Diergaarde Blijdorp
Van Wikipedia
De Diergaarde Blijdorp (officieel:Stichting Koninklijke Rotterdamse Diergaarde) te Rotterdam is een van de oudste dierentuinen in Nederland.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] 1855-1940
In 1855 werd in de Rotterdamse binnenstad, bij de Kruiskade, een spoortuin ingericht voor fazanten en watervogels. De vogeltuin was eigendom van de spoorwegbeambten F. van der Valk en G.M. van den Bergh. Dit werd een groot succes, en op 18 mei 1857 werd de Rotterdamsche Diergaarde geopend. De eerste directeur was de toentertijd in geheel Europa beroemde dompteur Henri Martin. Op 15 september werd de 'Vereniging Rotterdamsche Diergaarde' opgericht. Alleen leden van de vereniging, vooraanstaande burgers, mochten de dierentuin bezoeken. Later mochten niet-leden, allen Rotterdammers, enkele dagen in augustus de diergaarde in, via een aparte ingang. De dierentuin was in de eerste halve eeuw van zijn bestaan een groot succes en groeide meer en meer.
In 1924 raakte de dierentuin echter in financiële problemen. De negentiende-eeuwse dierentuin raakte met de komst van de Hagenbeckstijl uit de mode, en met het drukker wordende verkeer had de gemeente de locatie op het oog om een weg aan te leggen tussen het Hofplein en Spangen, Tussendijken en Blijdorp. Ook werd de grond van de binnenstad veel te duur. De dierentuin probeerde het tij te keren door lidmaatschap goedkoper te maken, tentoonstellingen en kermissen te organiseren op het terrein en verlichting aan te brengen, zodat de dierentuin ook 's avonds te bezoeken was.
In 1932 werd er besloten om de dierentuin te reorganiseren. Eerst werd er besloten om vaker niet-leden toe te laten en het lidmaatschap aantrekkelijker te maken, maar het mocht niet baten. In 1937 werd er besloten om de dierentuin te verhuizen naar een nieuwe locatie. De dierentuin ruilde grond met de gemeente: de gemeente kreeg een deel van de oude diergaarde gratis, de rest moesten ze betalen. In ruil daarvoor werd de dierentuin eigenaar van tweederde van een nieuwe 13 hectare grote locatie in de wijk Blijdorp, terwijl over eenderde van de nieuwe locatie pacht van één gulden moest worden betaald. Met financiële hulp van de Stichting Volkskracht werd een nieuwe dierentuin gefinancierd. De Volkskracht stelde echter een voorwaarde: voortaan moest de dierentuin voor iedereen toegankelijk zijn. Op 26 oktober 1938 werd de Vereniging opgeheven, en de Stichting Rotterdamsche Diergaarde opgericht.
[bewerk] De dierentuin van 1940
In het begin van de Tweede Wereldoorlog werd de oude dierentuin zwaar beschadigd door het Bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940. De dierentuin was toen al grotendeels verplaatst naar de huidige locatie Blijdorp. Tussen 1939 en 1941 werd er gebouwd op een locatie liggend tussen de spoorlijn Utrecht - Rotterdam en de Van Aerssenlaan. Door het bombardement waren veel dieren omgekomen, en enkelen ontsnapt: er liep een zebra door de winkelstraat, en zeeleeuwen zwommen in de grachten.
Het ontwerp van de nieuwe dierentuin is van Sybold van Ravesteyn, waarbij traliewerk en hekken zoveel mogelijk zijn vermeden en vervangen door greppels, grachten. De verwarmde binnenverblijven en ruime leefweiden waren toentertijd uniek in de wereld. Blijdorp is één van de weinige dierentuinen die geheel is ontworpen door één architect. In april 2004 is Blijdorp daarom uitgeroepen tot Rijksmonument.
Op 7 juli 1940 werd het noordelijk gedeelte geopend en op 7 december 1940 was de nieuwe diergaarde geheel open. Van Ravesteyn had de dierentuin zo ontworpen dat er een symmetrieas door het park liep, waarop de betonnen gebouwen lagen: de Rivièrahal, de 47 meter hoge uitkijktoren, het roofdiergebouw, de grote vijver en het theehuis. Aan weerszijden van deze as lagen grote weiden voor hoefdieren als bizons en zebra's.
[bewerk] 1940 tot nu
Ter gelegenheid van het jubileum in 1957 werden tegels met gestileerde dierenfiguren vervaardigd door Groeneveldt aardewerkfabriek. In 1963 werd de Vereniging Vrienden van Blijdorp opgericht. Deze vereniging ondersteunde de diergaarde financieel, waardoor o.a. in 1965 het Henri-Martinhuis kon worden gebouwd, een gebouw voor kleine apen en nachtdieren. In 1972 werd de uitkijktoren afgebroken. In 1984 werd in Blijdorp het eerste olifantje geboren, een Aziatische olifant met de naam Bernhardine, vernoemd naar Prins Bernhard. Bernhardine is voor zover bekend de eerste olifant die werd geboren in een Nederlandse dierentuin. Inmiddels zijn er zo'n tien olifantjes geboren in Blijdorp.
Vanaf 1988, onder bestuur van directeur Ton Dorresteyn, hanteert Blijdorp een 'Masterplan', dat de hele dierentuin heeft veranderd. Volgens het Masterplan moesten dieren per werelddeel worden geordend, in natuurlijk ogende biotopen. Daarbij moesten niet alleen dieren, maar ook planten en culturele elementen uit het nagebootste biotoop worden getoond in de diergaarde. De eerste jaren stonden de aanpassingen in het teken van Azië. Zo werd in de lente van 1991 de vleermuisgrot geopend, waar honderden roezetvleermuizen vrij tussen de bezoekers vlogen. In 1992 werd de Wolvenvallei geopend, het eerste verblijf voor Europese dieren, een groot bosrijk verblijf voor een roedel wolven.
In 1994 volgde Taman Indah, het grote verblijf voor o.a. Aziatische olifanten, Indische neushoorns en Maleise tapirs. In 1999 werd het Afrikaanse Gorilla-eiland geopend en op 27 juni 2001 werd het Oceanium officieel geopend, dat sinds juli 2000 was opengesteld voor publiek. Het Oceanium werd gebouwd op een 11 hectare grote uitbreiding van de dierentuin aan de andere kant van het spoor. Daarmee is de dierentuin nu ongeveer 28 hectare groot.
Op 27 april 2005 is de nieuwe speeltuin (de Oewanja kinderjungle) geopend, waarna in mei 2005 is het nieuwe verblijf voor de Sumatraanse tijgers opende. Deze is gerealiseerd op de plaats van het voormalige zeezoogdierencomplex en is verdeeld in twee delen met een bezoekerstunnel er tussenin. Ook is rond deze tijd een begin gemaakt met de Afrikaanse savanne, met onder andere een opgeknapte weide voor de zebra's en struisvogels en nieuwe verblijven voor onder andere vosmangoesten, maraboes en wevervogels. 15 juli 2006 opende de Oewanja Lodge, een nieuw restaurant, gelegen naast de Oewanja speeltuin.
Op 12 augustus 2006 stierven twee jonge sperweruiltjes aan vogelgriep. Gevreesd werd toen dat het hier om de voor mensen dodelijke variant H5N1 zou gaan. De griep werd bij een routinecontrole ontdekt. Mocht dit waar zijn, dan zou dit de eerste keer zijn dat H5N1 in Nederland is geconstateerd. Diergaarde Blijdorp was de eerste Europese dierentuin was die zijn vogels liet inenten tegen de ziekte, en alle volwassen vogels in de dierentuin hebben een vaccin gekregen. Tijdens een vervolgonderzoek, uitgevoerd door het ministerie van Landbouw en het Erasmus MC, is het virus H5N1 niet teruggevonden bij de uiltjes of andere dieren in de dierentuin, maar Ab Oosterhaus, een viroloog verbonden aan het Erasmus MC, gaat er wel van uit dat de vogels aan een andere variant van vogelgriep gestorven zijn. Er zijn tevens geen antistoffen aangetroffen bij andere dieren in de diergaarde.
[bewerk] Toekomst
In 2004 presenteerde Blijdorp een nieuw Masterplan. Men hoopt dit project te hebben afgerond in 2015. Het nieuwe Masterplan bestaat uit vier ontwikkelingen in de diergaarde:
- (bijzondere, zeldzame) diersoorten, verdeeld in biotoop en werelddeel
- nieuwe verblijven en andere recreatieve mogelijkheden aan de Rivièrahalzijde
- nieuwe verblijven aan de Oceaniumzijde
- in stand houden van de architectuur van van Ravensteyn en het combineren met een moderne dierentuin
Enkele toekomstige projecten zijn:
- Afrika:
- Een serval en franjeapenverblijf (door vertraging zomer 2007)
- Volière voor trek- en weidevogels (door vertraging eind april 2007)
- Savannehuis: o.a. bijeneters, klipdassen, sporenschildpad en (mogelijk) Mhorr-gazelle (november 2007)
- Giraffenhuis: netgiraffen, nijlkrokodillen en spitssnuitkrokodillen (2007). Vanuit het savannehuis zal het pad overgaan in het giraffenhuis (het wordt uiteindelijk dus één gebouw).
- Nijlpaarden (2008-2010)
- Volières: met geelvleugelara's en rode ibissen. (door vertraging mei 2007)
- Chinese alligatorverblijf in de Chinese tuin. (mei 2007)
- Arctica: met poolvossen, sneeuwuilen, lemmingen, Canadese bevers, wasberen en de terugkeer van de ijsbeer. Het ijsberenverblijf is een geschenk van de Vrienden van Blijdorp. (eind 2007)
- Restauratie van de Rivièrahal en de terugkeer van de uitkijktoren (2008-2010)
- Nieuwe beren (waarschijnlijk Europese bruine beer, misschien reuzenpanda) in het roofdiergebouw (2008-2010)
- Uitbreiding Oceanium met een Surinamehal (regenwoud met apen, vogels, vissen, kaaimans, anaconda's, vlinders etc) (2008-2010)
- Himalaya: takin, kleine panda, gouden stompneusaap (2008-2010)
- Orang-oetanverblijf (na 2010)
- Afronding Afrika-deel met een Madagaskar-gebied (na 2010)
- Realisatie Australië-deel (na 2010)
- Voltooiing Europa-deel (na 2010)
[bewerk] Educatie
Diergaarde Blijdorp wordt ook veelvuldig gebruikt door de nabij gelegen middelbare scholen ter aanvulling en visualisering van de biologielessen. Maar ook aan leerlingen van de basisscholen wordt gedacht met speciale programma's.
[bewerk] Doelstelling
Het doel van de diergaarde is het stimuleren en steunen van natuurbehoud. Zo wordt er in diergaarde Blijdorp bijvoorbeeld onderzoek verricht naar gedrag, voeding, voortplanting, en medische zorg. Door deze vergaarde kennis en goede verzorging kunnen de dieren ouder worden, langer gezond blijven en zich voortplanten, zodat zeldzame soorten niet uitsterven maar voor het nageslacht behouden blijven. Blijdorp doet mee aan 70 fokprogramma's en stamboeken, en beheert er ook een aantal. Zo coördineert Blijdorp het EEP (European Endangered species Program) van de Aziatische olifant, de Mantsjoerijse en Siberische kraanvogel, de Komodovaraan en de Egyptische landschildpad. Ook coördineert Blijdorp het ESB (Europees Stamboek) voor kroonduiven en het internationale fokprogramma voor de kleine panda. Sinds december 2004 heeft Blijdorp ook enkele fokgroepjes van het Visayawrattenzwijn, als enige dierentuin in Europa. De bedoeling is dat hieruit een Europees fokprogramma voortvloeit.
[bewerk] Recreatie
Voor recreatieve doeleinden en dagtoerisme is de dierentuin ook een grote trekpleister. Er komen naar schatting zo'n 1,5 miljoen bezoekers per jaar.
Vrijwel alle werelddelen zijn hier vertegenwoordigd - zowel boven als onder water - op een relatief kleine oppervlakte, zodat de bezoekers toch het gevoel krijgen een ontdekkingsreis te hebben gemaakt.
De diergaarde is het gehele jaar geopend, zij het dat tijdens de wintertijd de poorten een uur eerder dicht gaan dan in de zomertijd. In de herfst de diergaarde bezoeken is een bijzondere belevenis, aangezien het dan voor veel dieren de bronsttijd is.
[bewerk] Enkele diersoorten
Blijdorp is sinds het begin van het Masterplan in 1988 meer en meer zijn verblijven aan het indelen op werelddeel en biotoop. Enkele van de belangrijkste, interessantste en populairste soorten in Blijdorp zijn:
- Aziëgedeelte
- Kuifhert (Elaphodus cephalophus)
- Francoislangoer (Trachypithecus francoisi)
- Europese flamingo (Phoenicopterus roseus)
- Ooievaar (Ciconia ciconia)
- Amoerpanter (Panthera pardus orientalis)
- Sperweruil (Surnia ulula)
- Laplanduil (Strix nebulosa)
- Kroeskoppelikaan (Pelecanus crispus)
- Aalscholver (Phalacrocorax carbo)
- Witnekkraanvogel (Grus vipio)
- Visayawrattenzwijn (Sus cebifrons)
- Prins-Alfredhert (Cervus alfredi)
- Wanderoe (Macaca silenus)
- Viskat (Prionailurus viverrinus)
- Roestkat (Prionailurus rubiginosus)
- Aziatische goudkat (Catopuma temminckii)
- Tokeh (Gekko gecko)
- Banteng (Bos javanicus)
- Indische antilope (Antilope cervicapra)
- Borneo vuurrugfazant (Lophura erythrophthalma)
- Mantsjoerijse kraanvogel (Grus japonensis)
- Jufferkraanvogel (Anthropoides virgo)
- Kleinklauwotter (Aonyx cinereus)
- Kuifmakaak (Macaca nigra)
- Nijlroezet (Rousettus aegyptiacus)
- Kameel (Camelus bactrianus)
- Onager (Equus hemionus)
- Manoel (Otocolobus manul)
- Mongoolse renmuis (Meriones unguiculatus)
- Sichuantakin (Budorcas taxicolor tibetana)
- Pantserneushoorn (Rhinoceros unicornis)
- Aziatische olifant (Elephas maximus)
- Dubbele neushoornvogel (Buceros bicornis)
- Donkere tijgerpython (Python molurus bivittatus)
- Withandgibbon (Hylobates lar)
- Maleise tapir (Tapirus indicus)
- Wandelende takken (Phasmida)
- Driekleureekhoorn (Callosciurus prevostii)
- Sumatraanse tijger (Panthera tigris sumatrae)
- Vietnamees sikahert (Cervus nippon dpseudaxis)
- Europagedeelte
- Wolf (Canis lupus lupus)
- Europese otter (Lutra lutra)
- Europese wilde kat (Felis silvestris silvestris)
- Oehoe (Bubo bubo)
- Bosrendier (Rangifer tarandus fennicus)
- Afrikagedeelte
- Westelijke laaglandgorilla (Gorilla gorilla gorilla)
- Grote witneusmeerkat (Cercopithecus nictitans)
- Potto (Perodicticus potto)
- Dwergnijlpaard (Hexaprotodon liberiensis)
- Netgiraffe (Giraffa camelopardalis reticulata)
- Bongo (Tragelaphus eurycerus isaaci)
- Chapmanzebra (Equus quagga antiquorum)
- Struisvogel (Struthio camelus)
- Maraboe (Leptoptilos crumeniferus)
- Kroonkraanvogel (Balearica regulorum)
- Okapi (Okapia johnstoni)
- Penseelzwijn (Potamochoerus porcus)
- Kirks dikdik (Madoqua kirkii)
- Driekleurglansspreeuw ( Lamprotornis superbus)
- Von der Decken tok(]Tockus deckeni)
- Kongopauw (Afropavo congensis)
- Smids plevier (Vanellus armatus)
- Witbuiktoerako (Crinifer leucogaster)
- Violette schildtoerako (Musophaga violacea)
- Grote textorwever (Plocues cucullatus)
- Roodbuikzandhoen (Pterocles exustus)
- Rivièrahal
- Komodovaraan (Varanus komodoensis)
- Chinese reuzensalamander (Andrias davidianus)
- Japanse vuurbuiksalamander (Cynops pyrrhogaster)
- Vuursalamander (Salamandra corsica)
- Grote sirene (Siren Lacertina)
- Pantserkrokodil (Crocodylus cataphractus)
- Chinese alligator (Alligator sinensis)
- Gele anaconda (Eunectes notaeus)
- Mierenegel (Tachyglossus aculeatus)
- Hyacintara (Anodorhynchus hyacinthinus)
- Jaarvogel (Aceros undulatus)
- Alaotrabamboemaki (Hapalemur alaotrensis)
- Zuid-Amerikagedeelte
- Noord-Amerikagedeelte
- Bizon (Bison bison)
- Zwartstaartprairiehond (Cynomys ludovicianus)
- Oceanium
- Papegaaiduiker (Fratercula arctica)
- Drieteenmeeuw (Rissa tridactyla)
- Zeekreeft (Homarus gammarus)
- Kathaai (Scyliorhinus stellaris)
- Haring (Clupeus harengus)
- Oorkwal (Aurelia aurita)
- Atlantische mensenhaai (Carcharinus plumbeus)
- Verpleegsterhaai (Ginglymostoma cirratum)
- Groene zeeschildpad (Chelonia mydas)
- Amerikaanse pijlstaartrog (Dasyatis americana)
- Grote barracuda (Sphyraena barracuda)
- Groene murene (Gymnothorax funebris)
- Caribisch zeepaardje (Hippocampus reidi)
- Cubaanse hutia (Capromys pilorides)
- Roodbuikpiranha (Pygocentrus nattereri)
- Dwergkaaiman (Paleosuchus palpebrosus)
- Koningspinguïn (Aptenodytes patagonica)
- Galápagosreuzenschildpad (Geochelone nigra)
- Gilamonster (Heloderma suspectum)
- Konijnuil (Speotyto cunicularia)
- Renkoekoek (Geococcyx californianus)
- Kettingslang (Lampropeltis getulus californiae)
- Garibaldi (Hypsypops rubicundus)
- Luipaardhaai (Triakis semiafasciata)
- Rotsbaars (Cephalopholis sp)
- Zeeotter (Enhydra lutris)
- Californische zeeleeuw (Zalophus californianus)
- Overig
Omdat Diergaarde Blijdorp vroeger geen werelddelen indeling had zitten nog niet alle dieren op de juiste plek.
-
- Aziatische leeuw (Panthera leo persica)
- Kleine panda (Ailurus fulgens fulgens)
- Zwartvoetpinguïn (Spheniscus demersus)
- Gevlekte hyena (Crocuta crocuta)
- Addax (Addax nasomaculatus)
- Mhorrgazelle (Gazella dama mhorr)
- Passiebloemvlinders, komeetstaartmotten, uilvlinders en andere vlindersoorten
- Chileense poedoe (Pudu pudu)
- Kuifhoenderkoet (Chauna torquata)
- Stokstaartje (Suricata suricatta)
[bewerk] Botanische tuin
Diergaarde Blijdorp is ook een botanische tuin. Blijdorp beheert de Nationale Plantencollectie Bromelioideae (onderfamilie van de Bromeliaceae). Deze zijn te bewonderen in het kassencomplex waar ook andere tropische planten als koffieplant, avocado, teakboom en sierplanten te zien zijn. Ook zijn hier vogels en vlinders te zien.
