Interpunkcja
Z Wikipedii
Interpunkcja jest to graficzny odpowiednik intonacji, rytmu i tempa mowy, akcentu wyrazowego i zdaniowego. Stanowi ją zbiór znaków (we współczesnej polszczyźnie jest ich 10), inaczej zwanych znakami przestankowymi, uzupełniających zapis literowy tekstu. Nie odpowiadają one ani fonemom języka mówionego, ani leksemom. Znaki te pozwalają na odzwierciedlenie w tekście pisanym zależności składniowych między członami wypowiedzenia lub między wypowiedzeniami, na wyodrębnienie, podkreślenie - ze względów znaczeniowych lub emocjonalnych - pewnych wyrazów lub fragmentów tekstu, a także na ujednoznacznienie tekstu pisanego.
W razie wątpliwości związanych z użyciem znaków przestankowych należy się więc kierować przede wszystkim zasadą zrozumiałości zapisywanego tekstu i stosować taką interpunkcję, która zapewni najlepszy odbiór zapisanych treści.
Znakami interpunkcyjnymi nie są znaki wewnątrzwyrazowe lub międzywyrazowe.
Jedną z ważniejszych funkcji znaków przestankowych jest zapewnienie tekstowi jednoznaczności, np. w przypadku wypowiedzi babcia Zosia i ja i babcia, Zosia i ja. Ułatwiają one także zrozumienie oraz wygłaszanie tekstu (sugerując przerwy między wypowiedziami, intonację, zawieszenie głosu, etc.).
Spis treści |
[edytuj] Interpunkcja polska
Współczesna polska interpunkcja opiera się przede wszystkim na zasadzie składniowej, to znaczy, że za pomocą znaków przestankowych oddaje się strukturę zapisanego wypowiedzenia. W mniejszym stopniu stosuje się w niej zasadę semantyczną i rytmiczną, choć i one znajdują odzwierciedlenie w użyciu (bądź pominięciu) określonych znaków interpunkcyjnych w zapisywanym tekście.
Większość przepisów interpunkcyjnych w polszczyźnie ma charakter obligatoryjny - użycie bądź opuszczenie znaku w konkretnym tekście jest obowiązkowe.
W języku polskim używa się następujących znaków przestankowych: kropka, przecinek, dwukropek, średnik, wykrzyknik, pytajnik, wielokropek, myślnik (inaczej pauza), nawias oraz cudzysłów.
Ze względu na charakter można je podzielić na znaki:
- oddzielające (kropka, średnik, przecinek),
- prozodyczne (wielokropek, myślnik, pytajnik),
- emocji (wykrzyknik, wielokropek, myślnik, pytajnik),
- opuszczenia (wielokropek, myślnik),
- wyodrębniające (dwukropek, cudzysłów, nawias (otwierający i zamykający), para myślników lub przecinków).
Inne języki mają inny zestaw znaków przestankowych, np. w języku angielskim używa się apostrofu ('), a w chińskim i japońskim zamiast kropki stawia się znak 。.
[edytuj] Znaki typograficzne i diakrytyczne
Odpowiednio zaprojektowane znaki pisarskie są integralną częścią każdego z osobna kroju pisma i jego odmian. Należy jednak zwrócić uwagę, że znaki typograficzne nie są znakami przestankowymi. Najczęściej spotykane znaki typograficzne to: § (paragraf), & (et), * (asterysk), @(at), №, #(hash), / (ukośnik), ~ (tylda) oraz dywiz. Również znaków diakrytycznych nie uważa się za znaki przestankowe.
[edytuj] Historia
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia interpunkcji.
Większość stosowanych obecnie znaków interpunkcyjnych ustaliła się w jednym z trzech okresów:
- starożytności, zwłaszcza za sprawą bibliotekarza Arystofanesa z Bizancjum, który ustalił przydatny dla ówczesnych lektorów system kropek,
- czasach Karolingów, kiedy powstał znak zapytania i wykrzyknik oraz powstały zalążki dzisiejszego łącznika,
- renesansie, kiedy to ugruntował się przecinek, średnik, dwukropek oraz współczesna kropka.
