Zespół wielotorbielowatych jajników
Z Wikipedii
Zespół policystycznych jajników | |
ICD-10: |
E28.2
|
E28.2.0 {{{X.0}}} |
|
E28.2.1 {{{X.1}}} | |
E28.2.2 {{{X.2}}} | |
E28.2.3 {{{X.3}}} | |
E28.2.4 {{{X.4}}} | |
E28.2.5 {{{X.5}}} | |
E28.2.6 {{{X.6}}} | |
E28.2.7 {{{X.7}}} | |
E28.2.8 {{{X.8}}} | |
E28.2.9 {{{X.9}}} |
Zespół policystycznych jajników (PCOS - od ang. PolyCystic Ovary Syndrome, znany również pod kliniczną nazwą zespołu Steina-Leventhala) jest endokrynnym zaburzeniem, który dotyka 5–10% kobiet. Występuje wśród wszystkich ras i narodowości i jest najczęstszym zaburzeniem hormonalnym u kobiet w wieku rozrodczym, a także najczęstszą przyczyną bezpłodności. Objawy oraz stopień ich nasilenia różnią się bardzo pomiędzy kobietami. Przyczyny zespołu są nieznane, ale wiadomo, że oporność na insulinę (często wtórną do otyłości) jest silnie powiązana z PCOS (wykazuje wysoki stopień korelacji).
Spis treści |
[edytuj] Nomenklatura
Inne nazwy zespołu:
- Choroba jajników policystycznych (chociaż nie jest to zbyt poprawne, gdyż PCOS jest opisywany raczej jako zespół, a nie choroba)
- Czynnościowy (lub funkcjonalny) androgenizm jajnikowy
- Chroniczny, hiperandrogeniczny brak owulacji
- Zespół policystyczny jajnikowy
- Jajnikowy zespół dysmetaboliczny
- Zespół sklerotycznych jajników
[edytuj] Definicja
Dwie definicje są w powszechnym użyciu:
1. W 1990 roku warsztaty konsensusowe sponsorowane przez NIH/NIHCD sugerują że pacjentka ma PCOS jeśli posiada (1) objawy nadmiaru androgenów (kliniczne lub biochemiczne), (2) rzadkie owulacje i (3) inne jednostki, które mogłyby spowodować zespół jajników policystycznych są wykluczone.
2. W 2003 roku warsztaty konsensusowe, sponsorowane przez ESHRE/ASRM w Rotterdamie wskazują wystąpienie PCOS w przypadku zgodności 2 kryteriów spośród podanych 3: (1) rzadkie owulacje lub brak owulacji, (2) nadmierna aktywność androgenów, (3) liczne torbiele w jajnikach (stwierdzone w ultrasonografii ginekologicznej) oraz gdy inne przyczyny PCOS są wykluczone.
Definicja Rotterdamska jest szersza, włączająca większą liczbę pacjentek, szczególnie bez nadmiaru androgenów, podczas gdy w definicji NIH/NICHD nadmiar androgenów jest wymogiem (warunkiem koniecznym). Krytycy utrzymują, że wyniki uzyskane z badań nad pacjentkami z nadmiarem androgenów niekoniecznie mogą być ekstrapolowane (przekładane) na pacjentki bez nadmiaru androgenów.
[edytuj] Objawy i wskaźniki w badaniach
Do powszechnych objawów PCOS należą:
- rzadkie, nieregularne lub nieobecne cykle miesiączkowe (oligomenorrhea, amenorrhea). Cykle, które występują mogą być połączone z masywnymi krwawieniami (należy sprawdzić to u ginekologa, gdyż masywne krwawienia są także wczesnymi oznakami raka endometrium, na którego kobiety z PCOS są bardziej narażone)
- bezpłodność, wynikająca głównie z braku owulacji
- podniesiony poziom androgenów (w szczególności testosteronu, androstendionu i siarczanu dehydroepiandrosteronu) powodujący hirsutyzm i z rzadka maskulinizację
- centralna otyłość - kształtu jabłka - tkanka tłuszczowa skoncentrowana głównie w dolnej części tułowia
- łysienie androgeniczne (męski wzór łysienia)
- trądzik, przetłuszczająca się skóra, łojotok
- rogowacenie ciemne (ciemne plamki na skórze, od jasnobrązowych po ciemnobrązowe i czarne)
- przedłużony czas trwania PMSów (zespołu napięć przedmiesiączkowych), wśród objawów występują: wzdęcia, zmiany nastroju, ból w miednicy, bóle pleców.
- bezdech senny
Wyniki badań:
- liczne torbiele w jajnikach, które w badaniu ultrasonograficznym mogą wyglądać jak sznur pereł
- powiększone jajniki, przeważnie 1,5 do 3 razy większe niż normalne, co jest spowodowane licznymi torbielami
- chroniczny ból w miednicy, prawdopodobnie z powodu ucisku w miednicy wywołanego przez powiększone jajniki, chociaż rzeczywista przyczyna nie jest znana
- stosunek LH (hormon luteinizujący) do FSH (hormon folikulotropowy jest większy niż 1:1, przy badaniu w 3 dniu cyklu
- wysoki poziom testosteronu
- niski poziom białka wiążącego hormony płciowe (SHBG z ang. - Sex Hormone Binding Globulin)
- hiperinsulinemia
[edytuj] Wpływ na ryzyko innych stanów
Kobiety z PCOS mają większe prawdopodobieństwo wystąpienia:
- rozrost endometrialny i rak endometrialny (rak wyścieliska macicy) są prawdopodobne z powodu nadmiaru wyścieliska macicy, a także z niedostatku progesteronu dającego w wyniku przedłużoną stymulację komórek macicy estrogenem
- Insulinooporność/Cukrzyca typu II, powszechnie uważa się, że są spowodowane hiperinsulinemią
- Nadciśnienie tętnicze
- Dyslipidemia
- Choroby układu sercowo-naczyniowego
Niektóre dane sugerują, że kobiety z PCOS mają większe ryzyko poronienia, jednakże istnieje dla tych kobiet możliwość przebycia normalnej ciąży przy odpowiedniej opiece medycznej i diecie. Wiele kobiet z PCOS w ogóle ma problemy z zajściem w ciążę, ze względu na nieregularność cyklów miesięcznych a nawet ich brak.
[edytuj] Diagnostyka różnicowa
Powinno się także wykonać badania w kierunku innych przypadków, które wiążą się z nieregularnymi lub nieobecnymi miesiączkami, takie jak wrodzony rozrost nadnerczy, zespół Cushinga, hiperprolaktynemia oraz inne przysadkowe czy nadnerczowe zaburzenia.
[edytuj] Patogeneza
PCOS rozwija się, gdy jajniki są stymulowane przez nadmierne ilości męskich hormonów (androgeny), w szczególności testosteron oraz albo przez nadmierne uwalnianie hormonu luteinizującego (LH), albo wysoki poziom we krwi insuliny (hiperinsulinemia) u tych kobiet, których jajniki są czułe na ten bodziec.