Jad kiełbasiany
Z Wikipedii
Toksyna botulinowa, jad kiełbasiany, botulina (łac. botulus - kiełbasa) - bakteryjna egzotoksyna wytwarzana przez bezwzględnie beztlenowe laseczki Clostridium botulinum oraz nielicznych innych przedstawicieli tego rodzaju. Chemicznie jest to mieszanina kilku różnych białek.
Rozróżnia się kilka rodzajów tej toksyny, oznaczanych kolejnymi literami alfabetu od A do G, z czego największe znaczenie dla człowieka mają typy: A, B i E, a w weterynarii C i D.
Do wytwarzania tej toksyny dochodzi głównie w glebie, osadzie dna morskiego i niewłaściwie wytwarzanych i przechowywanych konserwach mięsnych, rybnych i jarzynowych. Ta toksyna jest najsilniejszą ze znanych neurotoksyn. Dawka około 70 µg podana doustnie jest śmiertelna, dożylnie wystarczy ułamek mikrograma. Uważa się, że jeden gram tej toksyny mógłby uśmiercić nawet 20 mln ludzi[potrzebne źródło]. Toksyna wrażliwa jest na wysoką temperaturę i zasolenie podłoża. Zbudowana jest z dwóch łańcuchów polipetydowych: lekkiego, o masie cząsteczkowej ok. 50 kDa oraz ciężkiego, o masie cząsteczkowej ok. 100 kDa, połączonych mostkiem dwusiarczkowym.
[edytuj] Działanie biologiczne
Toksyczne działanie toksyny botulinowej polega na trwałym połączeniu z płytką nerwowo-mięśniową i porażeniu skurczu mięśnia. Dokonuje tego przez fragmentację białka SNAP-25 niezbędnego do wydzielania acetylocholiny z zakończeń presynaptycznych. Do powrotu przekazywania impulsów dochodzi stopniowo wraz z tworzeniem się nowych zakończeń nerwowo-mięśniowych.
[edytuj] Botulina w medycynie
Zatrucie toksyną botulinową nazywane jest botulizmem. Bakterie odpowiedzialne za to zatrucie, Clostridium botulinum (dawniej Bacillus botulinum), odkrył i nazwał w 1897 belgijski bakteriolog Emile Pierre van Ermenghen. W 1944 Edward Schantz z amerykańskiego ośrodka badania broni biologicznej w Fort Detrick wyizolował botulinę z ich hodowli. Toksyna botulinowa stosowana w odpowiednich dawkach znalazła zastosowanie terapeutyczne. Edward Schanz wraz z Alanem B. Scottem byli pionierami terapeutycznego zastosowania botuliny używanej od końca lat siedemdziesiątych XX w. najpierw w leczeniu zeza, a później w medycynie estetycznej.
Stosuje się ją w stanach, w których pożądane jest wywołanie porażenia określonego mięśnia lub ich grupy, np. w:
- kurczu powiek,
- połowiczym kurczu twarzy,
- kręczu karku,
- stopie końsko-szpotawej
- achalazji przełyku,
a także w nadmiernej potliwości (toksyna botulinowa hamuje wytwarzanie potu w gruczołach potowych).
Oprócz tego znajduje także zastosowanie w medycynie kosmetycznej, jako środek przeciwzmarszczkowy, efektywny w przypadku zmarszczek mimicznych. Podaje się go iniekcyjnie, podskórnie w pożądanym miejscu. Efekt utrzymuje się około 6 miesięcy.
Przeciwskazania do stosowania: ciąża, okres karmienia, dzieci poniżej 12 roku życia.
[edytuj] Botulina jako broń biologiczna
CDC klasyfikuje jad kiełbasiany do grupy A znaczenia, jako broń biologiczna, co oznacza, że jest stosunkowo dogodnym czynnikiem rażącym. Ze względu na działanie (toksyczne) posiada charakter broni chemicznej, jednak tradycyjnie zalicza się ją do grupy broni biologicznej.
Nie są znane udokumentowane przypadki udanego użycia tej toksyny w jakichkolwiek atakach.
Zobacz też: rycyna.
