Fantastyka naukowa
Z Wikipedii
Fantastyka naukowa – gatunek literacki lub filmowy (zwany też z angielskiego science fiction i określany skrótowo jako "s-f" lub "sci-fi") o fabule osnutej na przewidywanych osiągnięciach nauki i techniki oraz ukazującej ich wpływ na życie jednostki lub społeczeństwa. Razem z fantasy i horrorem, fantastyka naukowa zaliczana jest do fantastyki.
Spis treści |
[edytuj] Informacje ogólne
Fantastyka naukowa najczęściej opisuje wydarzenia umiejscowione w przyszłości wobec czasów autora (lecz niekoniecznie!) i opiera się na hipotetycznym rozwoju nauki i techniki. Utwór fantastycznonaukowy zawiera zwykle takie cechy jak: specyficzny typ czasoprzestrzeni, neologizmy związane z rozwojem techniki, kontakt z obcą cywilizacją, podróż w czasie, cudowne lub tragiczne skutki wynalazków technicznych i odkryć naukowych. Najważniejsza jest hipotetyczna zgodność wydarzeń ze współczesnym stanem wiedzy o nauce i technice. Najbardziej charakterystyczne motywy utworów s-f to umiejscowienie akcji w innych galaktykach, zamknięcie jej na pokładzie statku kosmicznego, wędrówka w czasie, kontakt z obcą cywilizacją. Akcja utworów s-f może się jednak również odbywać w całości na naszej planecie w nieznacznie tylko zmodyfikowanych przewidywaniach realiów bliskiej nam przyszłości, czy też w czasie równoległym do naszej rzeczywistości. Bywa także, że spora część akcji toczy się w... przeszłości (jak w Linii Czasu Michaela Crichtona).
[edytuj] Literatura
Tradycje literatury fantastycznonaukowej sięgają początków XIX w. (Frankenstein Mary Shelley), choć jej prawdziwy początek przypada raczej na lata 60. XIX w. i związany jest z rozwojem zarówno powieści przygodowej, jak i techniki – tu najważniejszym autorem jest Jules Verne: Pięć tygodni w balonie (1863), Wyprawa do wnętrza Ziemi (1864). Dzieje w zasadzie już XX-wieczne otwiera H. G. Wells z Wehikułem czasu (1895) i Wyspą doktora Moreau (1896). Tradycję polskiej s-f stworzył Jerzy Żuławski w trylogii księżycowej: Na srebrnym globie (1903), Zwycięzca (1910), Stara Ziemia (1911).
[edytuj] Najważniejsi polscy twórcy SF
- Jerzy Żuławski
- Władysław Umiński
- Bruno Winawer
- Stanisław Lem
- Krzysztof Boruń
- Janusz A. Zajdel
- Konrad T. Lewandowski
- Rafał A. Ziemkiewicz
- Adam Wiśniewski-Snerg
- Marek S. Huberath
- Jacek Dukaj
- Edmund Wnuk-Lipiński
[edytuj] Najważniejsi zagraniczni twórcy SF
- Jules Verne
- Arthur C. Clarke
- Herbert George Wells
- Philip K. Dick
- George Orwell
- Ray Bradbury
- Isaac Asimov
- Orson Scott Card
- Robert A. Heinlein
- Frank Herbert
- Ben Bova
- William Gibson
- Michael Crichton
[edytuj] Film
Do najważniejszych filmów fantastycznych należą: przede wszystkim Gwiezdne Wojny George'a Lucasa, Odyseja kosmiczna 2001 Stanleya Kubricka wraz z Odyseją kosmiczną 2010, na podstawie powieści Arthura C. Clarke'a oraz Łowca androidów (oryg. Blade Runner) na podstawie powieści Philipa K. Dicka. Kultowym dziełem jest także rozpoczęty w 1979 roku przez Ridleya Scotta cykl Alien. W rozwoju filmowej fantastyki ważną rolę odegrały też seriale telewizyjne: Star Trek, Babilon 5 i remake Battlestar Galactica.
[edytuj] Najważniejsi zagraniczni twórcy
[edytuj] Malarstwo
SF zainspirowało także wielu grafików i malarzy. Niektórzy niemal w wyłącznie poświęcili się kreowaniu świata przyszłości.
- Jim Burns
[edytuj] Zobacz też
- autorzy fantastyki naukowej
- fantastyka
- cyberpunk
- fantasy
- horror
- Portal:Fantastyka
- przegląd zagadnień z zakresu literatury.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Kanon filmowy (wątek na spinacz.pl) – Kanon filmów klasycznych dla fantastyki naukowej oraz cyperpunku.
- Wizje przyszłości Jima Burnsa
