ZiS
Z Wikipedii
Nazwę ZiS nosiła przez 23 lata Awtomobilnoje Moskowskoje Obczestwo (AMO) - jedna z pierwszych wytwórni samochodowych w ZSRR powstała w 1924 roku. W 1933 roku fabrykę przemianowano na Zawod Imieni Stalina (ZIS), natomiast w 1956 roku ponownie, tym razem na Zawod Imieni Lichaczowa (ZiŁ).
Zakłady AMO/ZIS/ZIL były jednym z największych producentów samochodów ciężarowych i sprzętu wojskowego w Związku Sowieckim. Obok produkcji podstawowej począwszy od 1936 roku w specjalnie utworzonym dziale samochodów osobowych rozpoczęto małoseryjny montaż pojazdów o charakterze reprezentacyjnym.
Limuzyny ZIS 101/101A budowane były wyłącznie na potrzeby aparatu partyjnego i państwowego – nie były zatem dostępne w sprzedaży dla zwykłych śmiertelników. Większość limuzyn malowana była na oficjalny czarny kolor, ewentualnie srebrny lub granatowy – inne kolory stosowano wyjątkowo.
W okresie II wojny światowej zaprzestano produkcji samochodów osobowych – całą moc wytwórczą zakładów przestawiono na produkcję zbrojeniową.
W czasie sześciu lat wyprodukowano ogółem 8752 sztuk samochodu ZIS 101 ( łącznie z kabrioletem nazwanym ZIS 102).
W 1939 roku na bazie modelu 101/102 skonstruowano wersję sportową – dwumiejscowy, dwudrzwiowy cabriolet o nazwie 101A Sport. Samochód wyposażony w mocniejszą wersję silnika o pojemności 5766 cmcm3 (110 KM) osiągał prędkość maksymalną 162 km/h. Powstał zaledwie jeden egzemplarz tego pojazdu i nigdy nie doczekał się on produkcji na niewielką choćby skalę.
Najsłynniejszym produktem produkowanym pod marką ZiS była trzytonowa ciężarówka ZiS 5. Powstała na bazie produkowanej wcześniej AMO-3, wyposażona w silnik benzynowy o pojemności 5555 cm3 i mocy 73-76 KM przy 2400 obr/min. Dzięki swej prostej konstrukcji i niezłym osiągom szybko stała się najliczniej produkowanym samochodem ciężarowym w ZSRR. Tylko w Armii Czerwonej służyło przed II wojną ponad 100 tys. sztuk. Na bazie ZiS 5 budowano trzyosiowe samochody ZiS-6, półgąsienicowe ZiS-33, ZiS-35, ZiS-42, autobusu ZiS-12. Podwozie ZiS-5 i ZiS-6 posłużyło jako baza do budowy słynnych wyrzutni rakietowych BM-13 Katiusza. Ostatnia wersja rozwojowa tego samochodu pod nazwą UralZiS produkowana była aż do końca lat 50.
| Radzieckie pojazdy wojskowe z okresu II wojny światowej | |
| Czołgi lekkie | |
| BT-2/5/7/8 • T-18 • T-26 • T-27 • T-37 • T-38 • T-40 • T-50 • T-60 • T-70 |
|
| Czołgi średnie | Czołgi ciężkie |
|---|---|
| T-28 • T-34/76 • T-34/85 • T-44 | T-35 • Rodzina KW • IS-1, 2 • IS-3 |
| Działa samobieżne | |
| SU-12 • SU-57 • SU-76 • SU-85 • SU-100 • SU-122 • SU-152 • ISU-122 • ISU-152 • ZiS-30 • ZSU-37 | |
| Samochody pancerne | ciągniki artyleryjskie i inne pojazdy |
| FAI • BA-20 • BA-27 • BA-64 • BA-6 • BA-10 | T-20 • NKL-16 • NKL-26 • STZ-5 • S-2 • Woroszyłowiec • ZiS • GAZ-67 |
| Pojazdy prototypowe i doświadczalne | |
| SU-5 • SU-6 • SMK • T-100 • T-46 • PPG • T-34M • T-43 | |
