Zeus
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
.
.
Zeus ( Ζεύς / Zeús e gregach; Δίας e gresianeg a-vremañ), diwar ur wrizienn indezeuropat *dyēus, doue an oabl) a zo roue an doueed e mojennoù Hellaz kozh. Ren a ra en Oabl, hag an erer hag an tan-taran eo e arouezioù.
Mab eo da g-Kronos ha da Rea, ha dimezet eo d'e c'hoar Hera.
Kar eo d'an doue roman Yaou (Jupiter). Tennañ a ra ivez da zoueed arall:
- Taranis ar C'halianed;
- Odin pobloù an hanternoz;
- Varuna hindouegezh...
[kemmañ] Bugeliezh
Kronos, dre m'en doa aon da goll e c'halloud a roue, hag aon na vije graet dezhañ gant e vugale evel en devoa graet d'e dad, a zebre e vugale kenkent ha ma vezent ganet. Glac'haret e oa e wreg Rea gant kement-se, setu ma tivizas kuzhat he c'hwec'hvet bugel Zeus, ha ma kinnigas d'he gwaz ur pezh pikol maen paket e lienoù e-lec'h ar c'hrouadur c'hoantaet gant ar marlonk ha ne reas van ebet.
Lakaat a reas sevel he mab e kuzh e Lyctos, e Kreta, ma voe maget ar bugel en ur vougev, gant laezh ar c'havr Amaltea, a vo graet gant unan eus he c'herniel ar c'h-korn a builhentez), ha Nimfezed oc'h ober war e dro,
Evit ma ne c'hallje ket Kronos klevout garmoù an hini nevez c'hanet e oa bet lakaet ar Goureted dirak ar vougev, brezelourion armet ha trouzus ma oant.
Pa voe deuet bras e tieubas e vreudeur ha c'hoarezed dre lakaat o zad da zislonkañ anezho.
Le mythographe Antoninus Liberalis rapporte dans ses Métamorphoses une version différente de la légende, reprise de Boïos : Rhéa met au monde Zeus dans une grotte crétoise. Là, l'enfant est nourri par des abeilles. Quatre indigènes s'aventurent un jour dans la grotte pour y prélever du miel, et aperçoivent le jeune dieu. Courroucé, celui-ci menace de les foudroyer, mais en est retenu par Thémis et les Moires, car il est « interdit de mourir en cet endroit sacré ». Zeus les transforme alors en oiseaux, porteurs de présages. Le reste de la légende est perdu. Peu d'indices permettent de rattacher ce passage avec la version hésiodique.
Selon Homère, cependant, Zeus est l'aîné des enfants de Cronos, et en tire son pouvoir. Ainsi, Poséidon lui cède pendant la guerre de Troie, car « ils ont tous deux même origine et même parentage ; mais Zeus est son aîné et en sait plus que lui » (L'Iliade, XIII, 354–355).
Chez Homère, il a pour parèdre l'Océanide Dioné, qui lui reste associée dans le sanctuaire oraculaire de Dodone.
[kemmañ] Karantezioù
Brudet eo karantezioù Zeus gant merc'hed yaouank pe gwragez eus an douar, koulz ha gant doueezed ha nimfezed : Danae, Alkmena, Semele, Leto, Europa, Ganymède, ha re all.
Tad eo da veur a zoue :
- Atena, en deus bet gant Metis;
- Dionysos en deus bet gant Semele,
- Hermes en deus bet gant Maia,
- Apollon hag Artemis en deus bet gant Leto.
Tad eo ivez da harozed e-leizh :
ha re all c'hoazh.
Dre ma ne vez ket feal d'e drede gwreg Hera atav (a-raok e oa bet dimezet da v-Metis ha Temis) e vez sach-blev alies etre mestr an doueed hag e wreg.
Ouzhpenn-se ne vez ket tener e wreg ouzh e vestrezed nag ouzh o bugale: klask a ra ober droug ha noaz dezho gwashañ ma c'hall: en gouzout a oar a-walc'h Io, Leto, Herakles.
