Johannes Esser
Van Wikipedia
Johannes Fredericus Samuel Esser (Leiden, 1877 - Chicago, 3 augustus 1946) was een Nederlandse chirurg, schaker en kunstverzamelaar.
Inhoud |
[bewerk] Chirurg
Esser studeerde vanaf 1897 aan de Universiteit van Leiden voor arts. Tijdens zijn artsenstudie hielp hij zijn zus bij haar studie tandheelkunde waardoor hij eveneens het theoretische examen van de laatstgenoemde opleiding behaalde. Hij vestigde zich in eerste instantie als huisarts. In 1913 stopte hij met zijn huisartsenpraktijk en ging hij aan de Universiteit van Utrecht algemene chirurgie studeren. Daarbij specialiseerde hij zich in de maxillo-faciale chirurgie dat gaat over zeer ernstige aangeboren en toegebrachte gelaatsmisvormingen. Het min of meer herstellen van het gezicht door een huidtransplantatie toe te passen werd later dan ook zijn specialiteit.
Na praktijkervaring in diverse Rotterdamse ziekenhuizen te hebben opgedaan vertrok hij naar Parijs om zich daar verder te bekwamen; daar volgde hij ook een spoedcursus oorlogschirurgie. Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 trachtte hij oorlogschirurg bij de Britten en de Fransen te worden maar deze wezen hem af. Na nog enige tijd in Nederland te hebben gewerkt (o.a. als tandarts) werd hij in 1915 oorlogschirurg aan het front in het Tsjechische Brno. In de daarop volgende jaren werkte hij achtereenvolgens in Wenen, Boedapest en Berlijn. Esser behandelde duizenden oorlogsgewonden die vanwege hun gruwelijke verminkingen in kampen werden opgeborgen. In de Eerste Wereldoorlog is de basis van de plastische en reconstructieve chirurgie gelegd; Esser werd toentertijd als de deskundige bij uitstek beschouwd. Voor wat betreft de Nederlandse situatie op dit gebied wordt hij als de grondlegger hiervan gezien.
Na de oorlog had hij een aantal jaren een particuliere praktijk in Berlijn maar vertrok in 1924 vanwege een fiscale kwestie weer naar Nederland. Omdat hij in Nederland zijn opleiding niet had voltooid kon hij als chirurg geen betrekking krijgen en ging hij daarom in zaken en kunst.
De jaren daarna probeerde hij een idealistisch plan te verwezenlijken, de Chirurgische vrijstaat: een klein zelfstandig eilandje waar men zich bezig zou kunnen houden met plastische chirurgie. Om dit plan te realiseren reisde hij half Europa af en belandde hij uiteindelijk in de Verenigde Staten. Door een ongelukkige beursspeculatie raakte hij in één keer al zijn geld kwijt; om in zijn bestaan te voorzien toerde hij daarna door de VS waarbij hij allerlei lezingen gaf. Ook begon hij aan zijn memoires; ondertussen ging hij lichamelijk en geestelijk achteruit en vlak na de Tweede Wereldoorlog overleed hij door een probleem aan zijn hart.
[bewerk] Schaker
Esser was ook een bekwaam schaker. In zijn jeugd leerde hij schaken, een denksport die hij graag beoefende. In 1896 speelde hij simultaan in Delft en in 1910 versloeg hij David Janowski in Parijs. In 1913 versloeg hij Rudolf Loman in een titelmatch met 3 1/2 - 1/2 en mocht hij zich Nederlands schaakkampioen noemen.
In de schaakdatabank Simbase staan 145 partijen die door Esser gespeeld zijn: hij won er 49, verloor er 67 en speelde 29 partijen remise. Zijn winstpercentage bedraagt 43.
Johannes Esser speelde zowel met wit als met zwart het liefst de schaakopening Spaans.
[bewerk] Kunstverzamelaar
Esser was ook een groot kunstverzamelaar, die werk verzamelde van onder andere George Breitner, Leo Gestel, Piet van der Hem, Isaac Israels, Piet Mondriaan en Jan Sluijters. In het Singer museum te Laren wordt van 13 december 2005 tot 28 april 2006 een overzichtstentoonstelling gehouden van deze collectie.
[bewerk] Literatuur
- Artery Flaps, door Johannes Esser, uitgeverij Erasmus Publishing te Rotterdam, druk 2003 (oorspronkelijke druk 1932), 152 blz., ISBN 9052351600 (in dit boek geeft Esser een uiteenzetting van zijn medische operaties)
- Het tomeloze leven van Johannes Esser, door Ton Neelissen, uitgeverij Balans te Amsterdam, druk 2002, 344 blz., ISBN 9050185721 (betreft een biografie)
