Цунами
Од Википедија, Ñлободна енциклопедија
Цунами (јапонÑки: 津波 - приÑтанишен бран) (æ´¥ „цу“, приÑтаниште; æ³¢ „нами“ - бран) е природна појава на огромни бранови кои потекнуваат од Ð·ÐµÐ¼Ñ˜Ð¾Ñ‚Ñ€ÐµÑ Ð¸Ð»Ð¸ вулканÑко избувнување, при што Ñе помеÑтуваат тектонÑките плочи на дното на морето и наÑтанува привремено вознемирување на површината на океанот или морето. ИÑто така цунамите може да бидат Ñоздадени од удар од големи вÑеленÑки тела, како на пример метеорити.
Содржина[Ñокриј] |
[уреди] ÐаÑтани
Повеќето цунами Ñе Ñлучуваат во тихиот океан, но најÑмртоноÑното цунами во иÑторијата на човештвото Ñе Ñлучило во индиÑкиот океан во близина на Индонезија, на 26 декември, 2004 при што починале околу 300.000 луѓе.
- 1605, Јапонија, 5 000 жртви.
- 1611, Јапонија, 5 000 жртви.
- 1674, Индонезија, 2 500 жртви.
- 1692, Јамајка, 3 000 жртви.
- 1703, Јапонија, 5 000 жртви.
- 1707, Јапонија, 30 000 жртви.
- 1746, Перу, 4 000 жртви.
- 1755, Португалија, 90 000 жртви.
- 1766, Јапонија, 1 500 жртви.
- 1782, Кина, 40 000 жртви.
- 1792, Јапонија, 15 000 жртви.
- 1854, Јапонија, 3 000 жртви.
- 1868, Чиле, 25 000 жртви.
- 1883, Индонезија, 40 000 жртви (поради избувнување на вулканот Кракатоа).
- 1896, Јапонија, 25 000 жртви.
- 1899, Индонезија, 3 500 жртви.
- 1923, Јапонија, 2 000 жртви.
- 1933, Јапонија, 3 000 жртви.
- 1976, Ð¦ÐµÐ»ÐµÐ±ÐµÑ (Индонезија), 8 000 жртви.
Јапонија е држава Ñо најредовни земјотреÑи и цунами. Многу активни тектонÑки плочи Ñе наоѓаат на нејзината територија и оÑобено во тихиот океан во јапонÑката околина. Во јапонÑката иÑторија Ñе региÑтрирани околу 200 цунами.
[уреди] Ðадворешни врÑки
[уреди] Статии и веб-Ñајтови
- База Ñо податоци за цунами Ñо детални ÑтатиÑтики
- Сајт за едукација во врÑка Ñо цунамито
- NOVA: Бранот кој го потреÑе Ñветот — Сајт и Ñпецијален извештај Ñнимен во деновите на цунамито од 2004 во ИндиÑкиот Океан.
- NOAA цунами — Општ Ð¾Ð¿Ð¸Ñ Ð½Ð° цунамите и улогата на американÑката агенција NOAA во Ñправувањето Ñо цунами непогоди, готовноÑÑ‚, образование, предвидувања и предупредувања, одговор и иÑтражување.
- Дали може радар да детектира цунами? — Хамбуршки универзитет .
- Меѓународен центар за гео-непогоди (ICG)
- ЧПП за цунами на ITIC
- USGS: Преживување на цунами (СÐД)
- ITSU — КоординациÑка група за пацифичкиот ÑиÑтем за предупредување од цунами.
- Пацифички цунами музеј
- Цунами и земјотреÑи
- Цунами центри — Ðационален временÑки ÑÐµÑ€Ð²Ð¸Ñ Ð½Ð° СÐД
- ВеÑникот Science of Tsunami Hazards
- СиÑтем за предупредување од цунами Envirtech — Базиран на Ñеизмички метри на морÑкото дно и површина.
- Што предизвикува цунами?
- Scientific American Magazine (издание од јануари 2006) Цунами: Бран на промена Што може да научиме од цунамито од декември 2004 во ИндиÑкиот океан.
[уреди] Слики и видео
Видете иÑто така: Слики и видео, Ð·ÐµÐ¼Ñ˜Ð¾Ñ‚Ñ€ÐµÑ Ð²Ð¾ ИндиÑки Океан 2004
- [1] 5 аматерÑки видео Ñнимки од цунамито кое ги удри Шри Ланка, Тајланд и Индонезија на 26 декември, 2004.
- „По цунамито“ Документарец на данÑкиот пиÑател и фотограф ТорÑтен Овергаард по цунамито во југоиÑточна Ðзија од 26 декември, 2004.
- СателитÑки Ñнимки од цунамито во Ðзиај во 2004 (претходно и поÑле)
- СателитÑки Ñлики од облаÑти зафатени од цунами СателитÑки Ñнимки Ñо виÑока резолуција кои ги покажуваат ефектите на цунамито од 2004 на облаÑтите зафатени од цунамито во Индонезија, Тајланд и оÑтровот Ðикобар во Индија.
- КомпјутерÑки генерирана анимација на цунами
- КомпјутерÑки модели на анимации на виÑтинÑки и Ñимулирани цунами наÑтани од центарот за цунами иÑтражување NOAA
- Ðнимација на цунами од 1960 кое потекнува надвор од брего на Чиле
- Потеклото на едно цунами - анимација која покажува како премеÑтувањето на континенталните плочи во ИндиÑкиот Океан ја Ñодале катаÑтрофата од 26 декември 2004.
- Дигитални архиви на CBC – ЗемјотреÑите и цунамите на Канада
- 2ра годишнина од цунамито: Многу прашања оÑтануваат неодговорени
[уреди] Фикција
- State of Fear (2004) на Мајкл Крајтон ги иÑтражува ненамерните поÑледици од човечката интервенција Ñо Ñилите на природата. [2]