy w pogoni za zwierzyną zgubił swoich kompanów, wyjechał na nieznaną polanę i strudzony zasnął w trawie. Przyśniło mu się, iż został napadnięty przez zbójców, a ci usiłują wlać mu do ust truciznę. Gdy zaczął już tracić siły, nagle objawił mu się św. Wojciech, uniósł pastorał i na ziemi nakreślił kręty szlak, który przemienił się w strumień wody. Mieszko obudził się, nieopodal ujrzał źródło. Woda w nim była smaczna, przejrzysta, taka jak we śnie. Poczuł przypływ nowych sił i szybko odnalazł swój orszak. Odjeżdżając z polany Mieszko zauważył ogromne, białe kły nieznanego zwierza, być może dzika. Zapowiedział, że wybuduje tu gród z kościołem.
Niedługo potem zbudowano w sercu puszczy osadę. Na polanie postawiono kościół pw. św. Wojciecha, a strumień, z którego woda przywróciła księciu siły, mianowano Silnicą. Osadę zaś nazwano Kiełce – na pamiątkę znalezionych tajemniczych kłów. Nazwa z biegiem czasu przekształciła się w Kielce
(Źródło: Informator miejski)
[edytuj] Doniosłe wydarzenia
- 1171 – powstanie kolegiaty pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny
- 1364 – nadanie Kielcom prawa magdeburskiego
- 1496 – kardynał Fryderyk Jagiellończyk nadaje Kielcom herb
- 1661 – pobyt w Kielcach króla Jana Kazimierza i jego dworu
- 1662 – okupacja miasta przez zbuntowane oddziały (ok. 12 tysięcy żołnierzy) Związku Święconego
- 1655 – zniszczenie miasta podczas potopu szwedzkiego
- 27 lipca 1789 – przejście miasta na własność Rzeczypospolitej
- 7-9 czerwca 1794 – pobyt w Kielcach naczelnika Tadeusza Kościuszko, który kwaterował tu ze swoimi oddziałami po bitwie pod Szczekocinami. Śmierć w kieleckim szpitalu ciężko rannego Wojciecha Bartosa Głowackiego
- 24 maja 1800 – groźny pożar strawił niemal wszystkie domy mieszkalne w centrum, spalił się także ratusz.
- 1809 – włączenie miasta do Księstwa Warszawskiego
- 1815 – przejęcie Kielc przez rosyjskiego zaborcę
- 1816 – powstanie w Kielcach, z inicjatywy Stanisława Staszica, pierwszej polskiej wyższej uczelni technicznej – Szkoły Akademiczno-Górniczej
- 1818 – przeniesienie do Kielc stolicy województwa krakowskiego
- 1844 – wykrycie spisku i aresztowanie przygotowującego powstanie przeciwko zaborcy ks. Piotra Ściegiennego
- 1 stycznia 1845 – Kielce przestały być miastem gubernialnym
- 1885 – budowa linii kolejowej, przebiegającej przez Kielce z Dęblina do Dąbrowy Górniczej.
- 5 września 1914 – zaprzysiężenie w Kielcach I Pułku Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego
- 2 sierpnia 1919 – utworzenie województwa kieleckiego
- 15 stycznia 1945 – wyparcie wojsk hitlerowskich z miasta przez żołnierzy I Frontu Ukraińskiego
- 4 lipca 1946 – pogrom Żydów zwany pogromem kieleckim
- 1974 – założenie Politechniki Świętokrzyskiej
- 1 stycznia 1999 – Kielce zostały stolicą województwa świętokrzyskiego
[edytuj] Gospodarka
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Gospodarka Kielc.
Podstawą rozwoju gospodarczego miasta była – począwszy od XV wieku – eksploatacja i przetwórstwo surowców mineralnych: rud żelaza, miedzi i ołowiu oraz marmurów i piaskowców.
Dziś rozwija się tu m.in. przemysł budowlany, materiałów budowlanych, elektromaszynowy, a także spożywczy i przetwórczy. Ważna jest również mocna pozycja Targów Kielce jako wicelidera rynku targowego w Polsce.
W Kielcach swoje początki miało wiele znanych w całej Polsce firm, w tym m.in.: Cersanit, Barlinek, Grupa Kapitałowa Kolporter, North Fish, NOMI, VIVE Textile Recycling, Mitex i Exbud.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[edytuj] Handel
W ostatnich latach w Kielcach bardzo intensywnie zaczął się rozwijać handel. Wybudowano kilka hipermarketów oraz galerię, wyremontowano ulicę Sienkiewicza, gdzie w latach 90. XX w. powstało wiele butików i ekskluzywnych sklepów. W centrum miasta ważną rolę handlową odgrywa Centrum Rondo przy ulicy Paderewskiego oraz Galeria Czarnowska. Obecnie trwa budowa galerii handlowej "Planty" przy ul. Planty oraz dwóch ekskluzywnych galerii handlowych przy ulicy Sienkiewicza oraz Staszica. W planach jest również budowa centrum handlowo-rozrywkowego przy ulicy Warszawskiej, budowa hipermarketu Auchan, rozbudowa centrum handlowego obok Reala oraz rozbudowa Galerii "Echo".
- Centra handlowe
- Hipermarkety o profilu ogólnym:
- Supermarkety:
- MediaMarkt, Lidl (3 supermarkety), Biedronka (6 supermarketów), Albert (2 supermarkety), Go Sport, Tesco - supermarket, Lewiatan, EMPiK, RTV Euro AGD, Jysk, Komfort
- Większe sklepy oraz sieci:
[edytuj] Demografia
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Rozwój demograficzny Kielc.
Według danych GUS z 30 czerwca 2006 r. Kielce zamieszkiwało 207 781 osób. (16. lokata wśród miast Polski), w tym 98 575 mężczyzn i 109 143 kobiet. Wiek produkcyjny osiągnęło 139 873 mieszkańców. Naukę pobiera 60 358 ludzi. Według danych z września 2006 r. 11,6% (ok. 12,7 tys.) osób pozostaje bez pracy.
[edytuj] Zabytki
- Pałac Biskupów Krakowskich, wzniesiony w latach 1637-1641 przez Tomasza Poncino z inicjatywy biskupa Jakuba Zadzika. Przykład polskiej rezydencji z epoki Wazów. Pomimo licznych przekształceń dokonywanych w XIX w. przez rosyjskiego zaborcę, pałac zachował pierwotną bryłę, dekorację elewacji oraz oryginalny wystrój większości wnętrz. Od 1971 roku mieści się tu Muzeum Narodowe, na tyłach którego znajduje się Ogród Włoski.
- Katedra Wniebowzięcia NMP, wzniesiona w 1171 przez biskupa krakowskiego Gedeona, wielokrotnie przebudowywana w XVI, XVII i XIX wieku uzyskała wygląd wczesnobarokowej trójnawowej bazyliki.
- Kościół Św. Wojciecha, najstarsza świątynia w Kielcach; jej początki sięgają X w; obecne zabudowania pochodzą z 1763 roku. Na placu przed kościołem zachowano fragment muru, przed którym hitlerowcy publicznie rozstrzelali w 1943 roku zakładników – żołnierzy Armii Krajowej.
- Kościół Świętej Trójcy, wybudowany w latach 1640-1644. Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z XVIII w. – barokowe i późnobarokowe ołtarze, ambona, trójkondygnacyjny chór oraz późnorenesansowa dekoracja stiukowa zdobiąca sklepienie kolebkowe z lunetami.
- Pałacyk Zielińskiego, w latach 1847-1858 był własnością Tomasza Zielińskiego, wielkiego orędownika kultury. Obecnie znajduje się tu Dom Środowisk Twórczych.
- Kościół i klasztor na wzgórzu Karczówka, zbudowany w latach 1624-1631, pierwotnie zasiedlony przez zakon bernardynów (rozwiązany przez władze carskie w 1864 r.). Od 1957 r. gospodarzami obiektu są pallotyni.
- Kościół garnizonowy, dawna cerkiew, wzniesiona w latach 1902-1904, wzorowana na soborze Izaakowskim w Petersburgu. W okresie międzywojennym świątynię odremontowano i przystosowano do liturgii rzymskokatolickiej, przeznaczając ją na kościół garnizonowy pw. Matki Boskiej Królowej Polski. Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z 1926 r.
- Kościół ewangelicko-augsburski pw. św. Piotra i Pawła – jedna z nielicznych świątyni ekumenicznych w Polsce, wybudowany w stylu klasycystycznym ok. 1840 r. Posiada jednonawowy korpus i wieże od strony północnej.
- Dworek Laszczyków, modrzewiowy dworek z 1788 roku, kryty łamanym gontem, z bielonymi ścianami i portykiem kolumnowym. Obecnie siedziba Muzeum Wsi Kieleckiej.
- Rynek, jego lokalizacja została wyznaczona jeszcze w średniowieczu. Zabudowa pochodzi głównie z XVIII i XIX w. Na skwerku przy Rynku znajduje się figura św. Tekli z 1765 r.
- Ulica Henryka Sienkiewicza, wytyczona w latach 20. XIX w. jako ulica Konstantego, później ulica Pocztowa. Główna ulica miasta, wyłączona z ruchu kołowego. Znajduje się tu szereg zabytkowych budowli, m.in. hotele Wersal i Bristol, Teatr im. Stefana Żeromskiego, a także będący przykładem architektury secesyjnej budynek Banku Gospodarki Żywnościowej.
- Synagoga w Kielcach – wybudowana w 1902 roku.
- Cmentarz żydowski – założony w 1868 roku.
- Cmentarz "Stary", założony ok. 1800 r., początkowo przeznaczony zarówno dla katolików, jak i dla ewangelików, prawosławnych i unitów. Znajdują się tu cenne nagrobki żeliwne i kamienne oraz kaplice z początku XIX w.
- Park miejski im. Stanisława Staszica, założony w 1830 r. na terenie istniejącego ogrodu z XVIII w.
- Dworek Karscha, wzniesiony w I poł. XIX w. przez rodzinę Stumpfów. W latach 1888-1890 miał w tym dworze swoją pracownię słynny malarz – Jan Styka.
- Kaplica NMP Matki Kościoła, na kieleckiej Dąbrowie wzniesiona w 1866 roku.
[edytuj] Muzea
- Muzeum Narodowe w Kielcach – mieści się w pałacu biskupim. Zgromadzono tu cenne XVII- i XVIII-wieczne obrazy, meble, gobeliny nadające wnętrzom charakter zbliżony do dawnej siedziby magnackiej.
- Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego – zlokalizowane w budynku dawnego gimnazjum, w którym nauki pobierali m.in. Stefan Żeromski, Bolesław Prus, Józef Kenig, Adolf Dygasiński, Gustaw Herling-Grudziński, Wiesław Jażdżyński oraz Józef Ozga-Michalski. Muzeum gromadzi liczne eksponaty szkolne z drugiej połowy XIX w.
- Muzeum Zbiorów Geologicznych – świętokrzyski oddział Państwowego Instytutu Geologicznego. Znajduje się tu bogata kolekcja skał i minerałów charakterystycznych dla Gór Świętokrzyskich.
- Muzeum Zabawek i Zabawy – jedyne muzeum tego rodzaju w Polsce. Posiada ono kolekcję zabawek historycznych i współczesnych z całego świata.
- Muzeum Wsi Kieleckiej – mieści się w zabytkowym Dworze Laszczyków. Prezentowane są tu głównie wystawy czasowe. Należący do muzeum park etnograficzny (skansen) znajduje się w pobliskiej miejscowości Tokarnia.
- Muzeum Pamięci Narodowej – budynek mieszczący muzeum służył w latach 1939-1956 jako więzienie. Podczas wojny znajdował się tu obóz przejściowy dla polskich jeńców wojennych. Po wkroczeniu wojsk sowieckich osadzani byli tu Polacy zsyłani później w głąb ZSRR. Do 1956 roku gmachem zarządzała SB.
- Skarbiec Katedralny – znajduje się na zakrystii bazyliki katedralnej. Zgromadzono tu cenne dzieła sztuki sakralnej, m.in. rękopisy z XIV-XVI w., naczynia i szaty liturgiczne, inkunabuły oraz starodruki.
- Muzeum Diecezjalne – nowo powstałe Muzeum Diecezji Kieleckiej znajdujące się na tyłach gmachu kurii prezentuje szeroką kolekcję przedmiotów sakralnych, w tym cennych obrazów czy monstrancji.
[edytuj] Turystyka
Kielce są punktem początkowym:
czerwonego szlaku turystycznego prowadzącego do Chęcin,
czarnego szlaku rowerowego prowadzącego do Cedzyny.
czerwonego szlaku rowerowego prowadzącego do Podzamcza Piekoszowskiego.
Na terenie miasta znajdują się:
- czerwony szlak miejski w Kielcach
niebieski szlak spacerowy Kielce, ul. Zamkowa - Stadion Leśny
zielony szlak spacerowy Kielce Słowik - rezerwat Biesak-Białogon- zielony szlak spacerowy Kielce, ul. Zamkowa - Bukówka
żółty szlak spacerowy wokół Kielc
czarny szlak turystyczny Kielce, ul. Szczepaniaka - Pierścienica- ścieżka rowerowa prowadząca przez centrum (od ul. Jesionowej, poprzez ul. Sienkewicza aż na Stadion Leśny)
- czerwona ścieżka rowerowa prowadząca na Stadion Leśny (bardzo trudna)
niebieska ścieżka rowerowa prowadząca na Stadion Leśny (nieco łatwiejsza)- czerwona ścieżka rowerowa prowadząca na Telegraf (bardzo trudna)
- niebieska ścieżka rowerowa prowadząca na Telegraf (bardzo trudna)
Przez Kielce przechodzi niebieski szlak turystyczny z Chęcin do Łagowa.
Zobacz też: świętokrzyskie szlaki turystyczne
[edytuj] Ochrona przyrody
W granicach administracyjnych Kielc znajduje się część Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego, Kielecki Obszar Chronionego Krajobrazu, a także 5 rezerwatów przyrody:
- Rezerwat przyrody Kadzielnia
- Rezerwat przyrody Biesak-Białogon
- Rezerwat przyrody Karczówka
- Rezerwat przyrody Ślichowice im. Jana Czarnockiego
- Rezerwat przyrody Wietrznia im. Zbigniewa Rubinowskiego
[edytuj] Edukacja
[edytuj] Szkoły
Pełny wykaz kieleckich placówek oświatowych znajduje się w artykule Szkoły w Kielcach
[edytuj] Wyższe uczelnie
- Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego www
- Politechnika Świętokrzyska www
- Wszechnica Świętokrzyska www
- Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Kielcach www
- Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji im. prof. Edwarda Lipińskiego www
- Wyższa Szkoła Handlowa im. Bolesława Markowskiego www
- Wyższa Szkoła Technik Komputerowych i Telekomunikacji www
- Wyższa Szkoła Telekomunikacji i Informatyki www
- Wyższa Szkoła Umiejętności w Kielcach www (poprzednio Wyższa Szkoła Ubezpieczeń)
- Wyższa Szkoła Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych www
- Wyższe Seminarium Duchowne w Kielcach www
- Świętokrzyska Szkoła Wyższa
[edytuj] Dzielnice i osiedla Kielc
[edytuj] Dzielnice
Baranówek, Barwinek, Białogon, Bukówka, Centrum, Czarnów, Dąbrowa, Dobromyśl, Domaszowice Wikaryjskie, Dyminy, Herby, Karczówka, Łazy, Nowy Folwark, Niewachlów I, Niewachlów II, Ostra Górka, Pakosz, Piaski, Pietraszki, Podhale, Posłowice, Sieje, Sitkówka, Skrzetle, Słowik, Szydłówek, Wielkopole, Wietrznia, Zagórze, Zalesie
[edytuj] Osiedla
Bocianek, Jagiellońskie, Osiedle Jana Czarnockiego, Osiedle Jana Kochanowskiego, KSM - XXV-lecia, Na Stoku, Pod Dalnią, Pod Telegrafem, Podkarczówka, Sady, Słoneczne Wzgórze, Ślichowice, Świętokrzyskie, Uroczysko, Osiedle Związkowiec
[edytuj] Sport
- Kolporter Korona Kielce – zespół piłki nożnej, awans do ekstraklasy w sezonie 2004/2005 (zobacz też: Stadion Miejski w Kielcach)
- VIVE Kielce – zespół piłki ręcznej, wielokrotny mistrz i vice-mistrz Polski (zobacz też: Hala sportowa w Kielcach)
- Kielecki Klub Lekkoatletyczny - KKL Fart Kielce
- Kielecki Klub Aikido Kobayashi
- Kielecki Klub Karate Kyokushin
- Kielecki Klub Shorin-Ryu
- Kielecki Klub Shidokan Karate
- Oficina da Capoeira Kielce
- Capoeira Abada Kielce
- Automobilklub Kielecki
- Klub Sportowy "Stella"
- Orlęta Kielce – zespół piłki nożnej, grający w czwartej lidze
- Aeroklub Kielecki
- Świętokrzyskie Kolarstwo Górskie
- Akademicki Klub Turystyki Kwalifikowanej PTTK - Sabat
- Świętokrzyski Klub Alpinistyczny]
- AZS Politechniki Świętokrzyskiej
- Uczniowski Klub Sportowy "Zalew Kielce"
- Kieleckie Towarzystwo Narciarskie KTN "PUCH"
[edytuj] Kultura
Kielce są zdecydowanie centrum kulturalnym regionu, to tutaj odbywa się większość koncertów i imprez kulturalnych, w tym m.in. Harcerski Festiwal Kultury Młodzieży Szkolnej "Kielce", Festiwal Muzyki Organowej, Festiwal Muzyki Gitarowej, "Jeunesses Musicales" oraz Zaduszki Jazzowe.
Instytucje kulturalne działające na terenie Kielc:
- Kina
- Kinoplex, znajdujący się w budynku Galerii ECHO, zbudowanej pod koniec listopada 2002 r. u zbiegu ulic Świętokrzyskiej i Manifestu Lipcowego (od 2006 r. Aleja Solidarności). Składa się z 7 sal kinowych liczących łącznie 1614 miejsc.
- Moskwa, przy ul. Staszica, liczące 396 miejsc.
- Echo, przy ul. Ściegiennego, liczące 500 miejsc
- Studyjne, w budynku kina "Moskwa", liczące 47 miejsc
- Teatry
- Teatr im. Stefana Żeromskiego, istnieje od 1945 r., zlokalizowany jest w zabytkowej kamienicy z drugiej połowy XIX w., dawnej siedzibie Hotelu Polskiego. Odbywa się tu kilka premier rocznie, każdy sezon kończy się plebiscytem o "Dziką Różę".
- Teatr Lalki i Aktora "Kubuś", utworzony w 1955 r., posiada jedną z najnowocześniejszych widowni w Polsce.
- Kielecki Teatr Tańca, założony w 1995 przez p. Elżbietę Szlufik-Pańtak.
- Teatr Alternatywny "Ecce Homo", kielecki teatr poruszający się głównie w formule performance, która łączy wszelkie dziedziny sztuki (plastyka, muzyka, tekst i ruch) tworząc własną ekspresję i własny język artystyczny.
- Filharmonie
- Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga, o tradycjach sięgających lat 20. XX w., z siedzibą w Kieleckim Centrum Kultury
- Centra kultury
- Kieleckie Centrum Kultury, działające od 1992 r., zbudowane na wzór Teatru Muzycznego w Gdyni
- Wojewódzki Dom Kultury, wzniesiony w 1935 r. jako Dom Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego.
- Dom Środowisk Twórczych, mieszczący się w zabytkowym Pałacyku Tomasza Zielińskiego
- Wojewódzka Biblioteka Publiczna, posiadająca cenny zbiór starodruków oraz niemal 550 tys. książek.
- Kompania Wolontarska
[edytuj] Media
Historia kieleckich mediów sięga roku 1870 r., kiedy to w trudnych czasach przepełnionych carskimi represjami wyszedł pierwszy numer Gazety Kieleckiej, ukazującej się dwa razy w tygodniu w środy i w soboty (wersja zdigitalizowana dostępna w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej). W tym samym roku działalność rozpoczęli redaktorzy periodyka Pamiętnik kielecki, zawierającego artykuły o tematyce historyczno-krajoznawczej. Po II wojnie światowej wydawano dzienniki: Słowo Ludu (od 27 września 1949) oraz Echo Dnia (od 1971 r.). 1 stycznia 2005 roku, po wielu latach starań, powstał w Kielcach samodzielny Oddział Telewizji Polskiej S.A. z siedzibą w Kieleckim Centrum Kultury.
- prasa lokalna
- dzienniki
- Echo Dnia – dziennik lokalny www
- Gazeta Wyborcza Kielce – dziennik lokalny www
- Słowo Ludu – już niewydawany dziennik lokalny www
- inne
- dzienniki
- rozgłośnie radiowe
- Polskie Radio Kielce (90,4 MHz; 101,4 MHz) www
- Radio FaMa (100,8 MHz) www
- Radio Plus (107,9 MHz) www
- Radio Tak FM (98 MHz; 106,5 MHz) www
- Radio Eska Kielce (103,3 MHz) www
- Radio Planeta Kielce (103,9 MHZ)
- lokalne stacje telewizyjne
- TVP3 Kielce www
- TV Kielce www
[edytuj] Transport
[edytuj] Drogowy
Kielce stanowią ważny węzeł komunikacyjny, przez miasto przebiegają drogi międzynarodowe i krajowe:
- 7 S7 – Gdańsk – Warszawa – Radom – Kielce – Kraków – Chyżne
- 73 – Wiśniówka – Kielce – Tarnów – Pilzno – Jasło
- 74 – Sulejów – Kielce – Opatów – Szczebrzeszyn – Zamość – granica polsko-ukraińska (przejście graniczne w Zosinie)
Drogi wojewódzkie:
- 745 – Dąbrowa – Masłów – Radlin
- 761 – Kielce – Piekoszów
- 762 – Kielce – Chęciny – Małogoszcz
- 764 – Kielce – Suków – Raków – Staszów – Połaniec
- 786 – Kielce – Ruda Strawczyńska – Łopuszno – Włoszczowa – Koniecpol – Święta Anna – Częstochowa
Ponadto Kielce posiadają sieć dróg powiatowych, obejmujących 109 ulic o łącznej długości 114,9 km oraz sieć dróg gminnych obejmujących 446 ulic o łącznej długości 220,9 km. 57,5% dróg w mieście posiada nawierzchnię twardą ulepszoną, 8,4% nawierzchnię twardą nie ulepszoną, zaś 34,1% – nawierzchnię gruntową.
[edytuj] Kolejowy
Transport kolejowy jest obecny w Kielcach od 1885 r., kiedy to ukończono budowę linii łączącej Iwanogród (Dęblin) z Dąbrową Górniczą, przebiegającej przez centrum miasta. Obecnie Kielce stanowią ważne skrzyżowanie linii kolejowych, biegnących do Częstochowy i Lublińca (Kolej lubliniecko-kielecka), Warszawy, Krakowa i Sandomierza.
W granicach administracyjnych miasta znajduje się dworzec kolejowy Kielce oraz stacje kolejowe: Kielce Piaski, Kielce Białogon, Kielce Czarnów i Kielce Herbskie.
[edytuj] Lotniczy
Obecnie mieszkańcy Kielc mają do dyspozycji jedynie Port lotniczy Kielce-Masłów, będący cywilnym lotniskiem sportowym zlokalizowanym w miejscowości Masłów. Nie jest on w stanie przyjąć dużych pasażerskich samolotów, jego przebudowa również nie jest opłacalna. W czerwcu 2006 r. zapadła decyzja o lokalizacji nowego lotniska koło wsi Obice na terenie gminy Morawica, zdolnego obsłużyć zwykłe linie lotnicze.
[edytuj] Komunikacja miejska
[edytuj] Autobusy
Początki Komunikacji Miejskiej w Kielcach przypadają na dzień 22 lipca 1951 r., kiedy to powstał Wydział, a następnie Zakład Komunikacji Miejskiej w ramach Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Kielcach. Pierwsze autobusy wypożyczone od Przedsiębiorstwa Państwowej Komunikacji Samochodowej obsługiwały linie komunikacyjne do Dąbrowy, Bukówki, Dymin i Białogonu.
W chwili obecnej po mieście kursują 54 linie autobusowe zwykłe oraz jedna linia nocna, obsługiwane przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji na mocy umowy podpisanej z Zarządem Transportu Miejskiego. W Kielcach znajdują się dwie zajezdnie – przy ul. Jagiellońskiej oraz ul. Pakosz. Tabor składa się z około 160 autobusów, w tym 10 nowoczesnych niskopodłogowców firmy Neoplan, 51 wielkopojemnych marki Ikarus 280, 80 wysokopodłogowych (Jelcz PR110M i Jelcz 121M), 20 niskopodłogowców marki Solaris oraz 9 kupionych jako używane autobusów MAN AG. Tabor uzupełnia 5 minibusów marki Jelcz kursujących po trasach o małej ilości pasażerów. Autobusy od października 2006 są przemalowane z biało-zielonego koloru na żółto-czerwone kieleckie barwy.
W chwili obecnej (VIII 2006) miasto ma dwie koncepcje dalszego rozwoju komunikacji miejskiej w Kielcach, a ściślej głównego przewoźnika czyli MPK Kielce: prywatyzacja przewoźnika (zainteresowanym jest Veolia Transport – dawny Connex) bądź pozyskanie środków z funduszy Unii Europejskiej na poprawę komunikacji w mieście (w tym i na tabor).
Aktualny rozkład autobusów można znaleźć na tej stronie.
[edytuj] Tramwaje
Pierwsze pomysły budowy w Kielcach sieci tramwajowej pojawiły się już w latach 30. XX wieku. Niestety wybuch wojny uniemożliwił realizację tego przedsięwzięcia. Do koncepcji powrócono w latach 70., wtedy też zaplanowano przebieg trakcji. Powstać miały trzy linie (czerwona, zielona i niebieska). Linia czerwona miała łączyć najdalej wysunięte krańce miasta (osiedle Ślichowice i Dąbrowę). Linia zielona zaczynałaby się centrum a prowadziła do Cedzyny, natomiast linia niebieska dotarłaby do Barwinka. Pomysł jednakże porzucono. Niemniej jednak miejsce na trakcję tramwajowa przewidziane jest w ulicach łączących centrum ze Ślichowicami. Pomysł powrócił w 2004 roku, kiedy pojawiło się nowe źródło finansowania inwestycji, a mianowicie fundusze strukturalne z Unii Europejskiej. Władze miasta zleciły już profesjonalne opracowanie nowej strategii komunikacyjnej. Najprawdopodobniej zrealizowana byłaby koncepcja linii czerwonej, zaadaptowana do nowych warunków.
[edytuj] Komunikacja międzymiastowa
Historia komunikacja autokarowej w Kielcach sięga 1945 r., kiedy to powołano Okręgową Bazę PKS. Już w 1946 r. organizowane były regularne kursy do Krakowa, Warszawy, Jeleniej Góry, Cieplic oraz do ościennych miejscowości.
W 1984 r. oddano do użytku Dworzec PKS w Kielcach, wówczas jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Europie. Jego nietypowa architektura oraz nowatorskie rozwiązania komunikacyjne kwalifikują go do grona najciekawszych atrakcji miasta.
Po roku 1990 kielecki PKS został przemianowany na Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej SA w Kielcach, od tego czasu prowadzi regularną komunikację pasażerską dalekobieżną i międzynarodową.
[edytuj] Komunikacja prywatna
W Kielcach intensywnie rozwijają się indywidualne usługi przewozowe. W mieście zarejestrowanych jest ok. 750 taksówek, kursy dalekobieżne obsługiwane są przez minibusy należące w większości do Świętokrzyskiego Zrzeszenia Transportu Prywatnego www.
[edytuj] Znani kielczanie i osoby związane z Kielcami
- Stefan Artwiński (1863-1939), działacz polityczny, zamordowany przez hitlerowców, Prezydent Kielc
- Czesław Bieżanko (1895-1986), entomolog
- Jan Czarnocki (1889-1951), znany geolog
- Adolf Dygasiński (1839-1902), pisarz, uczestnik powstania styczniowego
- Marian Florczyk (ur. 1954), polski duchowny, biskup
- Franciszek Giertych, polski działacz gospodarczy, inżynier, protoplasta rodziny znanych polityków narodowych
- Jędrzej Giertych (1903-1992), polski polityk, dyplomata i publicysta.
- Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000), pisarz
- Wiktor Jaroński (1870-1931) sędzia, polityk endecki, poseł do Dumy z Koła Polskiego.
- Józef Kenig (1821-1900), dziennikarz i krytyk warszawski, nazywany "potentatem opinii"
- Włodzimierz Kiniorski (ur. 1952), instrumentalista, kompozytor, realizator działań multimedialnych
- Zbigniew Książek, scenarzysta, prozaik, dramaturg i autor tekstów piosenek
- Leszek Kumański (ur. 1955), polski poeta, prozaik oraz dziennikarz, a także autor scenariuszy i reżyser programów estradowych
- Leszek Mądzik (ur. 1945), reżyser i scenograf
- Edmund Niziurski (ur. 1925), pisarz
- Rafał Olbiński (ur. 1945), artysta malarz, grafik
- Andrzej Poniedzielski (ur. 1954), polski poeta, bard, konferansjer
- Konrad Smuga (ur. 1966), reżyser wielu formatów telewizyjnych, m.in. Idol, Kuba Wojewódzki, TOPtrendy festiwal.
- Stanisław Staszic (1755-1826), działacz społeczny i polityczny, pisarz, uczony i filozof
- ks. Piotr Ściegienny (1801-1890), działacz rewolucyjny i niepodległościowy, publicysta
- Wincenty z Kielc (1200?-1262?), pierwszy znany z imienia kompozytor polski, autor hymnu Gaude Mater Polonia
- Stefan Żeromski (1864-1925), pisarz
[edytuj] Aktorzy, wokaliści, osoby związane z mediami
- Violetta Arlak (ur. 1968), aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna
- Tomasz Borycki "Borixon" (ur. 1977), raper
- Dagmara Domińczyk (ur. 1976), aktorka
- Wiesław Gołas (ur. 1930), aktor
- Krzysztof "K.A.S.A" Kasowski (ur. 1970), wokalista
- Piotr Kmiecik (ur. 1976), montażysta filmowy
- Piotr Marzec "Liroy" (ur. 1971), raper
- Marcin Pawłowski (1970-2004), nieżyjący już dziennikarz TVN
- Andrzej Piaseczny "Piasek" (ur. 1971), wokalista
- Sylwia Restecka (ur. 1974), rysowniczka komiksowa
- Tadeusz Sznuk (ur. 1943), dziennikarz radiowy i telewizyjny
- Anna Treter, wokalistka związana z grupą Pod Budą
- Bożena Walter (ur. 1938), prezes fundacji TVN "Nie jesteś sam"
[edytuj] Politycy
- Juliusz Braun (ur. 1948), były przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
- Henryk Długosz (ur. 1961), były szef kieleckiego SLD, skazany prawomocnym wyrokiem sądu za udział w tzw. Aferze starachowickiej
- Krzysztof Janik (ur. 1950), były przewodniczący klubu SLD
- Kazimierz Michał Ujazdowski (ur. 1964), Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Prawo i Sprawiedliwość
[edytuj] Sportowcy
- Paweł Brożek (ur. 1983), reprezentant Polski, piłkarz Wisły Kraków
- Piotr Brożek (ur. 1983), piłkarz Wisły Kraków
- Przemysław Cichoń (ur. 1978), piłkarz Korony Kielce
- Leszek Drogosz (ur. 1933), polski bokser, trzykrotny mistrz Europy
- Wojciech Krakowiak (ur. 1976), piłkarz grający w lidze amerykańskiej
- Mariusz Mucharski (ur. 1970), piłkarz Korony Kielce, Wisły Kraków, Persib Maung
- Zbigniew Piątek (ur. 1966), znany kolarz, obecnie Radny Rady Miejskiej
- Piotr Stokowiec (ur. 1972), piłkarz Polonii Warszawa
- Michał Sołowow (ur. 1963), rajdowiec
- Mariusz Witecki (ur. 1981), kolarz, mistrz Polski w kolarstwie szosowym (2006)
[edytuj] Biznesmeni
- Krzysztof Klicki (ur. 1962), właściciel 82 proc. akcji Kolportera, największego w Polsce prywatnego dystrybutora prasy. Właściciel pierwszoligowego klubu piłkarskiego Kolporter Korona Kielce
- Michał Sołowow (ur. 1963), właściciel 68% akcji spółki Barlinek – producenta podłóg drewnianych, 41% akcji developera Echo Investment, 49% akcji Cersanit – producenta ceramiki sanitarnej, 25% akcji Firmy Chemicznej Dwory oraz szczecińskiego producenta opakowań Ultra Pack, zainwestował w sieć barów rybnych North Fish, jest także wydawcą Życia Warszawy. W roku 2006 wraz z pilotem Maciejem Baranem w Barwach Cersanit Rally Team zdobył tytuł Wice Mistrza Rajdowych Samochodowych Mistrzostwach Polski na Mitsubishi Lancer Evo IX
- Bertus Servaas (ur. 1963 w Holandii), właściciel VIVE Textile Recycling, największego w Polsce importera odzieży używanej. Prezes występującego w ekstraklasie klubu piłki ręcznej Vive Kielce
[edytuj] Osoby uhonorowane przez miasto
[edytuj] Nagrody Miasta Kielce
Nagroda Miasta Kielce to prestiżowe, przyznawane corocznie (od 1995 r.) wyróżnienie dla osób, które swoją postawą, pracą i działalnością przyczyniły się do promocji i rozwoju Kielc. Laureat otrzymuje statuetkę oraz drobną nagrodę pieniężną.
- Laureaci Nagrody Miasta Kielce za rok 2006
- Laureaci Nagrody miasta Kielce za rok 2005
- Laureaci Nagrody Miasta Kielce za rok 2004
- Laureaci Nagrody Miasta Kielce za rok 2003
- Laureaci Nagrody Miasta Kielce w latach 1995-2002
[edytuj] Nadzieje Kielc
Nagroda przyznawana jest uczniom i absolwentom szkół ponadgimnazjalnych danego roku szkolnego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki, kultury, sportu oraz działalności społecznej, a w szczególności: [2]
- laureatom olimpiady przedmiotowej lub konkursu naukowego,
- laureatom ogólnopolskiego konkursu artystycznego (muzyka, sztuka, rzemiosło),
- mistrzom i wicemistrzom świata, Europy i Polski w olimpijskiej konkurencji sportowej o dobrych wynikach w nauce,
- osobom szczególnie wyróżniającym się w działalności społecznej.
- Laureaci Nadziei Kielc za rok 2006
- Laureaci Nadziei Kielc za rok 2005
- Laureaci Nadziei Kielc za rok 2004
- Laureaci Nadziei Kielc za lata 1996-2004
[edytuj] Honorowi obywatele
Poniżej w kolejności chronologicznej wymienione są osoby, które otrzymały od miasta honorowe obywatelstwo. W przypadku Józefa Piłsudskiego obywatelstwo to zostało zawieszone aż do uzyskania przez Polskę niepodległości po przemianach gospodarczych w latach 90. XX w [3].
- Józef Piłsudski (20 października 1921 r. oraz od 11 listopada 1991 r.)
- płk Michaił Romanowicz Burłak (1968)
- gen. armii Dymitr Daniłowicz Leluszenko (1975)
- gen. mjr Georgij Wasiliewicz Iwanow (1975)
- płk Wiktor Iwanowicz Woronin (1975)
- ppłk Dymitrij Josifowicz Awrutow (1980)
- sierż. Zinajda Grigorijewna Awrutowa (1980)
- kpt. Dawid Władimirowicz Eskin (1980)
- por. Sofia Moisiejewna Eskinowa (1980)
- kpt. Wiktor Fiodorowicz Kondraszew (1980)
- ppłk Konstantin Aleksandrowicz Borisow (1980)
- por. Michaił Wasiliewicz Biegłarjan (1980)
- szer. Mirzalie Mingbajew (1980)
- mjr Michaił Trofimowicz Mołokostow (1980)
- płk Iwan Aleksiejewicz Charitonow (1980)
- ppłk Wasilij Naumowicz Topojew (1980)
- kpt. Iwan Szamiliewicz Gurżinian (1980)
- ppłk Fiodor Michajłowicz Awierianow (1980)
- kpt. Paweł Jemielianowicz Niecziepurienke (1980)
- płk Iwan Fomicz Pomazkow (1980)
- Leon Pająk - uczestnik obrony Westerplatte (1983)
- Gustaw Herling-Grudziński - pisarz, publicysta (9 maja 1991 r.)
- Leszek Mądzik - twórca sceny plastycznej KUL (14 maja 1998 r.)
- Aleksander Kwaśniewski - prezydent RP (23 września 1999 r.)
- Jan Paweł II (25 września 2003 r.)
[edytuj] Posłowie okręgu kieleckiego
Dokładne informacje na temat wyborów znajdują się w artykule Okręg wyborczy Kielce.
Posłowie, reprezentanci Okręgu Kieleckiego w Sejmie po wyborach w 2005 roku. W nawiasie podana jest liczba głosów:
- Przemysław Gosiewski, PiS (31253)
- Konstanty Miodowicz, PO (14505)
- Włodzimierz Stępień, SLD (12655)
- Małgorzata Olejnik, Samoobrona (12398)
- Józef Cepil, Samoobrona (10526)
- Krzysztof Grzegorek, PO (8730)
- Radosław Parda, LPR (7856)
- Leszek Sułek, Samoobrona (7590)
- Mirosław Pawlak, PSL (6684)
- Halina Olendzka, PiS (5386)
- Henryk Milcarz, SLD (5251)
- Andrzej Pałys, PSL (5055)
- Krzysztof Lipiec, PiS (4697)
- Jarosław Rusiecki, PiS (4009)
- Zbigniew Pacelt, PO (3982)
- Maria Zuba, PiS (3397)
[edytuj] Kielce jako garnizon wojskowy
[edytuj] Jednostki stacjonujące przed 1939
- Jednostki należące do 2 Dywizji Piechoty Legionów
[edytuj] Jednostki stacjonujące po 1945
- 4 Puławski Pułk Zmechanizowany im. Ludowych Partyzantów Ziemi Kieleckiej (od 1945 r., wcześniejsze nazwy: 4 pułk piechoty 2 Warszawskiej Dywizji Piechoty im. Gen. Henryka Dąbrowskiego, 4 Pułk Piechoty Zmechanizowanej, po 1988 r. 94 Ośrodek Materiałowo-Techniczny)
- Kielecki Pułk Obrony Terytorialnej im. Leona Koczaskiego (w latach 1963-1975)
- Garnizonowy Węzeł Łączności Kielce (utw. 1965)
- 23 Garnizonowa Stacja Obsługi Samochodów (1969-1995)
- 8 Garnizonowy Punkt Zaopatrywania Technicznego (1973-1995)
- Grupa Organizacyjno-Mobilizacyjna 1 Brygady Transportowej (1964-1995)
- 16 samodzielna kompania łączności Wojewódzkiego Komitetu Obrony (1968-1975)
- 6 kompania inżynieryjno-budowlana 39 Pułku Inżynieryjno-Budowlanego im. Edwarda Dembowskiego z Bochni (1977-1988)
- Patrol rozminowania z 3 Pułku Saperów z Dębicy, przemianowany później na 31 Patrol Rozminowania (1999 r.)
[edytuj] Miasta partnerskie
- Budapeszt Csepel Węgry
- Dnieprodzierżyńsk Ukraina
- Flint Stany Zjednoczone
- Gävle Szwecja
- Gorycja Włochy
- Gotha
Niemcy - Herning Dania
- Nitra Słowacja
- Orange Francja
- Sandviken Szwecja
- Winnica Ukraina
[edytuj] Przypisy
- ↑ Podano na podstawie danych dostarczonych przez GUS. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (stan w dniu 30 VI 2006 r.)
- ↑ Regulamin przyznawania Nagrody Nadzieje Kielc
- ↑ Honorowi Obywatele Miasta Kielce od 1921 roku
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (pl) Strona Urzędu Miasta Kielce
- (pl) Kielce.pl
- (pl) Kielce - Nasze Miasto w Internecie
- (pl) Wici.Info - Kielce - informator kulturalny
- (pl) Sienkiewicza.pl - serwis głównej ulicy miasta
- (pl) Kieleckie Inwestycje - serwis dotyczący inwestycji w Kielcach
- (pl) Historyczna galeria Kielc
- (pl) Kielce w Wikitravel
- Mapy i zdjęcia satelitarne:
Miasto na prawach powiatu: Kielce
Powiaty: buski | jędrzejowski | kazimierski | kielecki | konecki | opatowski | ostrowiecki | pińczowski | sandomierski | skarżyski | starachowicki | staszowski | włoszczowski
