Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti
Vikipedi, özgür ansiklopedi
|
|||
 |
|||
| Resmi dil | Karaçayca, Çerkesce, Rusça,Nogayca, Abhazca | ||
| Başkent | Cherkessk | ||
| En büyük kent | Cherkessk | ||
| Devlet başkanı | Mustafa Azret-Aliyevich Batdyyev | ||
| Başbakan | Vera Mikhaylovna Moldovanova | ||
| Yüzölçümü - Toplam - Su %'si |
Ülkeler arasında 82'inci 14.100 km² önemsiz |
||
| Nüfus - Toplam (2002) - Nüfus yoğunluğu |
Ülkeler arasında 75'nci 439,470 82/km² |
||
| Bağımsızlık - İlan edilişi - Tanınması |
Henüz değil |
||
| Para birimi | Ruble (RUR) €)¹ | ||
| Saat dilimi - Yaz saati uygulamasında |
EET (UTC+2) EEST (UTC+3) |
||
| Ulusal marş | Rus Ulusal Marşı) | ||
| İnternet alan adı | .ru | ||
| Uluslararası arama kodu | 90 | ||
Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti; Kuzey Kafkasya'da bulunan, Rusya Federasyonu üyesi bir cumhuriyettir. Yüzölçümü 14.100 km²'dir. Başkenti Çerkesk olup, ikinci büyük kenti de Karaçayevsk'dir.12 Ocak 1922'de Rus SFSC'ne bağlı "Karaçay-Çerkes Özerk Oblastı" (K-ÇÖO ya da kısaca "Karaçay-Çerkesya") adıyla kuruldu.26 Nisan 1926'da merkezi Karaçayevsk kenti olan"Karaçay Özerk Oblastı"(KÖO) ve Çerkessk merkezli "Çerkes Ulusal Okrugu" (ÇUO) biçiminde bölündü.ÇUO,30 Nisan 1930'da "Çerkes Özerk Oblastı" (ÇÖO) adını aldı.
[değiştir] Tarih
Bölgenin asıl yerlileri Adıgeler olup,diğerleri daha sonra bu bölgeye yerleşmiştir.Yaklaşık 1830-38 yılları arasında,bölgede,büyük ölçüde Rus istila ve denetimi gerçekleşmiştir.Kuban Irmağının batısında bulunan Urup ve Laba ırmakları arasında bulunan ve Çerkeslerce Base Ovası (Gubğo)denilen büyük bir alan Çerkes ve Abaza nüfusundan temizlenmiştir. Ancak bu nüfusun küçük bir kısmı,Kabardiya'dan getirilen göçmenlerle de takviye edilerek,Ruslarca şimdiki yerlerine yerleştirilmişlerdir. Çerkesler Kabartay ve Besleney lehçelerinde konuşurlar.Karaçaylar ise,güneydeki dağlık kesim vadilerinde yaşıyor iken, 1944'te Kazakistan'a sürülüp 1957 yılı ile birlikte geri getirilmişler ve eski yerleri dışındaki (şimdiki) yerlere de yerleştirilmişlerdir. Karaçaylar,Nogayca'ya ve Balkarca'ya yakın bir Türk lehçesi konuşurlar. Ruslar,1830'dan sonra,1860'larda yoğunlaşmak üzere bölgeye yerleştirilmişlerdir. Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nin güneyi dağlık bir turistik bölgedir. Kuzey düzlükleri ile verimli vadilerde sulama ile yoğun tarım yapılır.
[değiştir] Nüfus
Nüfusu 2002 senesinde yapılan sayıma göre, 439.470'dür. Nüfusun %44'ü kentli,% 56'sı köylüdür. Etnik açıdan,nüfusun % 38.5'i Karaçay (169.198),% 33.6'sı Rus (147.878),% 11.3'ü Çerkes (49.591),% 7.4'ü Abaza (32.346) ve % 3.4'ü de Nogay'dır (14.878).Bu beş etnik grupun,Ortodoks Hıristiyan olan Ruslar dışında kalan dört grupu Sünni (Hanefi)Müslümandır.Beş dil de resmi dildir,okullarda okutulur,Karaçay-Çerkes Devlet Üniversitesi'nde incelenir ve öğretilir.Yine bu beş topluluğun dilinde gazete,dergi,kitap,radyo ve televizyon yayını vardır. Karaçaylar,cumhuriyetin başkenti Çerkessk ile doğusunda ve güneyinde yoğun olarak bulunurlar:Karaçay,Ust-Cegota ve Malo Karaçay rayonları.Ruslar başkent Çerkessk dışında,batıdaki Zelençuk ve Prikuban rayonlarında,Çerkesler ve Abazalar ise,kuzey batıdaki Küçük ve Büyük Zelençuk ırmakları vadilerini kapsayan Habez,Adıge-Hable ve Abaza rayonları ile Çerkessk'te yaşamaktadırlar. Nogaylar ise en kuzeydeki Adıge-Hable rayonunun kuzey düzlüğündeki 5 köyde yoğun olarak barınmaktadırlar.Bu yörede 5 köyü ve 15 bin nüfusu içerecek bir 'Nogay rayonu' kurma çalışmaları sürdürülmektedir. 1959 yılından beri Rus nüfus sayısı ve oranı düşmekte,diğer dört grupun,özellikle Karaçaylarınki artmaktadır.Resmi diller Karaçayca,Rusça,Çerkesçe (Kabartay lehçesi),Abazaca (Abazin) ve Nogayca.
Türk Devletleri: 
Azerbaycan • 
Kazakistan • 
Kırgızistan • 
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti • 
Özbekistan • 
Türkiye • 
Türkmenistan
Özerk Türk Devletleri: Altay • Başkırdistan • Çuvaşistan • Dağıstan • Doğu Türkistan • Taymir • Gagauzya • Hakasya • Balkarya • Karaçay • Karakalpakistan • Kırım Özerk Cumhuriyeti • Nahçıvan • Saha Yakutistan • Tataristan • Tuva
Diğer Türk Halkları: Afganistan Türkleri • Ahıska Türkleri • Arnavutluk Türkleri • Batı Trakya • Bosna Türkleri • Bulgaristan Türkleri • Güney Azerbaycan • Finlandiya Türkleri • İran Türkleri • Karaim Türkleri • Kosova Türkleri • Makedonya Türkleri • Moğolistan Türkleri • Romanya Türkleri • Sancak • Kansu Uygurları • Rusya Türkleri • Suriye Türkleri • Tacikistan Türkleri •Türkmeneli • Türk Diasporası
