Granat (minerał)

Z Wikipedii

Granat - grupa minerałów zaliczana do gromady krzemianów.
Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa granatus = granat, owoc granatu, co wskazuje na podobieństwo kamieni do ziaren owocu granatu.

Spis treści 1 Właściwości 1.1 Chemizm niektórych granatów: 2 Odmiany 2.1 Ze względu na skład chemiczny dzielą się na: 3 Występowanie 4 Zastosowanie: 5 Bibliografia 6 Zobacz też:

[edytuj] Właściwości

• Wzór chemiczny: Bardzo powszechna w przyrodzie grupa krzemianów. tworzy zwykle kryształy mieszane o podobnej strukturze i ogólnym wzorze chemicznym: X₃Y₂(SiO₄)₃:

gdzie:

• • X oznacza wapń, magnez, dwuwartościowe żelazo lub mangan;
  • Y oznacza glin, trójwartościowe żelazo, chrom, tytan, cyrkon, wanad.

[edytuj] Chemizm niektórych granatów:

• • almandyn - Fe₃Al₂[SiO₄]₃
  • andradyt - Ca₃Fe₂[SiO₄]₃
  • grossular - Ca₃Al₂[SiO₄]₃
  • pirop - Mg₃Al₂[SiO₄]₃
  • spessartyn - Mn₃Al₂[SiO₄]₃
  • uwarowit - Ca₃Cr₂[SiO₄]₃

• Barwa - w grupie granatów można napotkać wszystkie odcienie barw z wyjątkiem barwy niebieskiej. Najczęściej spotykanymi są odcienie barwy pomarańczowoczerwonej, czerwonej i fioletowoczerwonej, zwykle kojarzone z piropem i almandynem.
• Układ krystalograficzny : regularny.
• Twardość:7 - 7,5
• Łupliwość: niewyraźna
• Przełam: nierówny, muszlowy
• Rysa: biała
• Połysk: szklisty , tłusty

Granaty bardzo często tworzą między sobą kryształy mieszane, stąd tak duże ich zróżnicowanie. Wszystkie krystalizują w układzie regularnym - najbardziej rozpowszechniona jest postać dwunastościanów rombowych i dwudziestoczterościanów deltoidowych. Tworzą skupienia ziarniste, zbite, i naskorupienia. Są przezroczyste, przeświecające. Niektóre kryształy wykazują specjalne efekty optyczne: asteryzm, efekt kociego oka. Część zmienia barwę w zależności od rodzaju oświetlenia. Są kruche, ale stosunkowo twarde. Część granatów wykazuje też znaczne zawartości sodu, itru i tytanu.

[edytuj] Odmiany

[edytuj] Ze względu na skład chemiczny dzielą się na:

• glinowe: - pirop, grossular, hessonit, spessartyn, almandyn, rodolit.
• żelazowe - andradyt: (melanit,schorlomit,ivaaryt), demantoid, majoryt, calderyt).
• chromowe - uwarowit, knorringit
• wanadowe - goldmanit, (yamatoit)
• cyrkonowe - (kimzeyit)
• Rzadkie odmiany granatu to: - goldmanit, henritermieryt, hydrogrossular, kimzeyit, knorringit, majoryt

[edytuj] Występowanie

Granaty są grupą minerałów charakterystyczną dla skał metamorficznych: gnejsów, łupków mikowych, zmetamorfizowanych wapieni i dolomitów.

Miejsca występowania: RPA - typowy "produkt odpadowy" przy eksploatacji diamentów, Czechy – Żulova, Vapenna k.Jesenika , Brazylia, Indie, Madagaskar Norwegia – największe kryształy granatu (największy okaz miał średnicę 2,5 m i wagę 37 ton), USA – stan Nowy Jork (największy kryształ miał masę 1500kg), Arizona (topazolity).

Polska - Grupa Śnieżnika, Góry Sowie.

[edytuj] Zastosowanie:

• znajdują zastosowanie jako materiał ścierny,
• mają znaczenie naukowe
• należą do wysoko cenionych kamieni kolekcjonerskich
• ładne i czyste kamienie bywają stosowane do wyrobu bizuterii i ozdób

[edytuj] Bibliografia

• W.Szumann- „Kamienie szlachetne i ozdobne”
• N.Sobczak – „Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych”;
• R. Hochleitner – „Minerały i kryształy”;
• K. Maślankiewicz – „Kamienie szlachetne”;
• C. Hall – „Klejnoty kamienie szlachetne i ozdobne”;
• G.G. Gormaz i J.J.Casanovas – „Atlas mineralogii”.

[edytuj] Zobacz też:

minerał, przegląd zagadnień z zakresu jubilerstwa, krzemiany wyspowe, YAG