Κρόνος (πλανήτης)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Κρόνος είναι ο έκτος πλανήτης από τον Ήλιο και ο δεύτερος μεγαλύτερος του Ηλιακού Συστήματος μετά το Δία, με διάμετρο στον ισημερινό του 120.660 χιλιόμετρα. Για αιώνες τον θεωρούσαν τον τελευταίο (εξώτατο) πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος, καθώς είναι γνωστός από την αρχαιότητα. Πολλά από αυτά που σήμερα γνωρίζουμε για τον πλανήτη και τους δορυφόρους του, μας έγιναν γνωστά από την εξερεύνηση των Voyager 1 και 2 το 1980-81. Από το 2004, η διαστημοσυσκευή Cassini βρίσκεται σε τροχιά γύρω απ' τον πλανήτη, μελετώντας τον διεξοδικά.

[Επεξεργασία] Φυσικά χαρακτηριστικά

Ο Κρόνος ανήκει στους λεγόμενους γίγαντες αερίων, στους εξωτερικούς δηλαδή πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος που αποτελούνται από ένα μικρό βραχώδη πυρήνα (στο μέγεθος της Γης περίπου) που σκεπάζεται από τεράστιες μάζες αερίων. Παρά το μέγεθός του, η πυκνότητά του είναι χαμηλότερη από αυτή του Δία και από αυτή του νερού· αν υπήρχε μια δεξαμενή αρκετά μεγάλη ώστε να μπει μέσα ο Κρόνος, τότε θα επέπλεε. Όπως και ο Δίας, έτσι και ο Κρόνος ακτινοβολεί περισσότερη ενέργεια από αυτή που παίρνει από τον Ήλιο. Το φαινόμενο αυτό πιθανώς οφείλεται στις κινήσεις του υδρογόνου και του ήλιου στο εσωτερικό του. Κάθε τριάντα χρόνια μια μεγάλη καταιγίδα, γνωστή με το όνομα Μεγάλη Λευκή Κηλίδα, καλύπτει ένα μέρος της επιφάνειάς του.

Οι πόλοι του Κρόνου είναι εμφανώς συμπιεσμένοι και αυτό οφείλεται στην πολύ γρήγορη περιστροφή του πλανήτη γύρω από τον άξονά του. Η περιστροφή των αερίων που σκεπάζουν τον πλανήτη δεν γίνεται ομοιόμορφα. Η περιστροφή των περιοχών στον ισημερινό διαρκεί 10 ώρες και 14 λεπτά και αυτή των υπόλοιπων περιοχών 10 ώρες και 39 λεπτά, ενώ μια πλήρης περιστροφή του πλανήτη γύρω από τον Ήλιο διαρκεί 29,5 χρόνια. Η ατμόσφαιρά του αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και σε ελάχιστες ποσότητες ήλιο και μεθάνιο.

[Επεξεργασία] Δορυφόροι

Έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη 47 δορυφόρων διαφόρων μεγεθών σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο. Ο μεγαλύτερος από αυτούς είναι ο Τιτάνας που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος δορυφόρος στο Ηλιακό Σύστημα και ο μοναδικός με πυκνή ατμόσφαιρα (αποτελούμενη από υδρογονάνθρακες και άζωτο). Είναι μεγαλύτερος και από τον πλανήτη Ερμή. Ονόματα μερικών από τους υπόλοιπους δορυφόρους είναι : Άτλας, Επιμηθέας, Ιανός, Μίμας , Εγκέλαδος, Τηθύς, Τελεστώ, Καλυψώ, Διώνη, Ρέα, Υπερίωνας, Ιαπετός, Φοίβη, Πανδώρα, Ελένη, Προμηθέας, Πάνας.

[Επεξεργασία] Οι δακτύλιοι του Κρόνου

Οι εντυπωσιακοί δακτύλιοι γύρω από τον Κρόνο, τον κάνουν έναν από τους ομορφότερους πλανήτες. Παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά από τον Γαλιλαίο, ο οποίος, μη μπορώντας να εξηγήσει αυτό που έβλεπε, νόμισε ότι ο Κρόνος αποτελείται από τρία σώματα. Οι δακτύλιοι χωρίζονται σε πολλές περιοχές με κενά ανάμεσά τους. Οι πιο εμφανείς περιοχές, οι δακτύλιοι Α και Β είναι και οι πιο φωτεινοί και οι δακτύλιοι C που είναι πιο αχνοί. Το γνωστότερο χώρισμα δακτυλίων είναι το χώρισμα Κασσίνι που χωρίζει τους Α από τους Β δακτύλιους. Το ανακάλυψε ο Τζιοβάννι Κασσίνι to 1675 και του έδωσε το όνομά του. Το 1837 ο αστρονόμος Γιόχαν Ένκε, παρατήρησε ένα μικρότερο χώρισμα στη μέση περίπου των δακτυλίων A το οποίο και πήρε το όνομά του (χώρισμα Ένκε).

Η προέλευση των δακτυλίων είναι άγνωστη. Πιστεύεται ότι δημιουργήθηκαν από μεγάλους δορυφόρους (φεγγάρια) που περιστρέφονταν γύρω από τον πλανήτη και θρυμματίστηκαν από την πρόσκρουσή τους με κομήτες και μετεωροειδείς. Η σύνθεση των δακτυλίων δεν μας είναι γνωστή, αλλά δείχνουν να έχουν σημαντικές ποσότητες πάγου νερού. Κομμάτια πάγου δείχνουν να περιστρέφονται μαζί με θραύσματα μετάλλων, κόκκους σκόνης και κομμάτια βράχων. Τελευταία έχει παρατηρηθεί ότι οι δακτύλιοι είναι σχετικά ασταθείς στην πυκνότητα και την περιστροφή τους, κι αυτό σημαίνει αφενός ότι δημιουργήθηκαν σχετικά «πρόσφατα» (μιλώντας με αστρονομικές χρονικές κλίμακες) και αφετέρου ότι κάποια στιγμή θα διαλυθούν.