Fenolo
El Vikipedio
La fenoloj estas membroj de tiu organika kombinaĵ-familio, en kiuj unu hidroksilgrupo (OH) aliĝas al karbono, kiu estas membro de benzolringo aŭ alia aromata ringo konsistanta el karbonatomoj. La nomo fenolo ne estas nur grupnomo de diversaj kombinaĵoj. Oni nomas ankaŭ fenolo la plej simplan membron de la familio, la monohidroksi-benzolon (C6H5OH) (ankaŭ karbolacido).
La fenoloj similas al la alkoholoj, sed ili formas pli fortan ligon ol la hidrogena ligo. Pro tio ili solviĝas en la akvo pli bone kaj la bolpunkto estas pli alta. Ili havas acidan Ph.
La fenoloj estas - en ĉambra temperaturo - aŭ senkolorajlikvaĵoj aŭ blankaj solidaĵoj. Multaj fenoloj havas pikan, spican ododron, sed la monohidroksi-benzolo havas agrablan, dolĉetan odoron (sed ĝi estas tre venena kaj kaŭtera..
[redaktu] Produkto
La produktado de la t.n. natura monohidroksi-benzolo el ligna gudro aŭ karba distilado, sed estas gajnebla el nafto aŭ el plantoj. La pluaj fenoloj troviĝas en volatila oleo de plantaj grajnoj kaj folioj. Oni pli fure produktis la sintezitajn fenolojn el karbogudro, sed nun oni produktas ilin per benzolo.
[redaktu] reago
La acidaj fenoloj reagas kun la fortaj bazoj kaj formas diversajn alkal-metalsalojn – fenoksidojn, fenolatojn aŭ fenatojn. La plej grava reago de la monohidroksi-benzolo estas la kondensado kun formaldehido (aperas ankaŭ akvo). Oni produktas laŭ tiu reago al sintezajn polimerojn, fenol-formaldehid-rezinojn kaj el tiuj plastajn artiklojn.
Oni uzas la fenolojn ankaŭ kiel purigaĵoj, desinfektaĵoj.
