Elisée Reclus
El Vikipedio
Elizeo REKLUZO (franclingve: Elisée Reclus) (1830-1905) estis franca geografo kaj anarĥiisto.
Enhavo |
[redaktu] Vivo
Li naskiĝis la 15-an de marto 1830 en Sainte-Foy-la-Grande, Ĝirondio, kiel la dua filo de protestanta pastro, kiu havis 12 infanojn, el kiuj pluraj famiĝis kiel literaturistoj, politikistoj aŭ instruistoj.
Li edukiĝis unue en rejnlanda Prusio, poste en la protestanta kolegio de Montauban, kaj fine en la universitato de Berlino, kiel li sekvis la geografiajn kursojn de Karl Ritter.
Forlasinte Francion sekve al la puĉo de Napoleono la 3a en Decembro 1851, li pasigis la ses sekvantajn jarojn vizitante la britajn insulojn, Usonon, Centran Amerikon kaj Kolombion. Revenante en Parizo en 1857, li publikigis raportojn pri siaj dumvojaĝaj studoj en diversaj gazetoj.
Dum la sieĝo de Parizo, li partoprenis en la aerostataj operacoj gviditaj de NADAR, kaj servis en la Nacia Gvardio, dum kiel membro de la Nacia Laborista Asocio, li publikigis akran manifeston kontraŭ la versajla registaro, pro la komenciĝo de la Pariza Komunumo.
Daŭrigante servi en la Nacia Gvardio, tiam ribeliĝanta, li estis kaptita la 5an de aprilo, kaj kondamnita al dumviva deportado la 16an de novembro. Tamen, la puno estis ŝanĝita al konstanta ekzilo en januaro 1872, post premo de influhavaj delegacioj el Anglio.
Post mallonga vizito al Italio, li instaliĝis en Clarens, Svisio, kie li daŭrigis sian verkon.
En 1882, li iniciatis la kontraŭgeedzecan movadon, kaj sekve permesis al siaj du filinoj edziĝi laŭ sia plaĉo, ĉu civile, ĉu religie. Tiu paŝo ĝenis multajn bonmorajn burĝojn, kaj estis sekvata de persekutoj fare de la Supera Kortego de Liono kontraŭ la anarĥiistoj, membroj de la Internacia Laborista Asocio. Petro Kropotkin kaj Elizeo REKLUZO estis prezentitaj kiel la du ĉefaj gvidantoj de la movado. Dum Kropotkin estis arestita kaj kondamnita al kvinjara enkarcerigo, Rekluzo, kiu loĝis en Svisio, eskapis tion.
Post 1892 li okupis la katedron pri kompara geografio en la brusela universitato.
Elizeo REKLUZO montriĝis favora al Esperanto, kaj esprimiĝis tiurilate en sia lasta verko, "La Homo kaj la Tero".
Li mortis en Thourout, apud Bruĝo, la 4an de Julio 1905.
[redaktu] Verkoj
[redaktu] Artikoloj
(publikigitaj en francaj, germanoj kaj anglaj sciencaj gazetoj)
- "The Progress of Mankind" (Contemp. Rev., 1896)
- "Attila de Gerando" (Rev. Géograph., 1898)
- "A Great Globe" (Geograph. Journ., 1898)
- "L’Extrême-Orient" (Bul. Antwerp Geo. Soc., 1898), fajna studo de la politika geografio en Ekstrema Oriento kaj ties ebla evoluo.
- "La Perse" (Bul. Soc. Neuchateloise, 1899)
- "La Phénice et les Phéniciens" (ibid., 1900)
- "La Chine et la diplomatie européenne" ("L'Humanité nouvelle" series, 1900)
- "L'Enseignement de la géographie" (Instit. Geograph. de Brŭelles, No. 5, 1901)
[redaktu] Libroj
- Histoire d’un ruisseau (Historio de rivereto), priskribo de la evoluo de riverego de ĝia fonto ĝis la maro.
- La Terre; description des phénomènes de la vie du globe (La Tero, priskribo de la fenomenoj de la vivo de la globo), 2 volumoj, (1866-67)
- Histoire d’une montagne(Historio de montaro)
- La Nouvelle Géographic universelle, la terre et les hommes (Nova universala geografio, la tero kaj la homoj), 19 volumoj. (1875—94). Temas pri granda kompilaĵo, abunde ilustrita per mapoj kaj gravuroj, kiu estis premiita per ora medalo de la Pariza Geografia Societo en 1892.
- L'Homme et la terre, kiu interligas la homan disvolviĝon kun ties geografia ĉirkaŭaĵo.
[redaktu] Tekstoj tradukitaj al Esperanto
- Kio estas anarkio
- Voĉdoni, tio estas abdiki (el letero al J. Grave)
- Diversaj mallongaj citaĵoj, kompilitaj por Liberecana Ligilo (1971-74)
| Anarkiismo | |
| Famaj geanarkiistoj |
Piotr Archinov · Émile Armand · Ba Jin · Miĥail Bakunin · Alexander Berkman · Hakim Bey · Jules Bonnot · Voltairine de Cleyre · Georges Cochon · Joseph Déjacque · Buenaventura Durruti · Jacques Ellul · Engel · Sébastien Faure · Francisco Ferrer · Paul Feyerabend · Fisher · Georges Fontenis · Carlo Giuliani · Emma Goldman · Daniel Guérin · Émile Henry · Abbie Hoffman · Lizzie Holmes · Félix Marti Ibañez · Marius Jacob · Hans Jæger · Maurice Joyeux · Naomi Klein · Karl Koch · Petro Kropotkin · Gaston Leval · Friedrich Liebling · Lingg · Ricardo Flores Magón · Anna Mahe · Nestor Maĥno · Errico Malatesta · Émile Masson · Ida Mett · Louise Michel · Federica Montseny · Johann Most · Erich Mühsam · Max Nettlau · Saul Newman · Ito Noe · Parsons · Abel Paz · Giuseppe Pinelli · Pierre-Joseph Proudhon · Ravachol · Elisée Reclus · Rudolf Rocker · Han Ryner · Francisco Sabaté · Nicola Sacco · Victor Serge · Spies · Lysander Spooner · Max Stirner · Laurent Tailhade · Lev Tolstoj · Benjamin Tucker · Jules Vallès · Bartolomeo Vanzetti · Zo d'Axa |
| Gepensistoj |
Antikvtempo: Zeno de Citio · Antisteno · Diogeno de Sinopo · Epikuro · Spartako |
| Movadaro |
Socialista anarkiismaro: anarki-socialismo · anarki-komunismo · anarki-sindikismo · Proudhona anarkiismo · insurekta anarkiismo · postanarkiismo · anarki-sionismo |
| Eventoj |
1-a Internacio (1864) |
| Paralelaj movadoj |
Hipio · Punko · Situaciismo · Alimondismo · Ekovilaĝo · Skvatejo (Squat) · Studenta movado |
| Artistoj |
Georges Brassens · Léo Ferré · Renaud Séchan · Sex Pistols · The Clash · Noir Désir |
| Kantoj |
Al la barikadoj · Maĥnovŝĉino · Kajen · Ulĉjo Okzal · La Dinamito |
