Llenyddiaeth Gymraeg
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
 |
|---|
| Mae'r erthygl hon yn rhan o'r gyfres ar y Gymraeg |
| Iaith |
| Gramadeg | Yr wyddor | Seinyddiaeth | Orgraff | Morffoleg | Cymraeg ysgrifenedig | Cymraeg llafar | Benthyg geiriau |
| Hanes |
| Hanes | Trawsnewidiad y Frythoneg i'r Gymraeg | Cymraeg Cynnar | Hen Gymraeg | Cymraeg Canol | Cymraeg Modern Cynnar | Cymraeg Modern Diweddar | Hanes siaradwyr, tiriogaeth a statws y Gymraeg |
| Diwylliant a chyfryngau |
| Diwylliant | Eisteddfod | Llenyddiaeth | Cerddoriaeth | Theatr | Ffilm | Cyfryngau | Papurau newydd | Radio | Teledu | Rhyngrwyd |
| Tafodieithoedd |
| Tafodieithoedd | Cymraeg y gogledd | Cymraeg y de | Y Bowyseg | Y Ddyfedeg | Y Wenhwyseg | Y Wyndodeg | Cymraeg y Wladfa | Wenglish |
| Mudiadau a sefydliadau |
| Cymdeithas yr Iaith | Bwrdd yr Iaith Gymraeg | Cymuned |
-
- Mae'r erthygl hon yn gyflwyniad i lenyddiaeth yn yr iaith Gymraeg. Am lenyddiaeth yn yr iaith Ladin yng Nghymru, gweler Llenyddiaeth Ladin Cymru. Am lenyddiaeth yn yr iaith Saesneg yng Nghymru, gweler Llenyddiaeth Saesneg Cymru.
Ac eithrio llenyddiaeth glasurol, llenyddiaeth Gymraeg yw'r hynaf yn Ewrop. Mae gan y Gymraeg traddodiad cyfoethog o lenyddiaeth sy'n dyddio o'r chweched ganrif hyd heddiw.
Taflen Cynnwys |
[golygu] Barddoniaeth gynnar
-
- Prif erthygl: Y Cynfeirdd.
[golygu] Yr Hengerdd
-
- Prif erthygl: Yr Hengerdd.
Barddoniaeth gan y beirdd Taliesin ac Aneirin, a ganai yng ngogledd Lloegr a de'r Alban, yw'r llenyddiaeth hynaf yn y Gymraeg. Fe'i cyfansoddwyd yn hwyr yn y chweched ganrif, tua'r cyfnod trodd y Frythoneg yn Gymraeg Cynnar. Cerddi arwrol ydynt, sy'n sôn am y brwydro rhwng teyrnasoedd y Brythoniaid yn yr Hen Ogledd a'r goresgwynwyr Eingl-Sacsonaidd yn y dwyrain. Dyma'r unig waith dilys i oroesi o'r Oes Arwrol, ond enwodd yr hanesydd Nennius (9fed ganrif) dri bardd arall, sef Talhaearn (Talhaiarn Catag), Blwchfardd (Bluchbard), a Cian.
Un o gerddi Aneirin oedd Y Gododdin, hanes ymgais drychinebus llwyth y Gododdin i gipio Catraeth tua 595 O.C. Hwn yw'r darn cyntaf o lenyddiaeth i gyfeirio at Arthur.[1] Wrth i Frythoniaid yr Hen Ogledd geisio lloches yng Nghymru, daethant a'u diwylliant gydan nhw, a daeth Y Gododdin yn adnabyddus i frodorion y fro. Cymeriad mythaidd gyda lle yn chwedloniaeth gynnar Cymru, a gredir i ddod o Bowys, oedd Taliesin.[1]
[golygu] Canu'r Bwlch
-
- Prif erthygl: Canu'r Bwlch.
[golygu] Rhyddiaith Cymraeg Canol
-
- Prif erthygl: Rhyddiaith Cymraeg Canol.
[golygu] Pedair Cainc y Mabinogi
-
- Prif erthygl: Pedair Cainc y Mabinogi.
[golygu] Y Chwedlau Brodorol
Mae'r chwedlau brodorol eraill yn cynnwys Culhwch ac Olwen, Breuddwyd Macsen, Cyfranc Lludd a Llefelys...
[golygu] Y Tair Rhamant
-
- Prif erthygl: Y Tair Rhamant.
[golygu] Bucheddau a thestunau rhyddiaith eraill
[golygu] Beirdd y Twysogion (Y Gogynfeirdd)
-
- Prif erthygl: Beirdd y Tywysogion.
[golygu] Beirdd yr Uchelwyr
-
- Prif erthygl: Beirdd yr Uchelwyr.
[golygu] Llenyddiaeth y Dadeni
[golygu] Yr ail ganrif ar bymtheg
[golygu] Barddoniaeth
[golygu] Rhyddiaith
[golygu] Y ddeunawfed ganrif
[golygu] Barddoniaeth ac Anterliwtiau
[golygu] Rhyddiaith
[golygu] Y bedwaredd ganrif ar bymtheg
[golygu] Barddoniaeth
[golygu] Rhyddiaith
[golygu] Yr ugeinfed ganrif a heddiw
[golygu] Barddoniaeth a drama
[golygu] Rhyddiaith=
[golygu] Gweler hefyd
[golygu] Cyfeiriadau
[golygu] Ffynonellau
[golygu] Ffynonellau trydyddol
- Microsoft Encarta Encyclopedia Standard 2005
