Christoph Kolumbus
Us de Wikipedia
Christoph Kolumbus (ital. Cristoforo Colombo, span. Cristóbal Colón, port. Cristovão Colombo, enjedeutsch Kolumbus; * waahrscheinlisch zwische_em 25. Aujuss un_em 31. Oktoober 1451 in Jenua; † 20. Mai 1506 in Valladolid) wor ene italienische Seefahrer em Deenst vum Spanische Könich. Unjewullt hätt hä dä Europäer dä Wech in et bis dohin unbekannte Amerika eröffnet.
Hä hatt führ no Wääste zo sejele öm vun Europa noh Ossasie ze kumme. Dobei komm hä 1492 op en_er karibische Insel erruß. Hä seleves hätt bis ze singem Dud doran jeglöv, dat hä dä Wääch noh Hingerindie enddeck hatt.
Sing fröhere Bezeichnung als dä europäische Enddecker vun Amerika witt höck koom noch jebruch. Dat litt doran dat hä nitt dä iirtzte Europäer wor dä noh Amerika jekumme is. Doch sing Faahte em Auftrach vun dä spanische Kroon hann bewirk, datt et Weltbild vun dä Europäer sich unheimlisch jeändert hätt un dat die anjefange hann de Neu Welt zo kolonisiere.
Et iss un witt veel över inn deeskoteert, weil ob dä eene Sick hätt hä mit veel Mood un Enddeckerdrang sich un sing Mannschaff in jänzlisch unbekannte Jewässer jefüürt, ob dä andere Sick hätt hä domit och quasi Schold an dämm Völkermord dä Indiaaner im Zoch vunn dä Koquista.
Enhaldsüvversich |
[Ändere] Singe Werdejang bess 1480
Noh lange un jäjensätzlicher Debatte öm Ocht un Zick vun singer Jebuurt, neich de Forschung hück in dä Miehzahl dozoo, dat de Kolumbus im Joor 1452 in Jenua op de Welt kom. Hä hat nämlich 1479 in_en_em Prozeßß anjejove, hä wör 27 Joor un hätt 100 Julden in de Täsch. Jenau_esu witt dorööver spekelliert us watt für_n Verhältnisse hä kom un watt hä em Leeve führ singer jrandiose Enddeckung jemaaht hat.
Hee die Version ees wohl am plausibelste: Dämm Kolummbuß singe Fatter woo dä Wollwäbber Domenico Colombo († 1498) uß Jenua, sing Motter woor_et Suzanna Fontanarossa, Doochter vunn enem Wollhänntler. Hä hatt drei jöngere Bröödere, Bartolomeo, Giovanni Pellegrino un Giacomo un een Schwäster namens Bianchinetta. Zueerzt wor hä och Wollwäbber, wor noh eijene Anjawe äver at met 14 zo See jefaahre. Us däm Jrund is eh Studium an dä Universitäät vun Padua, wie öff behaup witt, unwahrscheinlich. Kolumbus wor mieh ene Autodidak un hätt sich de Jrundlache vun de Kartojrafie met singem Brooder Bartolomeo seleves beijebraat. Ansunsten hätt hä kaum normale Bildung bekumme. 1474 hätt hä en Scheeffsreis noh Chios jemaat, wo hä dann och eeh Joor jeblieve ees.
1476 hätt hä met en_er Handelsexxpedition dä Atlantik erreich. Die Scheeff wutten am 13. Aujußß vür_em Kap St. Vincent en Portujal vun Pirate anjejrievve. De Kolumbus kunnt sich äver rette, indem dat hä an de portujisische Küss jeschwomme ees. Av 1477 liv hä in Lissabon. Portujal wor domols eh Zentrum für de europäische Seefaaht. Singe Brooder Bartolomeo hatt sich ad führher in Lissabon needderjelosse un hatt en Anstellung als Kartojraff. Beets han en Zick lang zesamme als Zeichner jearrbeet. Wahrscheinlech em jliche Joor noch hätt de Kolumbus an_en_er Faaht in de Norrdatlantik teiljenumme. Anjeblich is die Expediton bess in dat sachenhafte Thule vürjedrunge. Em Deenst vun de portujiesiesche Flott nohm hä noch an andere Faahte teil; 1482 - 1483 ees hä lanz dä wessafrikaanische Küss jeseejelt. Dat Ziel vun dä Expedition wor dä portujisiesche Handelspooste São Jorge da Mina en Juinea.
1479 hätt he dann et Felipa Perestrello e Moniz jehierroot. Zesamme hatte die zwei ene Filius dä 1480 jeboore wudde ees un op dä Name Diego jedäuff wutt. Et Felipa dätt us_ener adelije Familich kumme die Aahne en Italie hatt. Ihr Fatter Bartholomeus wor an de Besiedelung vun Madeira beteilich jewäss un wor dann Juvaneur vun Porto Santo. Do hätt de Kolumbus dann eh paar Joor jelev. Jeld hätt hä met däm vedeent wat hä jeliiert hatt. Hä dätt Kaate zeichne. Jlichzeitich hätt hä och die aale Seekaate un Logbööcher su wie di aale Uffzeichnunge vun singem Schwierfatter studeert. Dat wor unjefähr dä Punk wo hä anfing övver ene Seewääch no Süüd- un Ossasie nozedenke.
[Ändere] Sing Idee
Indie un dat Kaiserreich Schiina woren für Europa wichtije Quelle vun wertvulle Saache wie Seide un Jewüürze. Doorsch dat Indringe der Osmaane in dä vüddere Orient in dä Midde vum 14. Joorhundert un där Entmachtung vum byzantinische Reich wudd dä Handel vun Ware us Indien schwer beeinträchtich. Ene Huuhe Zoll op die Waare dätten de Priis steije losse. Ad 1418 hatten de Portujiese op Veranlassung vun Heinrich däm Seefaahrer anjefange ene Seewääch noh Indie ze sööcke. Dobei han se versöck öm Affrika eröm ze seejele. Jlichziggich han se jrusse Deil vun Affrika erforsch.
Öm 1480 kom däm Kolumbus die Idee noh Indie ze kumme, we_me noh Wäästen seejele deijt. Ad Aristoteles hatt jemeint me künnt dä Ozean zwische dä Säule vum Herakles (Jibraltar) un Asie in eh paar Daach överquere. Die Theorie wudd och vun schlaue Lück ungerstüzz. Dozo dät och Piere d'Ailly (1350 - 1420) jehüre. Kolumbus hatt een Exemplar vun d'Aillys Imago Mundi, watt dozo noch met etliche Aanmerkunge beschrieve wor. 1474 hatt Kolumbus zwei Breef an Paolo dal Pozzo Toscanelli jeschick un däm singe Plan erkläät. Dä hatt widderöm dem Plan zojestimp. Jenau_esu hätt hä de Bööcher vum Marco Polo jelesse un wahrscheinlich bei singe Faahte in dä Noorden vun Europa dovun jehöhrt, dat de Wikinger ad in Amerika jewäss woren. Dat dät do natürlich noch nitt esu heejße. Me nimp och aan, dat de Kolumbus em Besitz vun de populäre Jeschich „Navigatio Sancti Brendani“ wor. Do witt beschrieve wie dä irische Mönch Brendan noh Wääste jeseejelt ees.
Indizie dofür, dat et em Wääste vun Europa en jrusse Landmaß jeve mot jov et einije. Ene Portujiesische Kapitän dä vun_enem Sturm avvjedreeve wor, funk wick em Wääste eh Stück Hoolz, wat hä nit kannt, dozoo soch et su us als wenn et bearbeeijdt wudde wör. Noch mieh fremde Hölze un Plantze wudden an die Küss vun Madeira un Porto Santo jespöölt. Schließlisch joov et och Jerüchte, dat op de Azoren zwei Dudde mit fremdartijem Ussehen anjespöölt wudde woren. De Kolumbus hätt vun all dem erfahre als hä op Porto Santo jewuunt hätt un sich do mit de Seemannslück ungerhaale hätt. Do häät er och die Uffzeichnunge vun singem Schwierfatter jelese. Do woren unger anderem och sujenannte roteiros (jeheime Logbööcher vun portujiesische Seelück) dobei. Us dä Ungerlage hätt hä veel jeliert över de Strömunge un de Wind im Atlantik. Hä hätt zem Beispeel herussbekumme, dat me dä Passatwind ussnotze kann öm schneller noh Wääste seejele ze könne. Dofür muß me allerdingens iirz noh Süde seejele.
Dat die Ääd en Kugell ess, wat Vorraussetzung für de Plan vum Kolumbus wor, wor seit dä Antike un och im Middelalter de Jeliierte bekannt jewäss un wor am Eng vum 15. Joorhundert en alljemein akzeptierte Tatsach. Nur et einfache Vullek dät noch doran jläuve dat de Ääd en Schiev wor. Et jovv allerdingens etliche Theorie över de Endfäärnung die zerück ze leije wör op su ener Route. Die Ungerscheed dääten dorop beruhe wie jruss de Oss - Wääs - Ussdehnung vun dä Eurasische Landmass injeschätz wudd. Vum Ptolemäus an wor me dä Meinung dat Eurasie 180° vun de Ääd eennemme dät un su noch 180° ze erforsche wören. D'Ailly dojejen hat kalkeliert et wören 225° un dä Kolumbus dät dat övvernemme. Tatsächlisch sin et ävver nur 130°. Do de Kolumbus für de Entfäärnung zwesche dä Breitenjrade och noch zewinnich Kilometere annohm dät hä nur 4.500 km für de Streck zwesche de Kanare un Japan usrechne. In Wohrheeit sin et ävver 20.000 km. Doorch sing falsche Zaahle dät de Kolumbus die vun ehm enddeckte Insele in de Karibik also für Insele haale die für dem Indische Fessland lieje däten.
[Ändere] Ungerstützung witt jesöck
Domit hä singe Plan doorchführe kunnt, broot de Kolumbus die Ungerstützung vun_en_em Staat oder vun_nem Staatsoberhaupt. Öm 1484 hätt hä singe ussjefeilte Plan dem Könich vun Portujal, Johann II., vürjestellt. Dem sing Experte han die Expiditionsfaahrt äver avvjelehnt, weil se de Entfäärnung für veel länger heelten als dä Kolumbus ussjerechnet hat. Un domit hatten se räch. En Expiditionfaaht heelten die Jeliierte deshalv für nit doorchführbar. No dem sing Frau Felipa jestorve wor, nohm hä singe Filius Diego un jing noh Spanie. Su entkomm hä wahrscheinlisch och singer Jläubijer. Kolumbus hatt die Hoffnung dat Spanische Könichspaar Ferdinand II. un Isabella I. für singe Plan ze jewinne. Die zwei hatten doorch ihr Hiirot di Könichreiche Aragon un Kastillie metenander verbunge un däten jetzt zesamme jäjen de Maure kämpfe.
1486 hat de Kolumbus en Inladung vun de Könijin Isabella jekriech an de Hoff noh Cordoba ze kumme. Hä wudd freundlich empfange un sullt sing Plän dem Alonso de Quintanilla erklääre. Dä weedderöm wudd schnell ene enthusiastische Fürsprächer vun dä Plän vum Kolumbus. Su dät dä Alonso och noch mieh Lück finge die jenauesu dä Plan ungerstützte däten. Bald dät de Kolumbus och et Beatriz Enriquez treffe, die dann de Mootter vum Kolumbus singem zweite Filius wudd. Et Beatriz un dä Kolumbus woren dä Ress vun ihrem Leeve zesamme, han äver nie jehiirot. Für de Pröfung vun singer Plän wudd eh Komitee injesätz, wat die Idee als unpraktikabel avvlehne dät. Doch dä Kolumbus dät mit däm Hoff von Ort ze Ort wigger trecke un kräht av un zo och jet Jeeld, domit hä sing Idee nit an andere Staate wigger sache dät. Dä Kardinal Pedro González de Mendoza, dä veel Einflußß hatt, hat de Kolumbus kennejeliert, un dä Kardinal dät ehm en Audienz bei de Könijin verschaffe. Die dät äver och iirzemol avvlehne, weil emmer noch der Kreech jejen de Maure em jang wor un so de Könijin keeijne Kopp für die hufleejende Plän vum Kolumbus hatt.
Noh ener lange Zick in dä hä unerjibich em Jefolge vum spanische Hoff jewaat hat, kreech dä Kolumbus am 20. Määz 1488 en Einladung vum portujiesische Könich Johann II., öm die hä wahrscheinlich selever jebedelt hatt. Em Herbst vum seleve Joor wor hä dann in Lissabon anjekumme un dät bei singem Brooder Bartolomeo wuhnne. Die Verhandlunge mit dem portugiesische Könich woren äver erjebnislos. Befür de Kolumbus noh Spanie zoröckkom, hätt hä noch die Ankunff vum Bartolomëu Diaz miterlev. Dä komm jrad vun singer Expedition zoröck, bei dä hä öm de südlichste Spitz vun Affrika jeseejelt wor. Zer jlische Zick wor dä Brooder vum Kolumbus objebrooche öm in Frankreich un England für däm Kolumbus singe Plan ze werbe.
1491 dätt en spanische Kommission sing Idee ad weeder ens avvlehne. Hä bekomm äver die Zosach, dat me sich noh däm Kreech jejen Jranada, dat wor et letzte maurische Fürstentum op de iberische Halevinsel, noch ens met singe Plän beschäfftije wüdd. Dä Kolumbus wor verzweifelt un wullt noh Frankreich jonn. Op däm Wech noh Huelva, wo hä eh Scheeff nemme wullt, maat hä Station in däm Klooster La Rábida. Do heelt inn äver dä Bichfatter vum Isabella I. Juan Perez un dä Arzt Garcia Hernandez zoröck. Dä Perez dät ene dringliche Breef an et Isabella schrieve un so komm et, dat dä Kolumbus widder an de Hoff jeroofe wudd. Hä Komm jrad rechzigisch en Jranada aan öm die Kapitulation vum Maurefürst Muhammad XII. mitzeerlevve. Do dä Kreech jejen die Maure jetzt eröm wor, et wor dä 02. Jannowaa 1492, wutten die Verhandlunge öm dem Kolumbus singe Plan widder opjenomme. Se dätten äver an dä immense Forderunge vum Kolumbus scheitere. Hä wullt als Belohnung dä erbliche Tidel vun enem Admiral vum Ozean un vum Vizekönich vun dä vun imm enddäckte Ländereie han. Dozoo wullt hä de zehnte Deel vun dä zo erwadende Einahme vun wertvolle Metalle han. Noh demm dat alles avjelehnt wor mat hä sich op dä Wäch noh Frankreich. Do wor emm anjeblich mieh anjebodde wudde. Etliche Lück am Hoff vun dä Könijin däten die dorop dränge op die Forderunge en ze jonn un so maat die dat dann och. Ene Eilboote dät de Kolumbus 10 Kilometere vun Jranada entfärnt eenholle un övverbraat emm die Botschaff.
Am 17. Apprill 1492 wudd schließlich die sujenannte Kapitulation von Santa Fé ungerschrivve. Dat wor ene Verdraach zwesche dä Könichs un däm Kolumbus övver en Expedition. Dä Kolumbus bekomm dorin die jeforderte Titel zoerkannt un dä Anteil an der Einahme mit Edelmetalle zojesichert. Dofür wudd hä em Jejenzoch dozoo beauftrach em Name vum spanische Könichshuus ene wäästliche Seewech noh Indie ze söcke.
[Ändere] Sing Enddeckungsfaate
|
|
|
|
De Kolumbus hätt en de fuljende Joor vier Endäckungsfaahte em Aufdraach vum spanische Könich jemaaht. Alles wat hä erlevv hätt, hätte en enem Bordbooch fessjehaale. Dovun ees hück leider nur noch die auszoochsweise Affschriiv vum Bartolomé de las Casas do.
[Ändere] De iirzte Reis (vum 1492 bis zom 15. Määz 1493)
Am 3. Aujußß 1492 däät dä Kolumbus met singem Flaggscheff 'Santa Maria' un dä beede Karavelle 'Niña' un 'Pinta' em Haafe vun Palos de la Frontera de Seejele setzte. Die Karavelle wudden vun dä Bröödere Martin Alonso un Vicente Yáñez Pinzón zur Verfüüjung jestellt un jlichziggisch och kommandeert.
Noh drei Daach op See däät op dä Pinta dä Maas breche un su mooten dann all en Paus vun_enem Moond op de Kanarische Insele avvsitze. Am 6. Sepptämmber jing et wigger. Op dem lange Wääch fingen die Matrose öff et hummele aan und woren unzefridde oder hatte Angs. Dä Kolumbus häät se äver emmer widder beruhije könne. Dann koomen och die iirzte Aanzeiche för Land in sich. Et wutten emmer öfter Vüjel und em Wasser drievende Landpflanze jesichtet.
Am 12. Oktoober erreichten die 3 Scheeffe de Neue Welt. Dä Kolumbus jing als iirztes op ener Insel vun dä Bahamas aan Land. Vun dä Einheimische wutt se Guanahani jenannt. Dä Kolumbus joov ihr dä Name San Salvador. Dat ees Spanisch un bedööck Heiliger Retter. Höck ze Daach sin sich de Weßßenschaftler nitt mieh eeijnich op die Insel San Salvador, die 1926 dä Name offiziell erhaale hätt, die ees die dä Kolumbus domols als irrztes betrodde hätt. Neue Berechnunge han erjovve, dat wohl iirter die Insel Samana Cay dofür en Frooch kütt.
Als hä wiggerfaahre dät, hätt hä och noch Kuba un Hispaniola entdäck. Am 25. Dezemmber löff Kolumbus mit dä Santa Maria opp Jrund. Hä witt doruffhin vum Könich vun Hispaniola, Guacanagari, op dä Insel empfange. De Üvverreste vum Scheeff hätt hä dann benutz öm en Festung ze baue, die hä dann La Navidad jenannt hätt. Su wutt Hispaniola, die eijentlich La Isla Espanola heeße dät un nur vun dä Brite veräppelt wudde ees, zo dä iirzte Kolonie vum spanische Könichreich en de Neue Welt un su wie et em Verdraach stund wutt dä Kolumbus Gouverneur un Vizekönich.
Sing iirzte Bejechnung mit dä Eenjeboorene hat de Kolumbus met däm Vulek vun dä Arawak. Dat Treffe dät friedlich verlouffe. In singe Oppzeichnunge dät hä de Arawak als unschuldisch un freijiebisch beschrieve. Hä dät se äver em jlische Moment als zoküneftije Ungertane un sujar Sklave betraachte.
Am 16. Jannowaa 1493 maaht Kolumbus sich op de Wääch zoröck noh Europa. Do hä nur noch zwei Scheeffe zo Verfüjung hat hätt hä die resslische Seelöck in der neue Kolonie La Navidad jelosse. Am 15. Määz 1493 leeff hä met singer Scheeff en dä Haven vun Palos en. Jrad aanjekumme wudd hä in enem Triumffzooch doorch Spanie jeehrt. Hä bekoom sing Räächte bestätisch un Papß Alexander VI. hää bestättisch dat Spanie Aanräch op die neuenddäckte un noch zo enddäckende Ländereie Wesslisch vum Längejrad 100 spanische Seemeile weeslisch vun de Kapverde hatt. Eeh Joor spädder wudd die Oppdeelung em Verdraach vun Tordesillas aanjepass un vun Portujal akzepteert. Kuurt noh singer Aankunf dätt de Kolumbus met dä Vürbereitunge für sing zweite Reis anfange. Hä dätt dorupp hoffe nochmieh Jebiete für Spanie ze sichere un dat Joldland zo enddäcke op dat hä hoffe dät. Letzteres wor och dat eijentlische Ziel vun dä zweite Reis.
[Ändere] Sing zweite Reis (vum 25. Sepptämmber 1493 bis zom 11. Juuni 1496)
Am 25. Sepptämmber dätt de Kolumbus met 17 Scheeffe un 1500 Mann Besatzung zo singer zweite Reis opbrääche. Die neue Jebiete sullten besiedelt werde. Zonächs hätt die Flott die Insel Dominica enddäck op dä hä äver nitt lande dätt. Beim Wiggerfaahre ees hä op Guadeloupe, Montserrat, Antigua und Nevis jeland. Die Insele, die zo de Kleene Antille jehüüre nohm hä für de spanische Könich en Besitz un joov inne ne Name.
Em Novemmber dät Kolumbus noh La Navidad op Hispaniola seejele. Dat Fort wor allerdingens bei Kämpfe met de Arawak kapottjemaat wudde un die spanische Seelück, die hä zoröckjelosse hat woren all duut. Kolumbus hätt doröm em Dezemmber en neue Kolonie jejründt. Allerdings an_enem andere Oocht. Die neue Kolonie dät hä La Isabella däuffe. De jesamte Flott blivv bes em Apprill 1494. In der Zick hätt de Kolumbus em Hingerland noh Jold jesööck.
Em Apprill stuch hä widder en See. Hä wullt em Wesste nohm indische oder chinesische Fessland sööcke, dat hä do vermute dätt. Kolumbus dätt die süüdlische Küss vun dä Insel erkunde die hä op singer iirzte Reis ad enddäcke hat (Kuba). Hä dät die ad dem asiatische Fessland zorechene. Op die Tour dät hä dann Jamaika un Puerto Rico enddäcke koom äver nitt am Fessland vun Middelamerika aan.
Als hä am 25. Sepptämmber noh La Isabella zorööck koom, wor do et Chaos ussjebrooche. De Siedler hatten sich zerstrigge un weil die Indianer schläch behandelt wudde woren hatte se ihr Meinung jeändert un woren denne ihr Feinde jewudde. Dat dätt dä Kolumbus dozoo veranlasse met Jewald jejen de Eenheimische vüzejonn. Dobei dätt hä 1600 Taino versklavve. Dat dät äver jejen dä Will vum spanische Könich verstuusse. Ferndinand V. un Isabella I. hatten däm Kolumbus opjedrache, de Eenheimische Völeker freundlisch ze behandele, weil die zwei in denne zoküneftije Christe soohen. Trotzdäm dät Kolumbus 550 Sklave mem Scheeff noh Spanie schicke. De Hälefte dovun häät de Üvverfaahrt nitt üverlevv. Die andere Hälefte wudd als se en Spanie anjekumme woren op bedriev vun de Könijin freijelosse un in ihr Heimat zorööckjebraat.
Nohdäm em Oktoober 1495 en königglische Ungersuchungskommission en La Isabella aankumme dätt un ihr Arbeed opnemme dätt, hätt de Kolumbus de Kolonie verlosse. Er leett singe Brooder als Kommandant zorööck un maaht sich am 10. Määz op de Wääch noh Spanie. Am 11.Juuni däät hä aankumme un hätt jeschaff dat hä de Ungerstützung vun däm Könichspaar zorööckjewinne kunt. Et dätt doropp fass zwei Joor duure bess hä sing dritte Reis ferdisch jeplaant hatt, weilet bei dä iirzte zwei Reise kaum wirtschaftlische Erfolch jejovve hatt.
[Ändere] Sing dritte Reis (vum 30. Meij 1498 bis zom 25. Novemmber 1500)
Op singer dritten Reis, schlooch dä Kolumbus en Route een die südlicher wor als die vun dä iirzte zwei Reise. Am 30 Meij 1498 dätt hä opbräche un seejelte an de Kapverdische Insele verbeeij un dann noh Wesste üver de Atlantik.
Am 31. Juuli dätt hä Trinidad enddäcke un jett spädder die Insel Tobago, die hä äver Bella Forma döüffe dätt. Als hä wiggerfuuhr hätt hä die Mündung vum Orinoco enddäck un domit och dä südamerikanische Kontinent. Nohdem Kolumbus de Küssterejion öm die Mündung dromerüm erfoorsch hat, hätt hä en sing Logbooch jeschrievve dat dat en Neue Welt wör. Spädder wor hä äver widder der Meinung ed dätt doch zo Asie jehüüre.
Nohdemm Kolumbus nördlisch an einije Insele verbeij jefaahre wor, hätt hä am 31. Aujußß die vun singem Brooder mittlerweile jejründete Shtadt Santo Domingo op Hispaniola erreisch. Die Siedler die do wunne dätten woren unzefreede un rebbelierten jejen de Bartolomeo. Kolumbus dätt versööcke dä Stritt ze schlischte un die Arawak zom Christentum zo bekehre. Währendessen wudd äver och noch emmer noh Jold jesööck. Siedler die noh Spanie zoröckjefaahre woren han die Kolumbusbröödere dann beschuldisch de Verwaltung vun dä Kolonie nitt em Jriff ze han un su koom ed dat Kolumbus em Meij 1499 singe Juvernöörstitel avverkannt bekoom un Francisco de Bobadilla neuer Juvernöör wudd. Der komm am 23. Aujußß 1500 en dä Kolonie aan.
Sing iirzte Tat wor die Kolumbusbröödere en Kette läje un noh Spanie bringe ze losse. Als die zwei fürm Könichspaar stunten wutten se äver weedderemol begnadich. Kolumbus bekomm sing Ämter äver nitt weedder un hä hatt singe joode Ruf verloore. Am schlimmste wor äver dat Vasco da Gama 1499 op ener Südroute öm Affrika eröm dä ersehnte Seewääch noh Indie enddäck hatt. De Portujiese hatten dä Wettlauf jewunne.
[Ändere] Sing vierte Reis (vum Meij 1502 bis zom Novemmber 1504)
De eijne saren op dä 9. Meij, de anndere sare et woo de 11. Meij, jeedenfallß em Joohr 1502 shtooch dä Kolumbuß en See. Hä hätt singe Sunn dä Fernando do bäij, un en Flott uß fier Scheeffe, de „Capitana“, „La Gallega“ (miir dääten saren „De Jalihzijerin“), „Santiago de Palos“ und der „Vizcaína“, domet jingk hä vun Schpanijen_op sing fichte Reiß. Hä däät de Shtränd vum Meddel Ammärrika ungersööke un op Kaate moole, zwesche hück Honduras un Kolumbije. Ald am 14. Aujußß trooht här et eetzte Mool op et Fäßland, en de Nöh vun Kap Honduras wooh dat.
Hä wullt bewiiese datte doo ennen Wääsch noh Inndije un Schiina finge kunnt. Dat Karaväll „Vizcaína“ moot hä opjävve, dat boot hät enne Wurrem befalle jehatt u net woo kapott am jonn. Künnt joot sinn dat mer dat Vrak en de Bucht vun Nombre de Dios beij Portobelo om_Jrunt 2003 widder jefonge hätt.
Nohdäm hä met de Indigenas jekämpf un en Meuterei hinger sich jebraat hatt, dätt de Kolumbus eeijn Joohr en dä Festung Jamaika verbringe. Dat looch haupsächlisch doran, datt sing Scheeffe all Leck woren. Krank vun dä janze Strapaze dätt hä dann noh Spanie zeröckkehre. Trotzdäm datt hä veel Jeld hat, dätt hä beim Ferdinand V. (Et Isabella wor em Novemmber 1504 jestorve) öm de Weederherstellung vun dä Privilegieje beddele, die däm Kolumbus bei dä Kapitulation von Santa Fé zoojeseechert wudde woren. Dat dätt em äver nur deelwies jelinge.
De Kolumbus ees am 20.Meij 1506 in Valladolid jestorve. Hä ees nur 55 Joohr jewudde. Singer Lichnam wudd en Sevilla bejrave un 1542 op Wunsch vun singem Filius Diego noh Santa Domingo üvverführt wudde. 1795 wutten die Üverreste noh Kuba jebraat, weil Santa Domingo medlerweile en Französische Kolonie jewudde wor. Em Joohr 1899 sin se dann noh Sevilla üvverführt un beijesatz wudde, wobei ömstritte ees op dat wirklisch de Lichnam vum Kolumbus ees.
[Ändere] De Disskossion öm sing Herkoonft
Övver 400 Joohr lang jov ed keeijne Zweifel doran, dat dä Kolumbus en Jenua jeboore wudde ees. Zom 400.Joohresdaach vun dä Entdäckung vun Amerika dätten äver emmer mieh Shtädtje dä Aansprooch erhäwwe dä Jebuurtsocht vun Kolumbus ze sin. Zeiirtz nur en Italie, spädder och en Spanie. Doröm beschäftijen sich jetzt och de Weßßeschaftler met där Froch.
Weil dä Kolumbus en sigem Leeve nie Uskunff üver sing Herkunff joov, jitt ed tatsächlich keeijn absolut sichere Erkenntnis üver singe Jeburtsocht oder sing Familisch. Singe Sohn Fernando Kolumbus dätt dat Verhalten vun singem Vatter su beschrieve: "Kolumbus trick ed führ em Unjewisse ze loosse, wat med singem Jeburtsocht un singer Familisch ze donn hätt"
Iirz en singer zwei Testamente von 1498 un 1506 dätt hä schrieve:»siendo yo nacido en Génoba« (»ich wudd en Jenua jboore«).
Zesamme met andere Hinweiss, dück dat op de italijänische Shtadt Jenua hen. Desterwejen witt se en de Forschung för de Jebuurtsshtadt vum Kolumbus jehalde. He soll hä zweesche däm 25. Aujußß un däm 31. Oktoober 1451 als Fennt vun däm Wollwääber Domenico Colombo jeboore wudde sin. För zwei Kreditte vum Domenico ees singe Fillius Christoforo als Bürje eenjedraache. Einije Breef un Uurkunde jeven Zeuchnis vun Kontakte vum Kolumbus met dem Bankhuus Banco di San Giorgio un andere Jenueser Geschäffslück. Nur eeijn Uurkund erwäähnt uusdrücklisch, dat de Kolumbus en Jenua Verwandte sitze hatt. Op dat äver en Orijinaluurkund ees weeß me nit esu jenau.
Ene richtije Beweis jitt et also nitt dofür dat de Kolumbus een Jenua jeboore wudde ees. Dat rööf natürlisch Zweifel op de Plan. Su mooß dat em Testament erwäähnte Genoba nitt zwangsläufisch dat Jenua vun hück sin. Et künnt och de Republik Jenua op Korsika jemeent sin. Do ees de Shtadt Calvi der Meinung de Jeburtsshtadt vum Kolumbus ze sin. Jenauesu jitt ed ene Ort op Mallorca dä och Jenova heess. (Hück jehüürt dä zo Palma de Mallorca).
Ed jitt ävver noch mieh Arjumente jejen de Jenua-Theorie. Zom eeijne dät de Kolumbus öff en Spanisch oder Portujiesisch schrieve. Ed jitt nur zwei Randnotize en Italjänisch. Och en singer Breef noh Jenua dät hä nitt Italjänisch schrieve. Einije Lück behaupten dat Italjänisch domols keeijn Schriffsprooch wor. Andere behaupten dä Dialek vun dä Jenueser hätt sich derart vum domolije Italjänisch ungerscheede, dat hä Spanisch jeschrieve hät. Widder andere sehen dorin dä Beweis dat de Kolumbus wahrscheinlich vun spanische Jüdde avstammp.
Och sing huuhe Position noh singer Hiiroot en Portujal un späädder en Spanie loossen doran zweifele, dat de Kolumbus dä Fennt vun enem Wollwääber wor. Dozoo kütt noch dat hä en joode Bildung besooß. Äver singe Stand en de Jesellschaff kunnt hä och doorsch de Hiiroot met singer us vearmten portujiesichen Adel stammende Frau erlank han un sing seleves erworbene Bildung kunnt hä em Kluuster Rábida uusjebaut han. Ed jitt noch etlische Vermutunge, wo de Kolumbus jeboore wudde ees. Ene richtije Beweis für ene bestimmte Ocht jitt ed ävver nitt.
[Ändere] Kolumbus un de Jüdde
Neven där Frooch vun singem Jeburtsort, beschäfftisch de Weßßenschaftler och die Frooch worüm dä Kolumbus emmer versöck hätt sing Herkunff ze verschleiere. Een Theorie besääht, datt dä Kolumbus esu sing jüdische Herkunff jeheim halle wullt. Als Jüdd hätt hä beijm spanische Köninchspaar nie Ungerstützung finge künne, do die zwei de Jüdde us Spanie verdrieve wultten. Die Friß zo där all nitt üverjetroddene Jüdde Spanie verlosse mooten, fällt - wahrscheinlich zoofällich - op de glische Daach wie dä Aufbrooch vum Kolumbus zo singer iirzten Reis.
Dozoo kütt datt de Kolumbus jenaue Kenntnisse vum jüddische Denke hatt. Spekulatione behaupten, datt veel spanische Jüdde die zom Christentum üverjetrodde woren, ävver trotzdäm nitt sicher woren für de Inquisition, met där Plän vum Kolumbus die Hoffnung op eh Usswanderungsland hatten. Tatsächlich sullen sich op de Kanarische Insele un en andere Kolonie, etliche Jüdde für de Inquisition verstäck han, bees ene Erlass die Ansiedelung vun Jüdde en de Kolonie verbeede dätt.
Fesszehaalle blieet, datt et keeijne eindeutije Beweis dofür jitt, datt de Kolumbus ene Jüdd wor. All die Statione en singem Leeve hätt er jenauesu als Christ erreiche künne.
[Ändere] Sönnß
Op singe vier Reise hätt de Kolumbus insjesmmp nüng Scheefe verlore.
Christoph Kolumbus hatt zwei Brödere, Bartholomäus un Diego. Ußßerdämm hatt hä zwei Fennte, eeijne eheliche Sohn Diego un eeijne unehelische Sohn Fernando. Zur Zick werden de Knoche vum Kolumbus, singenm Broder Diego un singem Fillius Fernando mit de DNA Analyse ungersöck. Die Shtädtje Sevilla un Santa Domingo striggen sich öm datt Kolumbusjraav. De Katholische Keerch hatt iirz noh joohrelangem Zöjere dem Ussjrave vun de Knoche en Sevilla zoojestimmp. Irrzte Erjebnisse hann erjovve, datt die Knoche nitt vun Christopher Kolumbus sin. De Weßßenschaftler han en Jenemijung öm dä Sarch en Santa Domingo usszejrave un die Knoche ze ungersöcke.
Dat Leeve vum Kolumbus ees eh paar mol verfilemp wudde.
- 1492 - Die Eroberung des Paradies met Gérard Depardieu
- Christopher Columbus - Der Entdecker met Marlon Brando
- Mach's nochmal, Columbus (En Parodie)
Die Fileme sin all 1992 zom 500. Joohresdaach vun de Entdäckung vun Amerika erschiene.
[Ändere] Ußßerdämm
- Zo Herkunff und Nohkumme luur: de:Kolumbus (Familie)
- Ei des Kolumbus
- Kolumbusinseln
- Zuane Pizzigano
[Ändere] För noh ze Lesse
- Mario Ghisalberti: Christoph Kolumbus - Ein Leben voller Abenteuer und Gefahren, Berlin und Hamburg (um 1960) ISBN ?
- Karl H. Peter: Wie Columbus navigierte, Herford 1972 ISBN 3-7822-0062-4
- Jakob Wassermann: Christoph Columbus, Eine Biographie, München 1977 (Erstausgabe 1929) ISBN 3-7844-1689-6
- Christoph Kolumbus: Bordbuch, Frankfurt/M. 1981 ISBN
- Tzvetan Todorov: Die Eroberung Amerikas, Das Problem des Anderen, Frankfurt/M. 1985 ISBN ?
- Gianni Granzotto: Christoph Kolumbus: Eine Biographie, Reinbek 1988 ISBN 3-499-12378-9
- Salvador de Madariaga: Kolumbus: Leben, Taten und Zeit des Mannes, der mit seiner Entdeckung die Welt veränderte, Bern 1989 ISBN 3-502-18435-6
- David A. Thomas: Master of the Atlantic, London 1991 ISBN 0-233-98724-X
- Gustav Faber: Auf den Spuren von Christoph Kolumbus, München 1987 ISBN 3-471-77536-6
- Paolo Emilio Taviani: Das wunderbare Abenteuer des Christoph Kolumbus, Berlin 1991 ISBN 3-7338-0075-3
- John Dyson, Peter Christopher: Columbus - Die Entdeckung seiner geheimen Route in die Neue Welt, München 1991 ISBN 3-426-26474-9
- Oswald Dreyer-Eimbcke: Kolumbus - Entdeckungen und Irrtümer in der deutschen Kartographie, Frankfurt/M. 1991 ISBN 3-524-69097-1
- Zvi Dor-Ner: Kolumbus und das Zeitalter der Entdeckungen, Köln 1991 ISBN 3-8025-2214-1
- Frank Niess: Am Anfang war Kolumbus, Geschichte einer Unterentwicklung - Lateinamerika 1492 bis heute, München 1991 ISBN 3-492-03490-2
- S. Fischer-Fabian: Um Gott und Gold - Columbus entdeckt eine neue Welt, Bergisch-Gladbach 1991 ISBN 3-7857-0598-0
- Andreas Venzke: Christoph Kolumbus, Reinbek 1992 ISBN 3-499-50449-9
- Wolfgang Behringer (Hrsg.): Amerika - Die Entdeckung und Entstehung einer neuen Welt, München 1992 ISBN 3-492-10472-X
- Klaus Brinkbäumer und Clemens Höger: Die letzte Reise: Der Fall Christoph Kolumbus, München 2004 ISBN 3-421-05823-7
[Ändere] Websigge
 |
Wikiquote: Christoph Kolumbus – Zitate |
 |
Commons: Christoph Kolumbus – Beelder, Videos un/oder Audiodateie |
- Söök „Christoph Kolumbus“ im Kattalooch, bëij de → Deutsche Bibliothek
- Veel Wissenswertes üver dä Kolumbus, mit Online-Bordbooch
- Wie un worüm sech dä Kolumbus jeirrt hätt
- Usszooch us däm Booch: Der "Entdecker Amerikas"
- Dat Kolumbus-Scheeff Santa Maria em Hafen von Camara de Lobos auf Madeira
- Marvin Lunenfeld: "Columbus and Spain: Accident or Destiny?" (Zo dä Herkunf vum Kolumbus; engl.)
