Kopper (Metall)

From Wikipedia

29 (Ni) ← Kopper → Zn nix ↑ Cu ↓ Ag Periodensystem
Allgemeen
Naam, Teken, Atomtall	Kopper, Cu, 29
Cheemsch Serie	Övergangselement
Klöör	metallsch root
Atommass	63,546 g/mol
Elektronenkonfiguratschoon	[Ar]3d104s1
Elektronen je Schaal	2, 8, 18, 1
Physikaalsche Egenschoppen
Phaas	Faststoff
Dicht (bi RT)	8,96 g·cm−3
Smöltpunkt	1357,77 K (1084,62 °C)
Kaakpunkt	2835 K (2562 °C)
Atomare Egenschoppen
Kristallstruktur	kubisch flachzentreet
Ionisatschoonsenergien	1.: 745,5 kJ/mol
	2.: 1957,9 kJ/mol
	3.: 3555 kJ/mol
Atomradius	135 pm
Annere Egenschoppen
Isotopen (Utwahl)
Hööftartikel: Isotopen vun Kopper Iso VN t½ VO VE (MeV) VP 63Cu 69.17% Cu is mit 34 Neutronen stabil. 65Cu 30.83% Cu is mit 36 Neutronen stabil.

Dat Kopper is een chemisch Element mit dat Teken Cu un dat is een Metall.

Inholtsverteken 1 Kopper in de Natur 2 Historie 3 Eegenschapen un Bruuk 4 Verbinnen

[Ännern] Kopper in de Natur

Kopper gifft dat gediegen, man dat kummt nich so faaken vör. Meist finnt man dat in basaltsche Lava, wo dat ut de Smölt hatt warrt. Dor kummt dat denn as Klutens (Nuggets) in vör oder as vertwiegt Strukturn (Dendriten). De Kristallen sünd kuubsch, dat heet, as een Wörpel. Kopper is week, de Hard liggt bi 3. De Farv is rod. Gediegen Kopper kann ook een greune Patina hebben. Dat kümmt, wenn een Deel Kopper mit Deelen vun de Luft to Carbonat reageert.

Veel faakener kummt dat Kopper ober as Ierz vör un dorvon gifft dat ok en ganze Reeg. Kopper waart meist ut Kopperkies (CuFeS₂) oder Koppergleem (Cu₂S) gewunnen. Nicht ganz so faaken warrt Kopper ok ut Bornit (Cu₅FeS₄), Atacamit [CuCl₂ • Cu(OH)₂], Malachit (Cu₂[(OH)₂|CO₃]) oder annere Ierze afscheed.

[Ännern] Historie

Kopper ween een vun de eersten Metallens, wat de Minschen bruukt harrn. Later harrn se denn klookkreegen, dat dat mit Tinn een Legeeren gifft, de Bronze. Dorvun hett de Bronzetiet ehrn Namen kreegen.

[Ännern] Eegenschapen un Bruuk

Kopper hett een Smöltpunkt vun 1084 °C, de mit een Füer vun Holt good to kriegen is. Un wenn dat smolten is, denn kann een dat ook geeten. Sünnerlich weern dat Ketel un Grapen, Pütt un Pann'n de ut Kopper mookt worn sünd un deelwies ook noch hüüt mookt warn. Dat geit to'n een dör Geeten un to'n Annern dör Smeden. Vun ollers heer geev dat denn den Grapengeter, de de Grapen geeten dee un den Koppersmitt, de t.B. Pannen smeden dee.

Hüüt ward Koppers besünners in de Elektronik un Elektrotechnik bruukt. Dat kümmt dorvun dat dat Kopper den elektrisch Stroom good leeden deiht. Hett nich veel elektrisch Wedderstann.

[Ännern] Verbinnen

Kopper hett de Oxidationstall 0, wenn dat Metall is. Un +I un +II in de Solten. Dat gifft twee Oxidens:

• Kopper (I) - Oxid: Cu₂O, wat rod is
  • Kopper (II) - Oxid: CuO, wat swatt is.

Soltens:

• Koppersulfat CuSO₄, wat witt is, obers Kristallwater opnimmt un denn blau ward.
• Kopperchlorid CuCl₂
• Koppercarbonat CuCO₃