Διεθνές σύστημα μονάδων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Διεθνές Σύστημα Μονάδων (SI, Γαλ. Systeme Internationale ή «Μετρικό Σύστημα») αποτελεί ένα σύστημα έκφρασης συμβατικών μονάδων μέτρησης φυσικών μεγεθών. Το SI έχει αντικαταστήσει τα παλαιότερα συστήματα μονάδων της φυσικής MKS και CGS. Επιπλέον, χρησιμοποιείται και σε τεχνικές εφαρμογές σε μεγάλο ποσοστό του κόσμου έναντι παλαιοτέρων συστημάτων (όπως τα Αγγλοσαξωνικά συστήμα που βασίζονται σε μονάδες όπως οι ίντσες, η λίβρα κλπ)
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Βασικές αρχές
Το SI βασίζεται στις παρακάτω αρχές:
- Υπάρχουν 7 θεμελιώδεις μονάδες.
- Υπάρχει ένα σύνολο πολλαπλασιαστών που μπαίνουν ως προθέματα στις μονάδες.
- Από τις θεμελιώδεις μονάδες προκύπτουν παράγωγες μονάδες από τα γινόμενα και τα πηλίκα τους.
- Το σύνολο των θεμελιωδών και των παράγωγων μονάδων του SI, εκφράζει ποσοτικά τα διαστατά φυσικά μεγέθη.
[Επεξεργασία] Οι 7 Θεμελιώδεις Μονάδες
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι θεμελιώδεις μονάδες μαζί με τον διεθνή συμβολισμό τους.
| Μέγεθος | Μονάδα μέτρησης | |
|---|---|---|
| Όνομα | Σύμβολο | |
| Μήκος | Μέτρο | m |
| Μάζα | Χιλιόγραμμο | kg |
| Χρόνος | Δευτερόλεπτο | s |
| Ένταση ηλεκτρικού ρεύματος | Αμπέρ | A |
| Θερμοκρασία | Kέλβιν | K |
| Ποσότητα ουσίας | Μολ | mol |
| Ένταση φωτεινής ακτινοβολίας | Καντέλα | cd |
[Επεξεργασία] Προθέματα μονάδων
Στο SI υπάρχει και ένα σύστημα προθεμάτων το οποίο επιτρέπει να χρησιμοπούνται μονάδες της τάξης μεγέθους που μας απασχολεί. Με το πρόθεμα πριν το όνομα της μονάδας έχουμε ένα πολλαπλάσιο ή μια υποδιέρεση της μονάδας κατα μία δύναμη τού 10. Η ιδέα είχε αφετηρία την γαλλική επανάσταση όταν προτάθηκε η χρήση αποκλειστικά δεκαδικού συστήματος αρίθμησης. Καθώς θεωρήθηκε ότι να νέα μέτρα δεν είχαν την κατάλληλη κλίμακα για όλες τις εργασίες τα προθέματα έδωσαν την λύση ώστε να δημιουργηθούν με συστηματικό τρόπο οι κατάλληλες μονάδες. Αρχικά η ιδέα ήταν η χρήση ελληνικών για τα πολλαπλάσια (deca, hecto, kilo) και λατινικών για τις υποδιαιρέσεις (deci, centi, milli). Σήμερα τα προθέματα έχουν επεκταθεί και χρησιμοπούνται και εκτώς του συστήματος SI . Ιδιαιτέρως σήμερα χρησιμοπούνται οι κυβικές δυνάμεις του 10. Χρησιμοποιείται επίσης πολύ το εκατοστό (centi), σπανίως το δέκατο (deci) και το δέκα (deca) και ουσιατικά ποτέ το εκατό (hecto).
Στα ελληνικά χρησιμοποιείται το αντίστοιχο ελληνικό πρόθεμα (που είναι είτε το καθαρά ελληνικό πρόθεμα είτε μια αντίστοιχη εκδοχή του διεθνούς προθέματος. Ιδιαίτερα το πρόθεμα kilo (και milli) στα ελληνικά είναι "χίλιο" αλλά χρησιμοποιείται και ως "κίλο" (και μίλλι) ιδιαιτέρως αν το δεύτερο συνθετικό ακούγεται ξενικό (πχ συνήθως κιλοβάτ και όχι χιλιοβάτ αλλά χιλιόμετρο και όχι κιλόμετρο).
| Διεθνές όνομα | Σύμβολο | Ελληνικά | Πολλαπλασιαστής | Κλίμακα | Παράδειγμα |
|---|---|---|---|---|---|
| exa | E | έξα | 1018 | πεντάκις εκατομμυριάδα | εξάμετρο |
| peta | P | πέτα | 1015 | τετράκις εκατομμυριάδα | πετάμετρο |
| tera | T | τέρα | 1012 | τρισεκατομμυριάδα | τεράμετρο |
| giga | G | γίγα | 109 | δισεκατομμυριάδα | γιγάμετρο |
| mega | M | μέγα | 106 | εκατομμυριάδα | μεγάμετρο |
| kilo | k | χίλιο (κίλο) | 103 | χιλιάδα | χιλιόμετρο |
| hecto | h | εκατό | 102 | εκατοντάδα | εκατόμετρο |
| deca | D | δέκα | 101 | δεκάδα | δεκάμετρο |
| κανένα | κανένα | κανένα | 100 | μονάδα | μέτρο |
| deci | d | δέκατο | 10-1 | δέκατο | δεκατόμετρο |
| centi | c | εκατοστό | 10-2 | εκατοστό | εκατοστόμετρο |
| milli | m | χιλιοστό | 10-3 | χιλιοστό | χιλιοστόμετρο |
| micro | μ | μικρό | 10-6 | εκατομμυριοστό | μικρόμετρο |
| nano | n | νάνο | 10-9 | δισεκατομμυριοστό | νανόμετρο |
| pico | p | πίκο | 10-12 | τρισεκατομμυριοστό | πικόμετρο |
| femto | f | φέμτο | 10-15 | τετράκις εκατομμυριοστό | φεμτόμετρο (φέρμι) |
| atto | a | άττο | 10-18 | πεντάκις εκατομμυριοστό | αττόμετρο |
[Επεξεργασία] Παράγωγες μονάδες
Οι παράγωγες μονάδες του διεθνούς συστήματος προκύπτουν από τους συνδιασμούς (μόνο με γινόμενα ή πηλίκα καθώς απαγορεύεται η πρόσθεση ασύμβατων φυσικών μεγεθών) των θεμελιωδών μονάδων. Κάθε διαστατό φυσικό μέγεθος που δεν περιγράφεται άμεσα από κάποια θεμελιώδη μονάδα, μπορεί να περιγραφεί από κάποια παράγωγη. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται ορισμένες συχνά χρησιμοποιούμενες παράγωγες μονάδες:
| Φυσικό μέγεθος | Έκφραση γινομένου | Παράγωγη μονάδα | Συμβολισμός |
|---|---|---|---|
| Επιφάνεια | μήκος2 | m2 | |
| Όγκος | μήκος3 | dm3 | l (Λίτρο) |
| Ταχύτητα | Μήκος/Χρόνος | m/s | |
| Επιτάχυνση | Μήκος/Χρόνος2 | m/s2 | |
| Δύναμη | Μάζα×Επιτάχυνση | kg×m/s2 | N (Newton) |
| Πίεση - τάση | Δύναμη/Επιφάνεια | Ν/m2 | Pa (Pascal) |
| Ροπή | Δύναμη×Μήκος | N×m | |
| Πυκνότητα | Μάζα/Όγκος | kg/m3 | |
| Ειδικό βάρος | Δύναμη/Όγκος | N/m3 | |
| Έργο - Ενέργεια | Δύναμη×Μήκος | N×m | J (Joule) |
| Ισχύς | Έργο/Χρόνος | J/s | W (Watt) |
[Επεξεργασία] Δείτε επίσης
Θεμελιώδεις μονάδες μέτρησης του Διεθνούς Συστήματος Μονάδων
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
- Ένας μετατροπέας μονάδων
- Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών
- Εθνικό Ίδρυμα Μετρολογίας
- Convertworld.com
