ฟัน
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ฟัน เป็นอวัยวะที่อยู่ภายในช่องปากของคนและสัตว์ มีส่วนรากติดอยู่กับขากรรไกรและมีตัวฟันโผล่พ้นเหงือกออกมา
ฟันเป็นอวัยวะที่เจริญมาจากเนื้อเยื้อชั้นนอก (Ectoderm) เช่นเดียวกับผิวหนังหรือเกร็ดปลา ฟันเป็นอวัยวะส่วนหนึ่งในระบบย่อยอาหาร หน้าที่หลักของฟันคือ ฉีก บด อาหารให้คลุกเคล้ากับน้ำลาย และนอกจากนี้ยังมีส่วนสำคัญในการพูดออกเสียงด้วย
ลักษณะของฟันมีส่วนเกี่ยวข้องกับลักษณะอาหารของสัตว์แต่ละประเภทเช่นเดียวกับวิวัฒนาการ ตัวอย่างเช่น พืชนั้นยากที่จะย่อยดังนั้น สัตว์กินพืช(Herbivore) จึงต้องมีฟันกรามหลายซี่เพื่อใช้ในการเคี้ยว ส่วนสัตว์กินเนื้อ (Carnivore) ต้องมีฟันเขี้ยวเพื่อฆ่าและฉีกเหยื่อและเนื้อนั้นย่อยง่าย พวกมันจึงกลืนได้โดยที่ไม่ต้องใช้ฟันกรามเคี้ยวมากนัก
[แก้] ประเภทของฟัน
- ฟันตัดหน้าซี่กลาง (central incisor): ขากรรไกรบน 2 ซี่ ขากรรไกรล่าง 5 ซี่
- ฟันตัดหน้าซี่ข้าง (lateral incisor): ขากรรไกรบน 2 ซี่ ขากรรไกรล่าง 2 ซี่: ฟันตัดหน้าทั้งสองประเภททำหน้าที่ตัดอาหาร ในสัตว์ที่กินอาหารโดยการแทะฟันนี้จะเจริญที่สุด
- ฟันเขี้ยว (cuspid or canine): ขากรรไกรบน 2 ซี่ ขากรรไกรล่าง 2 ซี่: ทำหน้าที่ตัด ฉีก หรือแยกอาหารออกจากกัน
- ฟันกรามน้อย (premolar): ขากรรไกรบน 4 ซี่ ขากรรไกรล่าง 4 ซี่: ทำหน้าที่ตัดและฉีกอาหาร (สัตว์กินเนื้อเช่น เสือ สุนัข แมว จะมีเขี้ยวและกรามน้อยเจริญดีและแข็งแรงเป็นพิเศษ)
- ฟันกราม (molar): ขากรรไกรบน 6 ซี่ ขากรรไกรล่าง 6 ซี่: ทำหน้าที่เคี้ยวและบดอาหาร
[แก้] ส่วนประกอบของฟัน
- เคลือบฟัน (enamel): เป็นส่วนที่แข็งที่สุดของฟันมีส่วนประกอบของแคลเซียมและฟอสเฟต
- เนื้อฟัน (dentin): เป็นส่วนที่แข็งน้อยกว่าเคลือบฟัน มีความแข็งพอๆกับกระดูก ชั้นนี้มีการสร้างและสลายอยู่ตลอดเวลา เป็นชั้นที่มีเซลล์เป็นจำนวนมาก
- โพรงประสาทฟัน (pulp): เป็นที่อยู่ของเส้นเลือดที่นำอาหารมาหล่อเลี้ยงฟัน และนำของเสียออกจากฟัน มีและเส้นประสาทรับความรู้สึกของฟัน
- เคลือบรากฟัน : เป็นส่วนของเนื้อเยื่อปริทันต์ที่อยู่ภายในราฟัน ด้านหลังของเหงือก ซึ่งมีเส้นประสาทไหลเวียนมาก
[แก้] ฟันของมนุษย์
โดยปกติคนเรามีฟันสองชุด
ชุดแรกคือ ฟันน้ำนม (deciduous teeth) ฟันชุดนี้จะเริ่มขึ้นเมื่ออายุประมาณ 6 เดือน และขึ้นครบ 20 ซี่เมื่ออายุประมาณ 2 ขวบครึ่ง
| +ตารางแสดงระยะการขึ้นของฟันซี่ต่างๆ (ฟันน้ำนม) | ซี่ฟันน้ำนม | ฟันบน | ฟันล่าง | ||
|---|---|---|---|---|---|
| อายุที่ควรขึ้น | อายุที่ควรหลุด | อายุที่ควรขึ้น | อายุที่หลุด | ||
| ฟันตัดหน้าซี่กลาง | 7 เดือนครึ่ง | 7 ปีครึ่ง | 6 เดือน | 6 ปี | |
| ฟันตัดหน้าซี่ข้าง | 9 เดือน | 8 ปี | 7 เดือน | 7 ปี | |
| ฟันเขี้ยว | 18 เดือน | 10 ปีครึ่ง | 16 เดือน | 9 ปีครึ่ง | |
| ฟันกรามซี่ที่ 1 | 14 เดือน | 10 ปีครึ่ง | 12 เดือน | 10 ปี | |
| ฟันกรามซี่ที่ 2 | 24 เดือน | 10 ปีครึ่ง | 20 เดือน | 11 ปี | |
ฟันชุดที่สองคือ ฟันแท้หรือฟันถาวร (permanent teeth) ฟันชุดนี้มีทั้งหมด 32 ซี่ ฟันชุดนี้จะเริ่มขึ้นเมื่ออายุประมาณ 6 ขวบ แต่จะขึ้นครบ 28 ซี่ เมื่ออายุครบ 12 ปี โดยที่เหลือคือฟันกรามซี่สุดท้าย 4 ซี่จะขึ้นมาในช่วงอายุ 18-25ปี แต่ถ้าฟันทั้ง 4 ซี่ดังกล่าวไม่ขึ้นมาก็จะกลายเป็นฟันคุด
| ซี่ฟันแท้ | อายุที่ควรขึ้น |
|---|---|
| ฟันตัดหน้าซี่กลาง | 7 ปี |
| ฟันตัดหน้าซี่ข้าง | 8 ปี |
| ฟันเขี้ยว | 11-13 ปี |
| ฟันกรามน้อยซี่ที่ 1 | 10-11 ปี |
| ฟันกรามน้อยซี่ที่ 2 | 10-12 ปี |
| ฟันกรามซี่ที่ 1 | 6-7 ปี |
| ฟันกรามซี่ที่ 2 | 12-13 ปี |
| ฟันกรามซี่ที่ 3 | 18-25 ปี |
ฟันถือเป็นอวัยวะที่สำคัญอย่างหนึ่งของมนุษย์ และมีความสำคัญต่อบุคลิกภาพ ดังนั้นจึงควรให้ความใส่ใจดูแลและรักษาอยู่เสมอ ด้วยการแปรงฟันอย่างน้อยวันละสองครั้ง ตอนเช้าและก่อนนอน หรือทุกครั้งหลังอาหาร เพื่อกำจัดเศษอาหาร และ คราบจุลินทรีย์ และควรพบทันตแพทย์เพื่อตรวจเช็คสภาพฟันทุกๆ 6 เดือน
หัว: กะโหลก - หน้าผาก – ตา – หู – จมูก – ปาก – ลิ้น – ฟัน – กราม – หน้า – แก้ม – คาง
ลำคอ: คอ – ลูกกระเดือก - หลอดลม
ลำตัว: ไหล่ – หน้าอก – เต้านม – ซี่โครง – กระดูกสันหลัง – หน้าท้อง – สะดือ
อวัยวะภายใน: ปอด – หัวใจ – กระเพาะ - ตับ - ไต - ม้าม - ลำไส้เล็ก `- ลำไส่ใหญ่ - ไส้ติ่ง
-
- อวัยวะเพศ (องคชาต/ถุงอัณฑะ/ลูกอัณฑะ/ปุ่มกระสัน/ช่องคลอด/รังไข่/มดลูก) – สะโพก – ทวารหนัก – ก้น
แขนและขา: แขน – ข้อศอก – แขนท่อนล่าง – ข้อมือ – มือ – นิ้ว (นิ้วโป้ง/นิ้วชี้/นิ้วกลาง/นิ้วนาง/นิ้วก้อย) – ขา – หน้าตัก – ขาอ่อน – เข่า – น่อง – ส้นเท้า – ข้อเท้า – เท้า – นิ้วโป้งเท้า
ผิวหนัง: ผม
