Luxemburg
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
| Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Luxeburi« |
|
|||||
| Nationàli Devise | Mir wëlle bleiwe wat mir sinn | ||||
| Amtssproch | Luxeburjerisch, Frànzeesch, Ditsch | ||||
| Hoiptstadt/Regiirungssitz | Luxemburg | ||||
| Staatsoberhaupt | Großherzog Henri | ||||
| Regiirungschef | Premierminister Jean-Claude Juncker | ||||
| Gliiderung | |||||
| Staatsform | Konstitutionelle Monarchie | ||||
| Fläche | (166.) 2.586 km² | ||||
| Inwohnerzahl | (162.) 474.413 (Juli 2006) | ||||
| Inwohnerzahl bis 2015 | (gschätzt) | ||||
| Bevelkerungsdichti | (45.) 181 Einwohner pro km² | ||||
| Lebenserwartung | 79 Jahr | ||||
| BIP | $35,62 Mrd. (61.) (Schätzung 2005) | ||||
| BIP/Inwohn´r | $77.595 (1.) | ||||
| Religione | Katholike , Proteschtante, Jude, Muslime, Orthodoxi u.a. | ||||
| Grindung vum Nationalstaat | Souveränität: 1815 | ||||
| Grindung vun | Unabhängigkeit 1839 | ||||
| Neutralität 1867 | |||||
| Währung | Euro | ||||
| Zitzone | MEZ (UTC+1) | ||||
| Nationalhymne | Ons Heemecht | ||||
| Nationalfirdig | 23. Juni | ||||
| Kfz-Kennzaiche | L | ||||
| Internet-TLD | .lu | ||||
| Vorwahl | +352 | ||||
 |
|||||
 |
|||||
 |
Dialäkt: Unter-Elsassisch |
Luxeburi (od´r Luxaburg) , lux. Lëtzebuerg, dt. Luxemburg, frz. Luxembourg, ésch e klein´s Ländele én Weschteuropa. `S grenzt ém Norde un Weschte àn Belgie (mét e eije Provinz Luxemburg), ém Oschte àn Ditschland un im Süde àn Frànkrich. Mét Belgie un d´Néderlande bildt`s de Beneluxstaate. Mét dene zwei Länd´r v´rbindt`s e làngi, z.T. staatlich einheitlichi, g´meinsàmi G´schicht. Luxeburi ass Member vun der UEBL, der Europäescher Unioun, der OECD an der NATO. `S het e Flächi vun 2.586 qkm an huet ronn 450.000 Awunner un ésch de zweitkleinscht Staat (nooch Malta) un´s richscht Lànd vun d´EU.
D´Hoiptstàdt het de namligi Nàmme wie´s Lànd: Luxemburg , frieh´r Lützelburg (analog: Lutzelbourg, F.). De Nàmme vum Lànd stàmmt vun de Herrsch´rfàmeli un där vun d´Stàdt od´r viilmeh vun e klein Buri, de Lucilinburhuc (Lützelburg), wo sich de Nàmme vun de Hoiptstàdt drüss entwicklet het, un de Stàmmsitz vun de feudale Dynaschtie gsin ésch. Luxeburi ésch e Grossherzogtum - `s einzigi, wie àls e Staat exischtiirt én de Walt - un het sich àls selles durch d'G'schicht d'Unabhängigkeit als a Nàtionalstaat erhalte. In mànchi Bereiche lehnt's si àww´r àn de "gross Brüed´r", 's Künnijrich Belgie àn - vor d'Inführung vum Euro zuem Bispiil monetär.
In Luxeburi sin Ditsch, Frànzeesch un de regionàli Sprooch Luxeburjerisch (lux. Lëtzebuergesch - e Dialekt vum Ditsche, wie jetz offizialiséert wurd) àlli offizielli Amtssprooche. Luxeburjerisch ésch "Nàtionalsprooch" un Frànzeesch Legislativsprooche (lüt G´setz vum 24. Februar 1984). Wii`s Elsass, "ditsch-Lothringe" (de Moselle) un de Wescht-Ditschschwiz léjt´s Ländele án de Grenz- un Mischzone vun de romànisch/frànzeesch/Oïl- un ditsch Sproochraim.
`S Prinziip vun de Luxeburj´r ésch ziimli "viilsagend": Mir wëlle bleiwe wat mir sinn!
[ändere] Geographii
Luxeburi het mét Belgie 148 km Grenz, mét Ditschlànd (Grenzlängi 138 km) geht`s àn de Bundesländ´r Rheinland-Pfalz un Saarland. Un mét Frànkrich - `s Noochberdépartement ésch de Moselle - ésch de Grenzlängi 73 km. Luxeburi ésch mét sin´r Flächi vun 2.586 km² de zweitkleinscht Staat (nooch Malta) vun de EU, numme 14 km² greess´r als`s Saarland, `s kleinscht vun de "Flächeländ´r" vun Ditschlànd.
[ändere] G´schicht
[ändere] Wirtschàft
