Szamil Basajew

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Szamil Salmanowicz Basajew Шамиль Салманович Басаев
Urodzony	14 stycznia 1965 Czeczenia, Rosja
Zmarł	10 lipca 2006 Inguszetia, Rosja

Szamil Salmanowicz Basajew (ur. 14 stycznia 1965, zm. 10 lipca 2006) - przywódca rebeliantów czeczeńskich, uznany za jednego z najgroźniejszych terrorystów światowych nie tylko przez Rosję, ale też ONZ^[1], Departament Stanu USA^[2] i Komisję Europejską^[3]. Od 2003 używał pseudonimu Abdallah Szamil Abu-Idris.

Pochodził z górskiej wioski Wiedeno w południowo-wschodniej Czeczenii przy granicy z Dagestanem, z rodziny czeczeńsko-awarskiej. Ukończył dziesięcioletnią szkołę średnią w 1982. Odbył zasadniczą służbę wojskową w szeregach Armii Radzieckiej. Trzykrotnie zdawał bez powodzenia egzaminy wstępne na Wydział Prawniczy Uniwersytetu im. Łomonosowa, ostatecznie został w 1987 przyjęty na Moskiewski Instytut Inżynierów Urządzeń Rolnych (Московский институт инженеров землеустройства). Według różnych źródeł studia porzucił po roku, lub został skreślony z listy studentów za brak wyników. W tym czasie zajął się działalnością gospodarczą, m.in. składaniem i sprzedażą komputerów PC u czeczeńskiego przedsiębiorcy, Supiana Taramowa. Rozpoczął też działalność przestępczą, prowadząc nielegalny handel bronią. W czasie nieudanego przewrotu w Moskwie stanął po stronie Borysa Jelcyna.

Po jednostronnym ogłoszeniu przez Dżochara Dudajewa niepodległości Czeczenii i wprowadzeniu przez prezydenta Jelcyna stanu wyjątkowego w tej republice porwał rosyjski samolot pasażerski i zmusił go do lądowania w Ankarze, gdzie w trakcie konferencji prasowej zażądał odwołania stanu wyjątkowego w Czeczenii. Ostatecznie uwolnił zakładników, a władze tureckie pozwoliły mu na powrót do Czeczenii. Bez powodzenia startował w wyborach prezydenckich w Czeczenii w 1991 roku.

Karierę bojownika kontynuował w Abchazji, walcząc wraz z rosyjskimi ochotnikami przeciwko Gruzinom (1992-1993),w separatystycznym rządzie Abchazji został wiceministrem obrony. Szkolił się w obozach wojskowych w Rosji (1992 r.) i Afganistanie (1994 r.). W tym samym roku po spotkaniu z ministrem obrony Pakistanu generałem Mirani i generałem Ashrafem z ISI odbył wraz z wyselekcjonowaną grupą Czeczenów specjalistyczne przeszkolenie w działaniach dywersyjnych i partyzanckich w obozie Markaz-i-Dawar w Pakistanie.

Po wybuchu I wojny w Czeczenii uczestniczył w walkach z Rosjanami jako komendant polowy. W 1995 najechał ze swym 150 osobowym oddziałem rosyjskie miasto Budionnowsk, gdzie wraz z oddziałem zabarykadował się w szpitalu, biorąc do niewoli około 1600 zakładników, w tym pacjentki oddziału położniczego. W wyniku najazdu na skutek m.in. nieudanego frontalnego szturmu sił rosyjskich zginęło 129 osób a ponad 400 zostało rannych. Według różnych źródeł, wśród zabitych byli ranni rosyjscy wojskowi zabijani w łóżkach szpitalnych. Po walkach i negocjacjach z Rosjanami napastników wypuszczono do Czeczenii. Po tym wydarzeniu został za nim ogłoszony w Rosji list gończy. W 1996 dowodził operacją odbicia Groznego.

Ubiegał się o urząd prezydenta Czeczenii, przegrał jednak z Asłanem Maschadowem. Objął stanowisko wicepremiera, a później premiera, z którego zrezygnował w lipcu 1998 r. Jako premier, pomimo tego że był jednocześnie ścigany rosyjskim listem gończym, uczestniczył w rokowaniach pokojowych z Rosją.

Szamil Basajew i Asłan Maschadow

W sierpniu 1999 oddziały bojowników islamskich, kierowane przez Basajewa i Jordańczyka Omara ibn al-Chattaba, wkroczyły do Dagestanu, ogłaszając Basajewa przywódcą republiki islamskiej. Stało się to jednym z pretekstów rozpoczęcia II wojny czeczeńskiej. W czasie zdobywania przez Rosjan Groznego (2000) udało mu się zbiec, podczas wycofywania się z miasta stracił stopę. Od tego czasu prowadził walkę partyzancką. Od 2001 stał na czele zorganizowanego przez siebie "batalionu" najbardziej radykalnych bojowników. Wziął odpowiedzialność za wiele zamachów, m.in. za atak z 9 maja 2004, w którym zginęło sześć osób, w tym promoskiewski prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow. 17 września 2004 w liście publikowanym w Internecie Szamil Basajew przyznał się do odpowiedzialności za atak zbrojny na szkołę w Biesłanie. Podał wiele szczegółów ataku, a także szczegółowy skład komanda, które go wykonywało. Jednocześnie oświadczył, że zamachy na 2 samoloty pasażerskie z 24 sierpnia oraz dwa wybuchy w Moskwie, które miały miejsce 31 sierpnia, także były dziełem jego ludzi.

W 2005 został mianowany I wicepremierem w rządzie separatystów. W czerwcu 2006 został mianowany przez separatystycznego prezydenta Doku Umarowa zastępcą i wiceprezydentem Czeczenii. Wg opinii publicznej był faktycznym dowódcą wszystkich oddziałów rebeliantów.

Zginął w nocy z 9 na 10 lipca 2006 w Inguszetii - wg szefa rosyjskiej FSB, Nikołaja Patruszewa przyczyną śmierci Basajewa była eksplozja ciężarówki Kamaz, przewożącej materiały wybuchowe. Oprócz Basajewa w wyniku najprawdopodobniej przypadkowej eksplozji zginęli też inni bojownicy: wg FSB – dwunastu, wg separatystów – trzech.