Socialismu
De Uiquipedia
| Parte de la serie sobre Marxismu |
 |
| Conceutos fundamentales |
| Alienación |
| Comunismu |
| Esplotación |
| Fuercies productives |
| Hexemonía cultural |
| Llucha de clases |
| Materialismu dialécticu |
| Materialismu históricu |
| Medios de producción |
| Modu de producción |
| Plusvalor |
| Rellaciones de producción |
| Socialismu |
| Teoría del valor trabayu |
| Otros enllaces |
| Marxistes |
| Economía marxista |
El socialismu ye una ideoloxía política basada nel entamu d'una sociedá qu'ha esistir de tal manera que'l coleutivu popular tenga'l control del poder políticu, y poro, de los medios de produción. D'otra miente, na práutica'l significáu de facto del socialismu foi camudando col trescursu'l tiempu. La Bandera Collorada ye ún de los sos símbolos.
Anque ye un términu políticu cargáu abondo, permanez fuertemente venceyáu al afitamientu d'una clas trabayadora organizada, creyada pente medíes d'una revolución o evolución social, col envís de construyir una sociedá ensin clases, razón pola cual anguaño la mayoría del socialismu identifíse colos postulaos marxistes ya comunistes.
Tamién enfocóse caberamente a les reformas sociales de les democracies modernes. El conceutu y términu socialista refierense a un grupu d'ideoloxíes, un sistema económicu o un Estáu qu'esiste o esistió.
[editar] Hestoria
L'estudiu del socialismu propiamente dicho suel aniciase de magar la Revolución Francesa en 1789, que supunxo'l derrocamientu de la clas feudal francesa y l'ascensión al poder de la burguesía, y el períodu premarxista na hestoria del socialismu, correspuende a los cien años aprosimadamente (de metá del sieglu XVIII a metanes del sieglu XIX) nos que los cimeros países d'Europa desendolquen el procesu de sostitución del feudalismu pol capitalismu como sistema económicu, y nel que los estaos feudales se xúnen pa formar les modernes Naciones-Estáu.
A raíz de la Revolución Francesa, apaez François Babeuf, el primer pensador socialista (anque na so dómina esta pallabra entá nun s'utilizaba) que se pon cabezaleru d'un movimientu nomáu la Conspiración de los Iguales.
Pola so parte Inglaterra foi la cuna del socialismu utópicu y reformador na primer metá del sieglu XIX. Esisten dos causes importantes que dan al socialismu utópicu inglés el so calter peculiar: la revolución industrial col so cortexu de miseries parl naciente Proletariáu y el desendolque d'una nueva rama de la ciencia : la economía política.
Remembremos ente los socialistes utópicos a Robert Owen (1771-1858), que foi'l primeru en considerar al proletariáu como clas dixebrada con esmolecimientos comunes.
En Francia l'utopismu tuvo un calter más filosóficu que n'Inglaterra. El so primer representante foi'l conde Henri de Saint-Simon (1760-1825). Propúnxo la Federación d'Estaos Europeos, como preséu políticu pa evitar les guerras y afitar la paz mundial. Al mesmo tiempu Carlos Fourier, (1772-1837), concibió los falansterios-comunidaes humanes rexíes por normes coleutivistes. De la inspiración de los entamos fourieristes constituyéronse dellos falansterios.
Otru utopista francés foi Étienne Cabet (1778-1856), que demientres el so destierru n'Inglaterra, nel añu 1842, escribió Viaxe a Icaria. Darréu apaez la teoría marxista que se refier a la sociedá qu'ha sostituyir al capitalismu, y en dellos casos desendolcase en comunismu. El marxismu y el comunismu son dos rames perespecífiques del socialismu. Les dos nun representen al socialismu como un tou.
El socialismu llibertariu ye una corriente del socialismu que gueta que les persones decidan sobro les sos vides direutamente, y nel casu del anarquismu defende l'abolimientu del Estáu y de toa autoridá. Ye la corriente con un tresfondu de respetu y valoración al suxetu o individuu, y que considera la llibertá como'l camín y l'oxetivu del socialismu y que propón la horizontalidá nes relaciones humanes y l'autonomía de los movimientos sociales frente a les instituciones del Estáu y a les multinacionales del capitalismu. La fin del socialismu llibertariu ye construyir una sociedá ensin clases sociales estratificaes, autoxestionaria y descentralizada. El francés Pierre-Joseph Proudhon foi la primera persona n'autodenomase anarquista.
Ente los marxistes hebo una dixebra ente los socialistes democráticos y los revolucionarios. Na teoría moderna del socialismu democráticu, aspírase a llegar a una sociedá democrática que seya l'espinazu d'un Estáu de bientar.
[editar] Una ideoloxía, un grupu d'ideoloxíes
 |
Tipos de socialismu
|
Esisten delles grandes diferencies ente los grupos socialistes, anque cuasi toos tán d'alcuerdu de que tán xuníos per una hestoria en comuña que tien los sos raigaños nel sieglu XIX y el sieglu XX, ente les lluches de los trabayadores industriales y agricultores, operando d'alcuerdu a los entamos de solidariedá y enfotu a una sociedá igualitaria, con una economía que puea, dende los sos puntos de vista, sirvir a l'amplia población en vez d'a unos cuantos.
D'alcuerdu colos autores marxistes (más notablemente Friedrich Engels), los modelos y les idegues socialistes sedríen rastrexables los entamos de la hestoria social humana, siendo una carauterística de la natura humana y los modelos sociales humanos.
Nel marxismu-leninismu'l socialismu ye consideráu como la fas previa al comunismu, poro los procesos revolucionarios vivíos pola URSS, Cuba y China rellaciónense con esta doctrina, yá que, nel casu de la URSS enxamás nun se llogró algamar el comunismu, y nel casu de Cuba entá se llucha p'algamar dafechu esi oxetivu.
[editar] Ver tamién
- Anticapitalismu
- Movimientu obreru
- Internacional Socialista
