Brunei
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
|
|||||
| Khẩu hiệu quốc gia: (dịch): Luôn phục vụ với sự dẫn dắt của Chúa | |||||
| Quốc ca: Allah Peliharakan Sultan | |||||
 |
|||||
| Thủ đô | Bandar Seri Begawan
|
||||
| Thành phố lớn nhất | |||||
| Ngôn ngữ chính thức | tiếng Malay | ||||
| Chính phủ
Tổng thống
Thủ tướng (Nhà vua Brunei) |
Quân chủ chuyên chế Hassanal Bolkiah |
||||
| Độc lập từ chế độ bảo hộ Anh |
1 tháng 1 năm 1984 | ||||
| Diện tích • Tổng số • Nước (%) |
5.765 km² (hạng 163) 8,6% |
||||
| Dân số • Ước lượng năm 2005 • Thống kê dân số 2001 • Mật độ |
374.000 (hạng 173) 332.844 65 người/km² (hạng 104) |
||||
| HDI (2003) | 0,866 (hạng 33) – cao | ||||
| GDP (2005) • Tổng số (PPP) • Trên đầu người (PPP) |
$6,842 tỷ đô la Mỹ (hạng 148) 24.143 đô la Mỹ (hạng 28) |
||||
| Đơn vị tiền tệ | Ringgit Brunei (BND) |
||||
| Múi giờ • Quy ước giờ mùa hè |
UTC+ 8 Không áp dụng |
||||
| Tên miền Internet | .bn |
||||
| Mã số điện thoại | +673¹ | ||||
| ¹ 080 từ Malaysia | |||||
Negara Brunei Darussalam, thường được gọi là Vương quốc Hồi giáo Brunei hay đơn giản là Brunei, là một nước nằm trên đảo Borneo, ở Đông Nam Á. Ngoài đường bờ biển ở Biển Đông, nước này hoàn toàn bị Đông Malaysia bao bọc. Nước Brunei giàu dầu lửa và khí gas là thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) và thuộc Khối Thịnh vượng chung Anh.
Brunei lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 29 tháng 2 năm 1992.
Mục lục |
[sửa] Lịch sử
Vương quốc Brunei là một nước rất mạnh trong khoảng thế kỷ 14 tới thế kỷ 16. Lãnh thổ của nó bao gồm vùng phía nam Philippines, Sarawak và Sabah. Ảnh hưởng từ châu Âu dần chấm dứt thời gian hiện diện với tư cách một quyền lực trong vùng này. Sau đó, Brunei có một cuộc chiến ngắn với Tây Ban Nha và họ đã giành chiến thắng. Tuy nhiên, tới thế kỷ 19 Brunei đã mất phần lớn đất đai của mình vào tay White Rajahs ở Sarawak.
Có một cuộc nổi loạn nhỏ chống lại chế độ quân chủ trong thập niên 1960, nhưng đã bị Anh ngăn chặn. Sự kiện này được gọi là Cuộc nổi dậy Brunei và một phần nó đã làm ý tưởng thành lập Liên bang bắc Borneo đổ vỡ. Cuộc nổi dậy cũng gây ảnh hưởng tới quyết định của Brunei không tham gia vào Liên bang Malaysia. Brunei là một bảo hộ của Anh từ 1888 đến 1984.
[sửa] Chính trị
Vua Hassanal Bolkiah của Brunei là người đứng đầu nhà nước và chính phủ Brunei. Nhà vua được cố vấn bởi nhiều hội đồng và một văn phòng chính phủ mặc dù ông chính là người cầm quyền tối cao. Truyền thông đại chúng hoàn toàn ủng hộ chính phủ và gia đình Hoàng gia giữ được địa vị tôn kính trong nước. Không hề có thể chế luật pháp theo bầu cử. Tháng 9 năm 2004, nhà vua triệu tập một Nghị viện chỉ định và nghị viện nay không hề nhóm họp từ khi Brunei giành lại độc lập năm 1984.
Theo lý thuyết, nước này đã bị đặt dưới tình trạng thiết quân luật từ khi xảy ra cuộc bạo động Brunei trong thập niên 1960, cuộc nổi loạn này đã bị quân đội Anh từ Singapore dập tắt. Một tiểu đoàn lính Royal Gurkha Rifles thuộc Quân đội Anh vẫn đang đồn trú ở Brunei theo thoả thuận với nhà vua để bảo vệ những giếng dầu ở phía tây đất nước. Các đơn vị khác thuộc Quân đội Anh cũng hiện diện để hỗ trợ và huấn luyện cho Quân đội Brunei.
Brunei cũng tuyên bố chủ quyền ở Sarawak và là một trong số nhiều quốc gia tuyên bố chủ quyền đối với Quần đảo Trường Sa đang tranh cãi.
[sửa] Các vùng
Brunei được chia thành bốn vùng, được gọi là daerah. Chúng bao gồm:
- Belait
- Brunei và Muara
- Temburong
- Tutong
Một tiểu khu của một vùng, tỉnh, được gọi là Mukim.
[sửa] Địa lý
Brunei gồm hai phần rời nhau; 97% dân số sống ở vùng phía tây lớn hơn, chỉ khoảng 10,000 người sống ở vùng núi phía đông, vùng Temburong. Các thành phố lớn gồm thủ đô Bandar Seri Begawan (khoảng 46,000 dân), thành phố cảng Muara và những vùng sản xuất dầu lửa Seria và Kuala Belait.
Khí hậu ở Brunei là khí hậu nhiệt đới-cận xích đạo, với nhiệt độ cao, độ ẩm lớn và mưa nhiều.
[sửa] Kinh tế
Đất nước nhỏ và có nền kinh tế giàu có này có một sự pha trộn giữa truyền thống làng xã, những tiêu chuẩn an sinh xã hội, những quy định của chính phủ và một kiểu quan hệ kinh doanh vừa mang tính bản địa vừa mang tính ngoại lai. Sản xuất dầu thô và khí tự nhiên chiếm gần một nửa Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Brunei có những khoản thu lớn từ đầu tư nước ngoài và từ sản xuất trong nước. Chính phủ cung cấp mọi dịch vụ y tế bao cấp thực phẩm và nhà ở. Các nhà lãnh đạo Brunei e ngại rằng sự gia tăng hội nhập bền vững trong nền kinh tế thế giới sẽ gây ảnh hưởng tới sự bền vững xã hội trong nước dù nước này đang có một vị thế nổi bật khi nắm giữ chức chủ tịch của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương APEC 2000. Các kế hoạch của nhà nước nhằm cải thiện nguồn nhân lực, giảm bớt thất nghiệp, tăng sức mạnh cho hệ thống ngân hàng và lĩnh vực du lịch, và nói chung là mở rộng thêm cơ sở nền tảng kinh tế.
[sửa] Nhân khẩu
Khoảng hai phẩn ba người dân Brunei là người gốc Malay. Nhóm thiểu số lớn nhất là người Trung Quốc, chiếm khoảng 15%. Các nhóm dân tộc đó cũng là những nhóm ngôn ngữ lớn nhất: tiếng Malay, là ngôn ngữ chính thức, và tiếng Trung Quốc. Tiếng Anh cũng được sử dụng rộng rãi và họ cũng có một cộng đồng nước ngoài khá lớn.
Đạo Hồi là tôn giáo chính thức của Brunei, quốc vương là người đứng đầu về tôn giáo của đất nước. Các tôn giáo khác gồm Phật giáo (đa số tín đồ là người Trung Quốc), Thiên chúa giáo và những cộng đồng rất nhỏ hiện vẫn theo những tôn giáo bản địa.
[sửa] Văn hoá
Văn hoá Brunei tương tự với văn hoá Malay, bị ảnh hưởng nhiều từ đạo Hindu và Hồi giáo.
[sửa] Các chủ đề khác
- Cuộc nổi dậy Brunei
- Thông tin ở Brunei
- Các quan hệ đối ngoại của Brunei
- Lịch sử Brunei
- Istana Nurul Iman (Cung vua)
- Quân sự Brunei
- Liên bang Bắc Borneo
- Hàng không Hoàng gia Brunei
- Vận tải ở Brunei
- Làng nổi (Brunei)
- Brooketon
- Persekutuan Pengakap Negara Brunei Darussalam
Đa số các thông tin trong những bài trên đều lấy từ CIA World Factbook 2000 và 2003 U.S. Department of State website.
[sửa] Đọc thêm
- L. W. W. Gudgeon (1913). British North Borneo. London, Adam and Charles Black.
[sửa] Liên kết ngoài
- Government of Brunei Darussalam website
| Các nước Đông Nam Á |
|---|
|
Brunei | Campuchia | Đông Timor | Indonesia | Lào | Malaysia | Myanma | Philippines | Singapore | Thái Lan | Việt Nam |
| Vùng tranh chấp: Quần đảo Hoàng Sa | Quần đảo Trường Sa |
| Khối Thịnh vượng chung Anh |  |
|---|---|
| Antigua và Barbuda | Ấn Độ | Bahamas | Bangladesh | Barbados | Belize | Botswana | Brunei | Cameroon | Canada | Dominica | Fiji | Gambia | Ghana | Grenada | Guyana | Jamaica | Kenya | Kiribati | Kypros (Síp) | Lesotho | Malaysia | Malawi | Maldives | Malta | Mauritius | Mozambique | Namibia | Cộng hòa Nam Phi | Nauru | New Zealand | Nigeria | Pakistan | Papua New Guinea | Saint Kitts và Nevis | Saint Lucia | Saint Vincent và Grenadines | Samoa | Seychelles | Sierra Leone | Singapore | Quần đảo Solomon | Sri Lanka | Swaziland | Tanzania | Tonga | Trinidad và Tobago | Tuvalu | Úc | Uganda | Vanuatu | Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland | Zambia |
|
