Μάρτιν Χάιντεγκερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ (Martin Heidegger, 26 Σεπτεμβρίου 1889 - 26 Μαΐου 1976) ήταν Γερμανός φιλόσοφος.

Μια από τις πιο σημαντικές αλλά και αμφισβητούμενες προσωπικότητες του εικοστού αιώνα. Από τη μια πλευρά ο ενεργός του ρόλος, ως πρύτανης και σύμβουλος σε θέματα παιδείας, στη ναζιστική Γερμανία κι οι ξεκάθαρες ρατσιστικές του πεποιθήσεις, κι από την άλλη, η βαρύτητα του φιλοσοφικού του έργου, που επηρέασε το σημαντικότερο φιλοσοφικό ρεύμα της εποχής μας, τον υπαρξισμό, και γέννησε θερμούς υποστηρικτές και φανατικούς επικριτές.

Μαθητής του πατέρα της φαινομενολογίας Χούσερλ, ο Heidegger, θεωρείται ο θεμελιωτής του υπαρξισμού, αν και ο ίδιος ποτέ δεν αποδέχτηκε αυτόν τον χαρακτηρισμό. Ξεκινώντας από το κορυφαίο ερώτημα Πλατωνικό ερώτημα «τί ποτε βούλεσθαι σημαίνειν όποταν όν φθέγγησθε», «τι εννοούμε όταν λέμε ον» προσπάθησε να εξετάσει την έννοια του όντος προσδιορίζοντας κατ’ αρχήν την ανθρώπινη ύπαρξη, το υποκείμενο δηλαδή που καλείται να κατανοήσει αυτήν την έννοια. Λέγοντας ον εννοούμε κάθε τι που Είναι, είτε αυτό μπορούμε να το αντιληφθούμε είτε όχι. Όμως πως ορίζεται το Είναι; Για να ορίσεις το Είναι, πρέπει χρησιμοποιήσεις το είναι (είτε εκφράζοντας είτε υπονοώντας το) μέσα στον ίδιο το ορισμό του. Κάτι τέτοιο βέβαια, φαντάζει παράλογο... «Το ότι δεν μπορεί όμως να δοθεί ορισμός για το είναι δεν μας απαλλάσσει από το ερώτημα για το νόημά του». Οι άνθρωποι έχουν την τάση να «προσπερνούν» το νόημα του Είναι κι αυτό τους «εγκλωβίζει» σε μια αντίληψη των πραγμάτων μέσα από «πρίσματα» ή «φακούς» που τους απομακρύνουν από την ουσία του.

Η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης είναι να κατανοεί (ή να προσπαθεί να κατανοεί) το Είναι. Ο άνθρωπος που κατανοεί (ή προσπαθεί να κατανοεί) το Είναι, είναι για τον Heidegger ένα ΟΝ, που είναι αυτό που είναι, συν (+) η δυνατότητα του να γίνει κάτι που ακόμα δεν είναι. Είναι δηλαδή ένα ον μπροστά από τον εαυτό του, ενα ον καθ’ υπέρβαση, που στοχεύοντας πέρα από αυτό που είναι, επιδιώκει να γίνει αυτό που δεν είναι ακόμα. Η υπερβατικότητα, η έκσταση, που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ύπαρξη, είναι περιορισμένη, ΕΝΤΟΣ_των ορίων_του κόσμου του οποίου βρίσκεται. Ο άνθρωπος ως ύπαρξη που υπερβαίνει το Είναι του μέσα στον κόσμο ονομάζεται από τον Heidegger, Εδωνά Είναι, Dasein.