Karahanlı Devleti
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Karahanlılar İmparatorluğu, 840 - 1212 yılları arasında Orta Asya ve günümüz Çin toprakları üzerinde hüküm sürmüş Türk devletidir.
Diğer bir adı da; Hakaniye devletidir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Siyasi Tarih
Kuruluş dönemi ile ilgili pek fazla bilgi bulunmayan Karahanlılar Devleti, Karluk,Çiğil, Yağma ve diğer Türk boylarından oluşmuştur.
Devlet, 840 yılında Uygur Devleti'nin, Kırgızlar tarafından yıkılmasıyla Bilge Kül Kadir Han tarafından kurulmuştur. 893 yılında Kaşgar devletin başkenti olmuştur.
Bilge Kül Kadir Han'dan sonra devleti oğulları, Bazır Arslan Han ve Oğulçak Kadir Han yönetmişlerdir. Balasagun ve Taraz merkezli iki ana idari bölgeye ayrılan devlette; Bazır Arslan Han, Balasagun'da Büyük Kağan olarak ve Oğulçak Kadir Han Taraz'da Ortak Kağan olarak yönetimi paylaşmışlardır.
10. yüzyıl sonlarında Oğulçak Kadır Han'ın yeğeni Satuk'un (Satuk Buğra Han) savaş halinde bulundukları Samani sığınmacıların etkisi ile İslam'ı kabul etmesi devletin tarihinde yeni bir sayfa açmıştır. İslam'ı kabulunden sonra Abdülkerim adını alan Satuk Han,burda kaldım devletin sürekli savaş halinde olduğu Samaniler'den de aldığı destek ile amcasına karşı mücadele ederek devletin yönetimini ele geçirmiştir.
İslamiyet'i devlet dini olarak benimseyen Satuk Han döneminde Karahanlı Devleti'nin tamamına yakın bir bölümü bu dine geçmiştir. Karahanlı Devleti ilk Müslüman Türk devleti olmuştur.
Devlet 1042 yılında hanedan içindeki kavgalar sonucunda Doğu ve Batı Karahanlı devletleri olarak ikiye bölünmüştür.
[değiştir] Bilge Kül Kadir Han ve devletin genişlemesi
Uygurların 840 yılında Kırgızlar tarafından yıkılmasıyla Uygurlara bağlı yaşayan Karluklar diğer Türk boyları ile birleşerek merkezi Balasagun olmak üzere Batı Türkistanda Karahanlı devleti kuruldu. Devletin ismi kuvvetli “hükümdar” anlamına gelen Karahan ünvanından gelmektedir.Devletin kurulma yıllarında İslamiyet Taşkent ve çevresinde yayılmaktaydı.
Ölümünden sonra oğulları "Arslanhan ve oğulcakhan" geçti. Bu dönemde Samanoğulları ile savaşılmıştır. Bu tehlikeye karşılık başkent Kaşgara taşınmıştır. Oğulcak zamanında yeğeni Satuk Buğra Han Samanoğulları hükümdarı "Ebu Nasr Ahmed" ile iyi ilişkileri dolayısıyla İslamı tanımış ve Müslüman olmuştur. 954 yılındada İslamiyet resmi din olmuştur. Bu dönemde Müslüman olmayan az Türk boyu kalmıştır.
Satuk Buğradan sonra Musa Baytaş geçti.
"Nasr Bin Ali" döneminde Abbasiler Karahanlıları Müslüman ülkesi olarak tanımıştır. Samanoğulları ile itilafta olan Karahanlılar, Gaznelileri destekleyerek Samanoğullarını yıkmıştır. Gazneliler ile Ceyhun nehri sınır olarak belirlenmiştir.
[değiştir] Karahanlı Hakanları
- Bilge Kül Kadir Han.(840-880)
- Oğulcak Han ve Arslan Han (880-940)
- Satuk Buğra Abdülkerim Han (940 - 955)
- Baytaş Musa Han (955 - ?)
- Nasr Bin Ali Han (? - 999)
- I. Ahmed Han (999 - 1017)
- Mansur Han (1017 - 1024)
- II. Ahmed Han (1024 - 1031)
- Yusuf Han (1031 - 1032)
- Süleyman Han (1032 - 1060)
[değiştir] Egemenlik Alanı
Kapladığı Alan
[değiştir] Türk Tarihine Katkıları
- İlk Müslüman Türk-devletidir.
- Tam anlamıyla Türk ulusal kimliğine sahiptir. Türklerden başka boylar yoktur.
- İlk Türk-İslam sentezi eserler ünlü kervansaraylar ortaya çıkmıştır.
- Türk devletleri içinde İlk düzenli posta teşkilatı ve ilk hastaneyi kurmuştur.
- Milli benliklerini korumak için Türkçeyi resmi dil olarak kullanmışlar, Uygur lehçesini geliştirip edebi eserler ortaya koymuşlardır: Divanı Lügait Türk, Kutadgu Bilig, Atabetül Hakayık, Divanı Hikmet.
- Türklük bilinciyle hareket etmişlerdir.
- Devlet yönetimi Göktürklerle aynıdır. Batıyı değil Doğuyu yönetmek ayrıcalıktı. Doğu hükümdarlara Buğra; batı hükümdarlara arslan denirdi.
[değiştir] Karahanlılar ve ilk Türk-İslam eserleri
"Ribat" adı verilen kervansaraylar yapılmıştır. Tuğla ve kerpiç ağırlıklı olduğu için günümüze enkazları kalmıştır. Türk-İslam sentezi olarak Kümbetler ilk bu dönemde görülür.
[değiştir] Batı Karahanlı Devleti
1042-1212 yılları arasında hüküm süren Batı Karahanlı Devleti'nin ilk başkenti Özkent olmuştur. Devlet, Harzemşahlar tarafından 1212 yılında yıkılmıştır.
[değiştir] Kültür ve Uygarlık
İslam'ın kabulu sonrasında Karahanlılar Arap abecesini benimsemişlerdir.
Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig, Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lügati't-Türk, İmam-ı Ebü'l-Fütuh Abdülgafur'un Tarih-i Kaşgar adlı çalışmaları bu dönemin en önemli yapıtlarıdır.
Tarihteki büyük Türk devletleri
Büyük Hun İmparatorluğu | Batı Hun İmparatorluğu | Avrupa Hun İmparatorluğu | Ak Hun İmparatorluğu | Göktürk Kağanlığı | Avar İmparatorluğu | Hazar İmparatorluğu | Uygur Devleti | Karahanlı Devleti | Gazne Devleti | Büyük Selçuklu Devleti | Harzemşahlar | Altın Orda Devleti | Osmanlı İmparatorluğu | Büyük Timur İmparatorluğu | Babür İmparatorluğu |
 |
Tarih ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
Serbest format yazınızı buraya yazınız
