Stimmhafter postalveolarer Frikativ

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Stimmhafter postalveolarer Frikativ
IPA – number	135
IPA – Zeiche	ʒ
IPA – image
Teuthonista	?
X-SAMPA	Z
Kirshenbaum	Z
Hörbiispiil (Hilfe·info)

Dr stimmhafte postalveolare Frikativ isch e Konsonant wo verglychsmässig sälte isch. I viilene Sproche wo de Luut hen wird er ällewell mit grundeti Lippe (labialisiert) usgsproche, so im Änglische oder Französische.

[ändere] Merchmool

• S isch e Frikativ; er wird erzeugt indäm dr Luftstrom druch e Engi im Mund druggt wird.
• S isch e postalveolarer Konsonant; er wird mit dr Zungespitze hinter de Alveole artikuliert.
• D Phonation isch stimmhaft; wäärend er produziert wird vibriere d Stimmbänder.
• S isch e Oraler Konsonant; d Luft entwycht durch de Mund.
• S isch e zentraler Konsonant; dr Luftstrom gangt über d Mitti vo dr Zunge, aastatt um d Syte.
• S isch e egressiver Konsonant; er wird durch s Ussatme durch d Lunge erzeugt während d Glottis gschlosse blybt.

[ändere] Verbreitig

• Im Französische chunt de Luut hüüfig vor: jour (Dag) oder jamais (nie). Im Französische isch de Luut ällewell grundet: [ʒʷ].
• Im Alemannische gits de Luut eigetlich nüt, sogar i französischi Lehnwörter, stattdesse isch des meischtens en [ʃ] oder sältener au [ʒ̊]. Im Roman "Die Linden von Lautenbach" vum Jean Egen wird d Marseillaise zum Byspiil Elsässisch verballhornert: "Allons enfants de la badrie, le schour de gloire edarive".
• I dr norddütsche Ussproch vum Standarddütsche chunt de Luut i französischi Lehnwörter vor, z.B Garage.
• Im Änglische isch [ʒ] zwar en feschter Bstanddeil vum Luutinventar, chunt aber fascht numme i Wörter vor wo ursprünglich usem Französische stamme. Vorallem Wörter mitem Suffix -ure hen de Luut: treasure, pleasure aber au genre. Im Änglische isch er wie im Französische ällewell grundet.
• Im Albanische, wonner als zh gschrybe wird; z.B zhurmë ([ʒuɾm]; Lärm).
• Türkisch: jale ([ʒɑ̟le]; "Tau").
• Ungarisch: rózsa [r̪oːʒɒ]; "Rose").

Konsonante

Lueg au: IPA, Vokale

Pulmonale Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth. stl. sth.   nüt-pulmonischi Zeiche Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ Plosive p b • • t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ kʼ qʼ sʼ    Approximante    β̞ ʋ ɹ ɻ j ɰ ʁ̞ andri Laterale  ɺ ɫ Vibrante ʙ r • ʀ • Co-artikulierti Approximante  ʍ w ɥ Flap/Tap • ѵ ɾ ɽ • co-artikulierti Frikativ  ɕ ʑ ɧ Laterale Frikative ɬ ɮ • • • Affrikate  p̪f ʦ ʧ ʤ kx Lateral Approximante l ɭ ʎ ʟ