Moskwa

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy stolicy Rosji. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Współrzędne: 55°45'00" N 037°37'00" E

Moskwa
Herb Moskwy Flaga Moskwy
Państwo	Rosja
Obwód	moskiewski
Burmistrz	Юрий Лужков Jurij Łużkow
Powierzchnia	1081 km²
Położenie	55°45' N 37°37' E
Wysokość	156 m n.p.m.
Ludność (2005) • liczba ludności • gęstość • aglomeracja	10 415 400 8 537,2 os./km² 11 084 000
Nr kierunkowy	+7 495
Kod pocztowy	101000-129626
Tablice rejestracyjne	77, 97, 99, 177
Podział miasta	10 okręgów (округов - okrugow) i 123 dzielnice
Miasta partnerskie	Astana Bangkok Buenos Aires Berlin Seul Tokio Wiedeń Paryż Düsseldorf Pekin Warszawa Kraków Helsinki Praga Bruksela Rzym Madryt Tel Awiw Duszanbe Erywań Lublana
Położenie na mapie
Strona internetowa miasta

Plac Czerwony, w tle Mauzoleum Lenina

Kreml i Katedra św. Bazylego

Moskwa noca. Na pierwszym planie most metra nad rzeką Moskwą. W tle z lewej tzw. "Biały Dom" obecnie siedziba rządu, wcześniej parlamentu - Dumy Państwowej

Odbudowana w latach 90. Cerkiew Chrystusa Zbawiciela

Moskwa (ros.: Москва) – stolica Rosji i największe miasto tego kraju oraz Europy. Najważniejszy ośrodek gospodarczy i kulturalny Rosji. Siedziba najwyższych władz państwowych w tym prezydenta Rosji. Jeden z najciekawszych ośrodków turystycznych Europy, jednocześnie symbol imperium radzieckiego.

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie

Moskwa położona jest nad rzeką Moskwą na wschodnim skraju Europy, w centrum Równiny Rosyjskiej.

link http://www.maps.google.com

[edytuj] Klimat

Moskwa leży w strefie klimatów umiarkowanych. Na terenie zachodniej Rosji panuje klimat kontynentalny z odmianą wybitnie kontynentalną.

[edytuj] Podział administracyjny

Zobacz więcej w osobnym artykule: Podział administracyjny Moskwy.

Mapa podziału administracyjnego Moskwy

Moskwa jest miastem wydzielonym Federacji Rosyjskiej i stanowi jej odrębny podmiot. Jest też stolicą obwodu moskiewskiego, chociaż sama do niego nie należy. Moskwa dzieli się w pierwszym rzędzie na 10 okręgów i w drugim rzędzie na 123 dzielnice.

1. Zielenogradzki okręg administracyjny Moskwy (oddzielne miasto Zielenograd)
2. Północny okręg administracyjny Moskwy
3. Północno-wschodni okręg administracyjny Moskwy
4. Północno-zachodni okręg administracyjny Moskwy
5. Centralny okręg administracyjny Moskwy
6. Wschodni okręg administracyjny Moskwy
7. Południowy okręg administracyjny Moskwy
8. Południowo-wschodni okręg administracyjny Moskwy
9. Południowo-zachodni okręg administracyjny Moskwy
10. Zachodni okręg administracyjny Moskwy

[edytuj] Historia

Historia Moskwy opisana jest w osobnym artykule.

Ślady istniejących na terenie Moskwy osad pochodzą z IV-III wieku p.n.e., a pierwszy zapis dotyczący Moskwy z 1147. W 1156 z rozkazu Jurija Dołgorukiego wybudowano gród obronny. Od XIII wieku stolica niewielkiego księstwa, w 1237 zdobyta i zniszczona przez Batu-chana. W latach 1339-1340 wielki książę włodzimierski, Iwan I Kalita, przeniósł na stałe do Moskwy stolicę Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Iwan I Kalita rozbudował moskiewską twierdzę (Kreml), otaczając ją nowymi wałami obronnymi.

Miasto szybko przekształciło się w wielki ośrodek handlowy, rzemieślniczy, stało się centrum kultury ogólnoruskiej. W XVI w. kremlowską twierdzę otoczono murem, zachowanym do czasów współczesnych. Za czasów panującego w Moskwie w latach 1533-1584 Iwana IV Groźnego miasto otrzymało połączenie morskie, poprzez Morze Białe, z krajami Europy Zachodniej.

W roku 1610, po zwycięstwie nad armią rosyjską w bitwie pod Kłuszynem odziały polskie pod wodzą hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego wkroczyły do stolicy Rosji, gdzie przebywały na Kremlu do roku 1612 gdy niepowodzeniem dla sił Rzeczypospolitej zakończyła się stoczona we wrześniu bitwa pod Moskwą.

W 1712 Piotr I przeniósł stolicę z Moskwy do Petersburga, nowo powstałego miasta nad Newą. Moskwa pozostała jednak centralnym ośrodkiem imperium i nadal się rozwijała. W 1755 z inicjatywy Michaiła Łomonosowa założono w Moskwie pierwszy rosyjski uniwersytet noszący obecnie jego imię. W 1812 Moskwę okupowała armia napoleońska. Rosjanie wypuszczając wcześniej więźniów nakazali im podpalić miasto, aby wojska napoleońskie nie miały gdzie się zatrzymać. W wyniku odcięcia znacznej części dostaw żywności przez rosyjskich powstańców oraz armię rosyjską, która stosowała podjazdową strategię walki i wydłużenia linii komunikacyjnych, a także braku miejsca do zakwaterowania wynikłego z pożaru, w którym uległo spaleniu ponad 70 procent zabudowy przy zbliżającej się zimie oraz braku nadziei na kapitulację Rosjan, Napoleon po 35 dniach okupacji nakazał odwrót. Po zniesieniu obowiązku pańszczyzny w 1861, rozpoczął się masowy napływ do miasta chłopów, powstawały liczne fabryki i zakłady przemysłowe. W marcu 1918 utworzony przez bolszewików rząd przeniósł swą siedzibę do Moskwy. Podczas II wojny światowej moskiewska bitwa w 1941 ocaliła miasto. Po II wojnie światowej nadal się rozwijało. Po rozpadzie ZSRR i tzw. puczu sierpniowym (19-21 sierpnia 1991) Moskwa stała się stolicą Rosji, która w tym czasie proklamowała niepodległość.

[edytuj] Zabytki i miejsca warte odwiedzenia

• Kreml moskiewski
• Plac Czerwony a na nim m.in. Cerkiew Wasyla Błogosławionego i Mauzoleum Lenina
• Klasztor i cmentarz Nowodziewiczy
• Cmentarz Wagańkowski
• Galeria Trietiakowska
• Patriarsze Prudy
• ulice Arbat i Nowy Arbat
• Plac Łubiański
• Synagoga Chóralna

[edytuj] Katastrofy i zamachy terrorystyczne

• 1977 - Zamach bombowy w moskiewskim metrze na linii Filiewskiej.
• 25 lutego 1977 - Pożar w Hotelu Rossija, największym hotelu w Europie. 42 ofiary śmiertelne, 50 osób rannych.
• 20 październik 1982 - 60 ludzi stratowano w czasie wychodzenia z meczu Pucharu UEFA
• Wrzesień 1999 - Zamachy bombowe na budynki mieszkalne w Moskwie i innych miastach Rosji.
• Sierpień 2000 - Wybuch bomby w przejściu podziemnym przy placu Puszkina.
• 27 sierpnia 2000 - Pożar wieży telewizyjnej w Ostankino.
• 23 października 2002 - Atak na moskiewski teatr na Dubrowce.
• 6 lutego 2004 - Eksplozja bomby w moskiewskim metrze w pobliżu stacji Awtozawodzka. 42 ofiary śmiertelne.
• 31 sierpnia 2004 - Detonacja bomby przez dwóch zamachowców-samobójców koło stacji metra Ryska (Ryżskaja). 10 ofiar śmiertelnych.
• W nocy z 22. na 23 lutego 2006 zawaliła się hala targowa na Targowisku Basmannym w Moskwie. Co najmniej 58 osób zginęło. Najprawdopodobniej powodem była niewłaściwa eksploatacja budynku lub wada konstrukcyjna.

[edytuj] Demografia

Wg oficjalnych statystyk Moskwa zaledwie przekroczyła 10 milionów mieszkańców. Nieoficjalne źródła głoszą jednak, że w Moskwie może żyć nawet 15 000 000 osób. Dokładna ocena jest bardzo trudna ze względu na dużą ilość nielegalnych migrantów w mieście i korupcję panującą w administracji zajmującej się meldunkami. Zezwolenie na meldunek w Moskwie, jest w dalszym ciągu trudne do otrzymania legalną drogą, nawet dla obywateli Rosji, pomimo niezgodności ograniczeń w tym zakresie z konstytucją kraju.

[edytuj] Historia populacji

Wieżowiec "Triumph Palace" w Moskwie - najwyższy budynek w Europie w końcowej fazie budowy we wrześniu 2004

Rozbiórka Hotelu Rossija, niegdyś nawiększego hotelu na świecie a potem w Europie, lato 2006

[edytuj] Dzisiejsza Moskwa

[edytuj] Gospodarka

Moskwa jest najbogatszym i najbardziej dynamicznie rozwijającym się miastem w całej Rosji. Wg miesięcznika "Forbes" pod względem liczby zamieszkałych w niej miliarderów Moskwie ustępował w 2006 tylko Nowy Jork. W mieście zarejestrowana jest też większość największych rosyjskich i międzynarodowych przedsiębiorstw działających w Rosji, co przekłada się na znaczące dochody miasta. Niektóre państwowe giganty, jak na przykład monopolista "Gazprom", pomimo że ich główne siedziby znajduja się de facto w Moskwie, zarejestrowane są jednak w Sankt Petersburgu. Wiązane jest to najczęściej z naciskiem prezydenta Władymira Putina na zapewnienie środków rozwojowych swojemu miastu rodzinnemu nad Newą.

Rozwój gospodarczy miasta w ostatnich latach wiąże się z jego dynamiczną rozbudową i przebudową. Wiele starych budynków, w szczególności bloki mieszkalne z lat 50. i 60. tzn. "Chruszczowki" czy też "Chruszczoby" jest systematycznie wyburzanych i zastępowanych przez nowoczesną architekturę. Niekiedy burzy się jednak także obiekty zabytkowe a zastępują je budynki kontrowersyjne z punktu widzenia architektonicznego. Przykładem takiego działania jest renowacja XIX-wiecznego kompleksu budynków "Sriednie Targowyje Riady" przy Placu Czerwonym, na przeciw Cerkwi Wasyla Błogosławionego. Pod koniec 2006 wyburzono wewnętrzną część zabytkowego zespołu. W tym samym roku zburzono także położony nieopodal gigantyczny Hotel Rossija z lat 60. Na jego miejscu ma powstać nowoczesne centrum handlowe. Z modernizacją architektury miasta wiąże się także kontrowersyjny proces wysiedlania uboższych mieszkańców z centralnych i prestiżowych dzielnic.

Symbolem architektonicznego renesansu Moskwy są wznoszone w ostatnich latach nowoczesne wieżowce. Do ukończonych należy m.in. tzw. Triumph Palace będący aktualnie najwyższym budynkiem w Europie. W tej roli zastąpić ma go wkrótce jeszcze wyższy budowany właśnie drapacz chumur pod nazwą Federation Tower, który powstaje w ramach kompleksu "Moscow-City" ("Москва-Сити" lub też "Moscow International Business Center"). Zobacz także listę najwyższych budynków w Moskwie.

Oprócz budowy nowoczesnych budynków biurowych i mieszkalnych po 1990 odbudowano w Moskwie szereg mających symboliczne znaczenie zabytków zburzonych w latach komunistycznych. Do najsłynniejszych przedsięwzięć w tym zakresie należy odbudowa Cerkwi Chrystusa Zbawiciela.

[edytuj] Nauka i edukacja

Moskwa jest najważniejszym ośrodkiem naukowym w Rosji. Tu swoją główną siedzibę ma Rosyjska Akademia Nauk i jej liczne instytuty. W Moskwie znajduje się także największe skupisko wyższych uczelni w kraju. Wśród 60 uczelni państwowych o statusie uniwersytetu do najważniejszych należą:

• Uniwersytet Moskiewski - MGU.
• Moskiewski Państwowy Instytut Stosunków Międzynarodowych - MGIMO.

[edytuj] Transport

Trolejbus marki ZiU-9 na ulicy Twerskiej w Moskwie 2006

W Moskwie zarejestrowanych jest ok. 2,5 miliona samochodów. Nie dostosowana do takiej ilości pojazdów sieć drogowa miasta jest notorycznie przeciążona. Podstawą jej struktury są obwodnice: począwszy do okalającego ścisłe centrum "Pierścienia Bulwarowego" (Bulwarnoje Kalco), poprzez "Pierścień Sadowy" (Sadowoje Kalco) wyznaczający granice śródmieścia, następnie zakończony w 2004 "Trzeci Pierścień Transportowy" (Trietieje Transportnoie Kalco) a skończywszy na wielkiej obwodnicy miasta znanej pod nazwą MKAD. W budowie znajduje się już "Czwarty Pierścień Transportowy".

Systemem rozbudowanej naziemnej komunikacji miejskiej zarządza Mosgortrans (Мосгортранс), w skład którego wchodzą:

• Sieć linii autobusowych
• Sieć linii tramwajowych (1899)
• Sieć linii trolejbusowych (1933)

[edytuj] Metro

Ważnym środkiem transportu w Moskwie jest metro. Pierwszą stację moskiewskiego metra uruchomiono w 1935 roku, a składają się na nie: 172 stacje, 12 linii i torowiska o łącznej długości 278,8 km.

[edytuj] Transport lotniczy

Moskwa posiada trzy duże porty lotnicze:

• Port Lotniczy Szeriemietiewo (Шереметьево),
• Port Lotniczy Domodiedowo (Домодедово),
• Port Lotniczy Wnukowo (Внуково),

oraz kilka mniejszych lotnisk, m.in. Lotnisko Bykowo (Быково), Lotnisko Ostafiewo (Остафьево).

[edytuj] Transport kolejowy

W mieście znajduje się dziewięć dużych dworców kolejowych obsługujących pociągi z poszczególnych kierunków: Dworzec Białoruski, Dworzec Kazański, Dworzec Kijowski, Dworzec Kurski, Dworzec Leningradzki, Dworzec Pawelecki, Dworzec Ryski, Dworzec Sawieliowski i Dworzec Jarosławski

[edytuj] Sport

W Moskwie działają takie kluby sportowe jak: CSKA Moskwa, Dynamo Moskwa, FK Moskwa, Lokomotiw Moskwa, Spartak Moskwa, Torpedo Moskwa. Na Łużnikach znajduje się pałac sportu. Rozgrywano tu m.in. Mistrzostwa Świata w Łyżwiarstwie Figurowym 2005 oraz Letnie Igrzyska Olimpijskie w roku 1980.

[edytuj] Zobacz też

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Moskwa

Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów
o Moskwie

• Medal Za obronę Moskwy

Podział terytorialny Rosji

Podmioty Federacji Rosyjskiej

Republiki	Adygeja • Ałtaj • Baszkiria • Buriacja • Chakasja • Czeczenia • Czuwaszja • Dagestan • Inguszetia • Kabardo-Bałkaria • Kałmucja • Karaczajo-Czerkiesja • Karelia • Komi • Mari Eł • Mordwa • Osetia Północna-Alania • Jakucja • Tatarstan • Tuwa • Udmurcja
Kraje	Ałtajski • Chabarowski • Krasnodarski • Krasnojarski¹ • Nadmorski • Permski • Stawropolski
Obwody	amurski • archangielski • astrachański • biełgorodzki • briański • czelabiński • czytyński • iwanowski • irkucki³ • jarosławski • kaliningradzki • kałuski • kamczacki² • kemerowski • kirowski • kostromski • kurgański • kurski • leningradzki • lipiecki • magadański • moskiewski • murmański • niżegorodzki • nowgorodzki • nowosybirski • omski • orenburski • orłowski • penzeński • pskowski • rostowski • riazański • sachaliński • samarski • saratowski • swierdłowski • smoleński • tambowski • tiumeński • tomski • tulski • twerski • uljanowski • władimirski • wołgogradzki • wołogodzki • woroneski
Miasta wydzielone	Moskwa • Sankt-Petersburg
Obwody autonomiczne	Żydowski
Okręgi autonomiczne	Agińsko-Buriacki • Chanty-Mansyjski • Czukocki • Jamało-Neniecki • Koriacki[1] • Nieniecki • Ust-Ordyńsko-Buriacki[2]

Okręgi Federalne

Centralny • Południowy • Północno-Zachodni • Dalekowschodni • Syberyjski • Uralski • Nadwołżański

---

1. ↑ 1 lipca 2007 obwód kamczacki i Koriacki Okręg Autonomiczny zostaną połączone w Kraj Kamczacki
2. ↑ 1 stycznia 2008 Ust-Ordyńsko-Buriacki Okręg Autonomiczny zostanie włączony do obwodu irkuckiego

 

[edytuj] Linki zewnętrzne

• http://www.moscowcity.com/
• strona Uniwersytetu Łomonosowa
• http://www.moskwa.polska.ru/
• Zdjęcia Moskwy
• Moscow-Life: An English language guide to life in Moscow
• Moskwa - informacje i noclegi
• Oficjalna strona rosyjskiej stolicy
• Aktualne wydarzenia kulturalne w Moskwie