Star Trek
Z Wikipedii
Star Trek (w dosłownym tłumaczeniu Gwiezdna Wędrówka, zwrot nie stosowany przez polskich fanów) to seria sześciu fantastycznonaukowych seriali telewizyjnych, 10 filmów pełnometrażowych, a także dziesiątki książek i gier komputerowych dziejących się w tym samym fikcyjnym uniwersum stworzonym przez Gene'a Roddenbery'ego w latach 60. Jednak prawnym właścicielem nazwy Star Trek, znaków graficznych czy postaci jest wytwórnia filmowa Paramount Pictures.
Wizja wykreowanego przez Gene'a Roddenberry'ego świata przyszłości napawa optymizmem. Ludzkości po zakończeniu III wojny światowej, rozkwita. Po usunięciu z Ziemi chorób, rasizmu, biedy, konfliktów czy agresji udało się wraz z częścią inteligentnych ras naszej galaktyki stworzyć Zjednoczoną Federację Planet – miedzygatunkową unię której celem jest pokojowe współistnienie oraz eksploracja galaktyki.
Mottem wszystkich produkcji spod znaku Star Trek jest sentencja "Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden człowiek" (To boldly go where no man has gone before).
[edytuj] Seriale telewizyjne
Star Trek został pierwotnie stworzony jako serial telewizyjny, który został po raz pierwszy wyemitowany w telewizji amerykańskiej 8 września 1966 r. Ogółem do dziś stworzono 6 seriali w tym jeden animowany. W sumie obejmuje to 726 pojedynczych epizodów podzielonych na 30 sezonów.
[edytuj] Star Trek (1966-1969, Star Trek: The Original Series)
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Star Trek: The Original Series.
Oryginalny serial Star Trek, w skrócie nazywany TOS (ang. Star Trek: The Original Series) został zakończony po trzech sezonach, w roku 1969 z powodu niskiej oglądalności. Popularność zyskał dopiero po emisji powtórek na antenie kilku stacji telewizyjnych.
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Kapitanem Enterprise był James Tiberius Kirk, grany przez kanadyjskiego aktora Williama Shatnera. Akcja skupiała się głównie na nim, na pierwszym oficerze, Wolkanie o imieniu Spock, którego grał Leonard Nimoy oraz na medyku okrętowym Leonardzie McCoy (DeForest Kelley). Znamiennym jest, że skład załogi Enterprise przeciwstawiał się uprzedzeniom społecznym i politycznym lat 60. Sternikiem był japońskiego pochodzenia Hikaru Sulu (George Takei), nawigatorem Rosjanin Paweł Andriejewicz Chekow (Walter Koenig), oficerem łącznościowym czarnoskóra Uhura (Nichelle Nichols), a głównym mechanikiem pokładowym Montgomery Scott (James Doohan).
[edytuj] Star Trek: Animowana Seria (1973-1974, Star Trek: The Animated Series)
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Star Trek: The Animated Series.
Na motywach oryginalnej serii powstała seria animowana Star Trek: The Animated Series, która nie jest częścią Kanonu Star Trek.
Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
[edytuj] Star Trek: Następne Pokolenie (1987-1994, Star Trek: The Next Generation)
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Star Trek: Następne Pokolenie.
Seria "Star Trek: Następne Pokolenie" (ang. Star Trek: The Next Generation, TNG) dała Roddenberry'emu większą swobodę twórczą i możliwość realizacji pewnych założeń odrzuconych przez stacje telewizyjne w trakcie realizacji oryginalnej serii. Klimat "Następnego pokolenia" jest bardziej pokojowy, nastawiony na dyplomację, eksplorację i rozstrzyganie problemów natury moralno-społecznej. Nowy Enterprise jest okrętem flagowym Zjednoczonej Federacji Planet. Poza załogą na pokładzie przebywają cywile.
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Kapitanem Enterprise jest Jean-Luc Picard (Patrick Stewart), pierwszym oficerem William Riker (Jonathan Frakes). Do postaci pierwszoplanowych należą ponadto: ciekawy świata android Data (Brent Spiner), pełniąca rolę doradcy i okrętowego psychologa, empatka Deanna Troi (Marina Sirtis), niewidomy inżynier, główny mechanik Geordi La Forge (LeVar Burton), jedyny Klingon w Gwiezdnej Flocie, oficer taktyczny – Worf (Michael Dorn) oraz główny lekarz pokładowy Beverly Crusher (Gates McFadden) wraz z synem – Wesley'em (Wil Wheaton). W pierwszym sezonie w roli szefa ochrony Tashy Yar występuje Denise Crosby. Niestety odchodzi ona na własne życzenie, a jej postać zostaje uśmiercona w odcinku Skin of Evil.
Oprócz głównej załogi, epizodyczne role odgrywa tajemnicza Guinan (Whoopi Goldberg), której gromadzona przez setki lat mądrość życiowa cieszyła się uznaniem kapitana.
Serial Następne pokolenie zaczyna i kończy spotkanie z wszechpotężnym Q (Star Trek) (John deLancie), który dysponując nieograniczoną mocą, bawi się załogą Enterprise, oskarżając ją początkowo o przynależność do barbarzyńskiej rasy ludzi. Gdy załodze udaje się wykazać, iż gatunek ludzki wyszedł poza etap brutalności i wojen i zasługuje na możliwość eksplorowania wszechświata (Encounter at Farpoint), Q podstępnie kusi William Rikera oferując mu swoje moce i przyłączenie się do Q Continuum (Hide and Q). Gdy jego plan się nie powiódł Q konfrontuje załogę Enterprise z cybernetyczną rasą Borg, której głównym celem jest asymilacja lub zniszczenie wszelkich form życia (Q Who?). Osądzony za swoje występki przez własną rasę Q zostaje wygnany i pozbawiony swoich mocy. Szuka schronienia na pokładzie Enterprise (Deja Q). Nawiązuje wtedy znajomość z Datą, który narażając własne życie ratuje Q od zemsty jednej z ras, nad którą pastwił się wszechmogący Q. Pod koniec odcinka Q odzyskuje swoje moce, ofiarowuje w nagrodę dla Daty gwałtowny wybuch śmiechu, którego android nigdy wcześniej nie doświadczył. Q pojawia się jeszcze kilkukrotnie w Następnym Pokoleniu (Q-Pid, True Q, Tapestry). W ostatnim odcinku serialu All Good Things... pomaga kapitanowi Picardowi naprawić ogromny błąd, który doprowadziłby do zagłady całego życia we wszechświecie.
[edytuj] Star Trek: Deep Space Nine (1993-1999, Star Trek: Deep Space Nine)
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Star Trek: Deep Space Nine.
Akcja "Star Trek:Stacja kosmiczna" (ang. Star Trek: Deep Space Nine, DS9) rozpoczyna się między czwartym a piątym sezonem "Następnego pokolenia". Serial łamie wiele utartych tradycji Star Trek. Tytułowy Deep Space 9 to stacja kosmiczna wybudowana przez Kardasjan na orbicie okupowanej przez nich planety Bajor. Po wycofaniu się sił okupacyjnych, rząd tymczasowy planety postanowił poprosić Federację o objęcie posterunku na stacji. Dzięki sąsiadującemu tunelowi przestrzennemu, który nadaje stacji ogromne znaczenie strategiczne, DS9 staje się teatrem wojen, konfliktów i wielu innych nietypowych sytuacji, rzadko spotykanych w dotychczasowych serialach Star Trek.
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Stacją dowodzi Benjamin Sisko (Avery Brooks) początkowo w randze komandora (ang. commander), awansowanego później do rangi kapitana. Jego pierwszym oficerem jest Bajoranka major (później awansowana do rangi pułkownika) Kira Nerys (Nana Visitor), której terrorystyczna przeszłość rzutuje znacznie na rozwój wypadków na stacji. Za porządek na DS9 odpowiada zmiennokształtny Odo (Rene Auberjonois), którego rasa doprowadza do wybuchu największej wojny w historii Zjednoczonej Federacji Planet. Rolę oficera naukowego pełni Jadzia Dax (Terry Farrell), przedstawicielka symbiontycznej rasy Trill. W ostatnim sezonie zamordowaną Jadzię zastępuje Ezri (Nicole de Boer), która przejmując symbionta Dax, dysponuje wszelką wiedzą i wspomnieniami Jadzii. Lekarzem stacji jest genetycznie poprawiany Julian Bashir (Alexander Siddig). Głównym inżynierem, jest znany z serialu Następne Pokolenie Miles O'Brien (Colm Meaney). W 4 sezonie serialu do załogi dołącza Worf, który stracił stanowisko oficera taktycznego na Enterprise wraz ze zniszczeniem statku w pełnometrażowym filmie Star Trek: Pokolenia.
Na stacji przebywają również cywile, m.in. syn kapitana Jake Sisko (Cirroc Lofton), chciwy barman, Ferengi, Quark (Armin Shimerman), tajemniczy Kardasjanin, krawiec Garak (Andrew Robinson) oraz wielu innych.
Klimat serii DS9 początkowo charakteryzował się baśniową, senną, przez większość fanów uznawaną za nudną, fabułą. Dopiero gdy twórcy, wykonując śmiały ruch, umieścili stację w centrum zbrojnego konfliktu, wyposażając ją w statek bojowy Defiant, serial zyskał na rozmachu a w oczach wielu fanów urósł do najbardziej dojrzałego i interesującego ze wszystkich seriali spod znaku Star Trek. Dużą rolę w poprawie oglądalności DS9 odegrał Ronald D. Moore, wprowadzając, charakterystyczny dla swojej twórczości, mroczny klimat ciągłego zagrożenia i nieuniknionej zagłady wiszącej nad bohaterami.
[edytuj] Star Trek: Voyager (1995-2001, Star Trek: Voyager)
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Star Trek: Voyager.
Tytułowy "Voyager" (ang. Star Trek: Voyager – dosłownie "Podróżnik",VOY) to zaawansowany technicznie okręt Federacji, który za sprawą potężnej istoty, w trakcie swojego dziewiczego rejsu zostaje przeniesiony w odległy kraniec galaktyki. Do zdziesiątkowanej załogi Voyagera dołącza grupą ściganych przez Federację partyzantów, zwanych Maquis, by razem odnaleźć drogę do domu.
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Kapitanem Voyagera jest opiekuńcza, ale stanowcza Kathryn Janeway (Kate Mulgrew). Pierwszym oficerem zostaje przywódca Maquis, Chakotay (Robert Beltran), były oficer Floty. Stanowisko głównego inżyniera obejmuje pół-Klingonka B'elanna Torres (Roxann Dawson) należąca wcześniej również do Maquis. Szefem ochrony oraz oficerem taktycznym jest Wolkan Tuvok (Tim Russ). Sternikiem okrętu jest Tom Paris (Robert D. McNeil), przebywający na zwolnieniu warunkowym, które uzyskała dla niego kapitan werbując go na niebezpieczną pierwszą misje Voyagera. Oficerem operacyjnym okrętu jest Harry Kim (Garret Wang), pozostający przez cały serial w randze chorążego. Rolę okrętowego medyka przejąć musiał Awaryjny Hologram Medyczny, grany przez Roberta Picardo.
W pierwszym odcinku do załogi dołączył Neelix (Ethan Philips), przedstawiciel lokalnej rasy Talaxian, oraz jego wybranka, Kes (Jennifer Lien), młoda Ocampa o wielu przydatnych umiejętnościach. Po trzech sezonach Kes opuszcza załogę (by powrócić w: VOY 06x23 Fury). Niejako na jej miejsce scenarzyści wprowadzają Siedem z dziewięciu (ang. Seven of Nine, Jeri Ryan), którą kapitan wydziera z rąk kolektywu Borg. W pierwszych dwóch sezonach ważną rolę odgrywa demoniczna Seska, kardasiańska agentka, chirurgicznie zmieniona w bajorankę, której zadaniem było infiltrowanie Maquis.
Seria Voyager, choć jej akcja dzieje się w innym kwadrancie galaktyki, porusza nie tylko znane z wcześniejszych serii problemy, ale też pokazuje znane rasy (Ferengi), bagatelizuje starych wrogów (Borg, Q) i zdaje się "odgrzewać" całe wątki fabuły znane z "Następnego pokolenia" i oryginalnej serii. Mimo to, charakter Voyagera przyciągnął do świata Star Trek rzesze nowych fanów, a obsada, podobnie jak obsada Następnego pokolenia, zaznaczyła się w folklorze Star Trek reżyserując liczne odcinki późniejszej serii.
[edytuj] Star Trek: Enterprise (2001–2005, Star Trek: Enterprise)
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Star Trek: Enterprise.
Akcja serialu Star Trek: Enterprise (ENT) rozpoczyna się w roku 2151 (około 10 lat przed założeniem znanej z późniejszych chronologicznie seriali Federacji Zjednoczonych Planet, sto lat przed oryginalną serią). Tytułowy Enterprise NX-01, jest pierwszym statkiem kosmicznym zbudowanym przez Ziemian wyposażonym napęd pozwalający na lot z prędkością warp 5. W założeniu scenarzystów technologia, którą dysponowała załoga Enterprise miała być prymitywniejsza niż przedstawiona w oryginalnej serii. Niestety pomysł ten okazywał się często zupełną fikcją, a autorzy starając się uatrakcyjnić fabułę wprowadzali co chwila znane wszystkim z poprzednich seriali gadżety. I tak dla większość fanów zupełnie sztucznym było wprowadzenie tzw. pistoletów i działek fazowych (prototypów znanych z innych trekowych seriali fazerów), które w działaniu niejednokrotnie im dorównywały. Sam okręt nie został wyposażony w pola siłowe chroniące go przed ostrzałem, a jego jedyną osłoną był spolaryzowany pancerz. Pierwszy Enterprise nie dysponował również tzw. wiązkę holowniczą i zamiast niej używał harpunów i lin holowniczych. Komunikatory załogi przypominają kształtem telefony komórkowe nawiązując do stosowanych w TOS. Drzwi na okręcie nie zostały wyposażone w fotokomórki, a konsole komputerowe upstrzone są dziesiątkami pokręteł, suwaków i przycisków. Dla kontrastu, większość ras, które napotkał Enterprise, stoi na wyższym poziomie rozwoju technicznego.
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Kapitana Enterprise, Jonathan Archer (Star Trek), gra znany z serii Zagubiony w czasie Scott Bakula. Rolę pierwszego oficera i oficera naukowego zarazem pełni Wolkanka T'Pol (Jolene Blalock), początkowo zdystansowana, w trakcie rozwoju serialu powoli przekonuje się do Ziemian. Głównym inżynierem jest Charles Trip Tucker (Connor Trinneer), dobry przyjaciel kapitana. Oficerem taktycznym jest brytyjskiego pochodzenia Malcolm Reed (Dominic Keating), oficerem komunikacyjnym i tłumaczem – Japonka Hoshi Sato (Linda Park), a za sterem zasiada, wychowany na transportowcu, młody pilot Travis Mayweather (Anthony Montgomery). O zdrowie załoga Enterprise dba Denobulanin, Doktor Phlox (John Billingsley), ekspert egzotycznej medycyny naturalnej.
Oprócz siódemki głównych bohaterów, reszta załogi pozostaje praktycznie bezimienna, pojawiając się w epizodycznych rolach. Wyjątkiem jest podróżujący w czasie chorąży Daniels (Matt Winston), którego należy raczej uznać za jedną z licznych powracających postaci drugoplanowych.
Choć główną rolą Enterprise jest pionierska misja, mająca na celu zbadanie kosmicznego sąsiedztwa Ziemi i sąsiadujących ras, motywem przewodnim Enterprise przez pierwsze trzy sezony była temporalna zimna wojna, w którą wmieszana zostaje załoga pierwszego Enterprise. Trzeci sezon serialu jest metaforą walki z terroryzmem, ale pozostaje pełen nawiązań do podróży w czasie i samej wojny czasowej. Wątek temporalnej zimnej wojny został definitywnie zakończony na początku czwartego sezonu, który zamiast pokazuje serię wydarzeń, doprowadzających do powstania Zjednoczonej Federacji Planet. Scenarzyści za wszelką cenę starają się załatać wszelkie braki spójności z ustalonym kanonem Star Trek, nagromadzone we wcześniejszych sezonach. W czwartym sezonie można spotkać bezpośrednie nawiązania do oryginalnej serii, jak też serii Następne Pokolenie.
Enterprise balansuje między utrzymywaniem charakteru Star Trek, a walką o nowych widzów, między nowymi miejscami i rasami, a nie wykraczaniem poza fakty "historyczne" ustalone we wcześniejszych seriach. Według krytyków, doprowadziło to do wielu niespójności i paradoksalnych sytuacji. Typową "sztuczką" stosowaną przez producentów Enterprise jest wprowadzanie do serialu rasy poznanej w innej serii, z pominięciem jej nazwy (Ferengi, Borg). Miłośnicy Enterprise zwracają uwagę, że nowy serial dał Star Trek bardziej ożywioną akcję niż TOS i lepsze efekty specjalne niż Voyager czy DS9. Przeciwnicy pokazują, że elementy akcji nie wynagradzają braku inteligentnej dyskusji i głębokiego rozwoju postaci znanego z innych seriali.
Paramount i amerykańska telewizja UPN, ze względu na niską oglądalność, zdecydowały się zakończyć serial po czterech sezonach, przerywając tym samym trwający od osiemnastu lat łańcuch kolejnych seriali Star Trek. Liczne protesty fanów i akcja zbiórki pieniędzy na kontynuację nie odniosły sukcesu: studia, w których od lat znajdowały się dekoracje wnętrz mostków i korytarzy statków kosmicznych Federacji opustoszały.
[edytuj] Filmy
Na motywach oryginalnej serii i Następnego pokolenia nakręcono łącznie 10 pełnometrażowych filmów, które odniosły większy lub mniejszy sukces w kinach.
| filmy Star Trek | |||||
| Film | The Motion Picture | Star Trek II: Wrath of Khan | Star Trek III: The Search for Spock | Star Trek IV: The Voyage Home | V: The Final Frontier |
| Rok | 1979 | 1982 | 1984 | 1986 | 1989 |
| Reżyser | Robert Wise | Nicholas Meyer | Leonard Nimoy | Leonard Nimoy | William Shatner |
| Film | VI: The Undiscovered Country |
Generations | First Contact | Insurrection | Nemesis |
| Rok | 1991 | 1994 | 1996 | 1998 | 2002 |
| Reżyser | Nicholas Meyer | David Carson | Jonathan Frakes | Jonathan Frakes | Stuart Baird |
- Star Trek I: The Motion Picture (Star Trek, 1979)
- Star Trek II: The Wrath of Khan (Star Trek II: Gniew Khana, 1982)
- Star Trek III: The Search for Spock (Star Trek III W poszukiwaniu Spocka, 1984)
- Star Trek IV: The Voyage Home (Star Trek IV: Podróż do domu/Powrót na Ziemię, 1986)
- Star Trek V: The Final Frontier (Star Trek V: Ostateczna granica, 1989)
- Star Trek VI: The Undiscovered Country (Star Trek VI: Nieodkryta kraina, 1991)
- Star Trek VII: Generations (Star Trek: Pokolenia, 1994)
- Star Trek: First Contact (Star Trek: Pierwszy kontakt, 1996)
- Star Trek: Insurrection (Star Trek: Rebelia, 1998)
- Star Trek: Nemesis (Star Trek: Nemesis, 2002)
W planach zapowiadany na 2007 rok – prequel Star Trek – The Beginning – mający czerpać z czasów pomiędzy Enterprise a TOS, z akcją rozgrywającą się w niedalekiej przyszłości.
[edytuj] Star Trek w kulturze
W wielu amerykańskich filmach czy serialach można zauważyć nawiązania do serii Star Trek. Bardzo popularna jest sentencja Beam me up, Scotty (choć nie padła ona w żadnym z seriali ani filmów, przyjmuje się, że wypowiedzieć miał ją kapitan Kirk), Fascunujące... (Spocka), Jestem lekarzem, a nie... (McCoya). Popularne są również Dziennik kapitański, data gwiezdna... lub Śmiało dążyć tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden człowiek....
Jednym z dowodów wielkiej popularności Star Treka wśród Amerykanów jest też fakt, iż pierwszy prototyp Promu kosmicznego nazwano właśnie Enterprise – na cześć okrętu Enterprise znanego z serialu Star Trek: Oryginalna Seria i filmów pełnometrażowych, a Gene Roddenberry i aktorzy znani z serialu, byli gościami honorowymi na ceremonii jego "chrztu".
[edytuj] Inne adaptacje
Świat Star Trek to, oprócz seriali i filmów, liczne opowiadania, powieści i komiksy, pisane przez różnych autorów, ale utrzymywane w konwencji, ani nie zaliczna do kanonu Star Treka, dzięki obowiązującym przewodnikom po kolejnych seriach. Oprócz literatury, powstało wiele gier, których akcja rozgrywa się w znanej z seriali rzeczywistości.
Powstają na bieżąco również fanfilmy:
- New Voyages – 4 sezon oryginalnego serialu z lat 60., występują epizodycznie aktorzy z oryginalnego serialu;
- Star Trek of Gods and Men – trzyczęściowy miniserial osadzony prawdopodobnie w alternatywnym wszechświecie, wśród aktorów wiele sław z Deep Space 9, Voyagera oraz Classical Series, premiera pierwszej części planowana jest na 15 kwietnia 2007, aktualnie dostępny trailer;
- Horizon – jedyny polski fanserial Star Trek, którego akcja dzieje się po wydarzeniach z filmu Star Trek: Nemesis, obecnie w produkcji;
- Star Wreck – Finowie nakręcili również parodię: Star Wreck: In the Pirkinning;
- Hidden Frontier – akcja rozgrywa się w XXIV w., powstało, jak dotąd, sześć sezonów, które można pobrać bezpośrednio ze strony;
- Starship Exeter – w czasach równoległych do przygód bohaterów Oryginalnej Serii;
- Stone Trek – animowany fanserial, umiejscowiony w świecie serialu The Flinstones,
- oraz wiele innych.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (en) Strona Główna Star Trek
- (en) Memory Alpha – Encyklopedia Star Treka oparta, działajaca na oprogramowaniu wiki
- (pl) USS Phoenix – największa polska strona Star Trek
- (pl) TSS – Trekowa Strona Startowa – duże polskie forum trekowe z działem newsowym
- (pl) USS Volshchan – Polski Oddział Gwiezdnej Floty – największy klub fanów Star Trek w Polsce
- (en) Ex Astris – jedna z najlepszych stron poświęconych uniwersum Star Trek
- (pl) Polskie Napisy do różnych odcinków Serii Star Trek
