Trombon

From Wikipedia

Trombon, skraćeno -{Trbn.}- (može se još i sresti (često u rukopisnim primerima) skraćenica -{Trb.}- prema engleskom nazivu), kod nas još poznat i pod nemačkim imenom pozauna, je limeni duvački instrument, srednjeg i dubokog registra, po zvuku najsrodniji trubi. Zbog srazmerno uzane cevi i čašičastog usnika taj je zvuk masivan, prodoran i blistav, jedan od najmoćnijih u orkestru, premda može da bude i zaobljen i melodijski izražajan. Iako ima i trombona sa ventilima (upotrebljavaju se uglavnom u duvačkim orkestrima), osnovni tip ovog instrumenta ima naročitu građu cevi sa tzv. povlačkom, pokretnim, klizajućim delom, čijim se izvlačenjem ukupna dužina povećava i dobijaju se dublji tonovi, a uvlačenjem smanjuje i tonska osnova povišava. Razume se da to omogućuje i [[-{glissando}-]], koji je ovde, zbog snage zvuka, žestokog i često grotesknog dejstva. Tri trombona, koliko ih najčešće ima u orkestru, zajedno sa tubom često izvode akorde punog i upečatljivog zvučanja (početak uvertire za operu Nabuko Đuzepea Verdija)

Obim trombona
Image:Obim - Trombon.jpg

Ovde naveden obim je dat prema mogućnostima najrasprostranjenijeg tenor-trombona, današnjim zapisivanjem u bas- i tenor-ključu.

Ne računajući ranije pretke, porodicu trombona su do pred kraj 19. veka sačinjavala tri člana: alt-trombon (čiji je pedalni ton bio -{E♭}-, odnosno drugi alikvotni ton -{eѕ}- sa daljim nizom), tenor-trombon (sa pedalnim tonom -{B₁}-, drugi alikvotni ton -{B}- sa daljim nizom) i bas-trombon (pedalni ton -{F₁}-, drugi alikvotni ton -{F}- sa daljim nizom). Kasnije su se samo druga dva ustalila kao stalni instrumenti simfonijskog orkestra, jer se umesto alt-trombona, uzimao još jedan tenor-trombon u grupi od tri trombona.

Bas-trombon ima obim od -{C}- (-{H₁}-) do -{g¹}-. Na njemu, zbog dužine cevi povlačka ne može da se dovede u -{VII}- poziciju (vidi: limeni duvački instrumenti), tako da ima samo šest pozicija (od tona -{F}- u prvoj poziciji naniže po pola stepena). Danas je za ovu vrstu truombona najrasprostranjeniji tenor-bas trombon (kombinacija oba trombona ujedno), odnosno tenor-trombon koji je snabdeven tzv. kvartnim- ili -{F}--ventilom. Ovaj ventil omogućava sniženje obima tenor-trombona naniže do -{C}-, a sa uključivanjem još i specijalnog polukružnog dela cevi, mogućno je dobiti i ton -{H₁}- (koji ipak nije preporučljiv za čestu upotrebu). Na taj način se dobijaju svi polustepeni između pedalnih tonova u kontra-oktavi i tona -{E}-, koji je najniži ton u obim tenor-trombona. Pedalne tonove od -{B₁}- naniže teško je dobiti dublje od trećeg (-{A♭₁}-) ili četvrtog (-{G₁}-) tona.

Kad se danas govori o orkestarskoj grupi od tri trombona (ako nije izričito naglašeno drugačije), podrazumevaju se dva tenor-trombona i jedan bas- (odnosno tenor-bas) trombon.

Kao još jednu vrstu trombona treba pomenuti i kontrabas-trombon (obim za oktavu niže od tenor-trombona), koji se više ne koristi, jer je njegovu ulogu preuzela tuba.