Mexico-stad

Van Wikipedia

19°25' N,99°08' W

Distrito Federal
Ciudad de México

Staat

Federaal District

Aantal inwoners

8.657.045 (Federaal District)
22.095.047 (agglomeratie)

Hoogte

2240 meter

UTC

-6

www.df.gob.mx

Standbeeld in Mexico dat de stichting van de stad uitbeeld

Mexico-stad (Spaans: Ciudad de México of México D.F., Engels: Mexico City, Nahuatl: Mexihco Tenochtitlan), vaak gewoon Mexico (Spaans: México) genoemd, is de hoofdstad van Mexico.

De stad is gelegen in het Federaal District (Spaans: Distrito Federal, D.F.). De Mexicaanse wet maakt geen onderscheid tussen het Federaal Distict en Mexico-stad, en de twee termen worden dan ook als synoniem gezien. Mexico-stad is een van de grootste steden ter wereld. Het Federaal District heeft 8,6 miljoen inwoners, de agglomeratie Mexico-stad ruim 22 miljoen. Mexico-stad ligt 2240 meter boven de zeespiegel.

[bewerk] Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Mexico-stad voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De stad werd in 1325 als Tenochtitlan door de Azteken gesticht. Volgens de legende zou hun stamgod Huitzilopochtli de plaats aanwijzen waar de op dat moment nog nomadische Azteken zich moesten vestigen, door een adelaar op een cactus een slang te laten verslinden. Dit tafereel staat afgebeeld op het wapenschil van de Vlag van Mexico. Deze gebeurtenis vond plaats op een eiland in het Texcocomeer, dus daar stichtten de Azteken hun hoofdstad. De stad breidde zich al snel uit over andere eilanden, zodat er een soort Venetië ontstond. Op haar hoogtepunt had Tenochtitlan 200.000 tot 300.000 inwoners, op Parijs en Constantinopel na de grootste stad ter wereld.

In 1519 bereikte de Spaanse conquistador Hernán Cortés de stad. Na eerst vriendelijk te zijn ontvangen werd hij later de stad uitgejaagd. Na een maandenlange belegering gaf de stad zich op 13 augustus 1521 over. Het werd de hoofdstad van het onderkoninkrijk Nieuw-Spanje en na 1821 van het onafhankelijke Mexico, alhoewel vanwege burgeroorlogen meerdere malen andere steden tijdelijk de hoofdstad zijn geweest. In 1847 werd Mexico-stad bezet door de Amerikanen en in 1863 door de Fransen.

In de twintigste eeuw begon het inwonertal fors te groeien, en het was zelfs een tijdlang de grootste stad ter wereld. In 1968 werden de Olympische Spelen in Mexico-stad georganiseerd maar dat jaar wordt in Mexico vooral herinnerd wegens het bloedbad van Tlatelolco dat twee weken voor de opening van de spelen plaatsvond. Op 19 september 1985 werd de stad getroffen door een ware aardbeving (het epicentrum lag zuidelijk van de stad in Michoacán), waarbij 5000 (volgens de regering) tot 20.000 doden vielen. Bovendien waren er tienduizenden daklozen.

In 1997 werden democratische hervormingen doorgevoerd, waarmee de burgemeester en de distritsraden voortaan door de bevolking gekozen worden.

De Paseo de la Reforma gezien vanaf Chapultepec

[bewerk] Demografie

Mexico-stad bij nacht

Al sinds het begin van de jaartelling is het Dal van Mexico een van de dichtstbevolkte gebieden van het Amerikaanse continent. De huidige agglomeratie Mexico-stad heeft 22 miljoen inwoners, het Federaal District 6,5 miljoen. Het inwoneraantal van het Federaal District is sinds 1980 ongeveer stabiel, maar de voorsteden groeien nog steeds explosief. Het migratiesaldo van het centrum van de stad is licht negatief.

Het Federaal District is het gebied met het hoogste inkomen per hoofd van de bevolking en met de hoogste index van menselijke ontwikkeling van Mexico. De wijken in het westen van de stad (Polanco, Condesa, Las Lomas, San Ángel) zijn over het algemeen het welvarendst, terwijl de wijken in het oosten, op de voormalige meerbodem, het armste zijn. Deze oost-westverdeling geldt ook voor de voorsteden, de oostelijke voorsteden Sancristóbal Ecatepec de Morelos, Ciudad Nezahualcóyotl en Chalco gelden als arm, terwijl Tlalnepantla, Naucalpan de Juárez en Ciudad López Mateos relatief welvarend zijn.

De meest gesproken taal is het Spaans. Van oudsher wordt ook Nahuatl in Mexico-stad gesproken, hoewel er momenteel nog slechts 37.450 personen, oftewel 0,44%, Nahuatl als moedertaal hebben. Andere indiaanse talen die er worden gesproken zijn Otomí, Mixteeks, Zapoteeks en Mazahua. Sprekers van deze talen zijn geëmigreerd uit andere delen van Mexico. Hoewel er geen statistieken van worden bijgehouden, wordt vermoed dat Engels en Duits minstens even veel sprekers hebben als de indiaanse talen.

90% van de inwoners is Rooms-katholiek, 7% heeft een andere religie en 3% heeft geen religie. Daarmee wijkt Mexico-stad niet noemenswaardig af van de rest van Mexico.

[bewerk] Bestuurlijke indeling

Er is in Mexico geen officiële entiteit die Mexico-stad (of Ciudad de México) heet. Tot 1970 was er een gemeente binnen het Federaal District dat zo heette, maar die gemeente werd opgedeeld in de districten Cuauhtémoc, Miguel Hidalgo, Venustiano Carranza en Benito Juárez. In 1993 werd er een einde gemaakt aan decennialang juridisch getouwtrek, en besloten dat Mexico-stad hetzelfde is als het Federaal District. Vaak wordt Mexico-stad México D.F. genoemd, voornamelijk in officiëler taalgebruik. De Mexicaanse grondwet schrijft voor dat in het geval dat de federale hoofdstad buiten Mexico-stad gevestigd wordt, het Federaal District de 32e staat van Mexico zal worden, genaamd Estado del Valle de Mexico.

Het Federaal District oftewel Mexico-stad is opgedeeld in zestien districten (Spaans: delegaciones), zie verder Lijst van districten van het Federaal District. De voorsteden van Mexico vallen onder de deelstaat Mexico. De grootste voorsteden van Mexico-stad zijn Ecatepec, Nezahualcóyotl, Naucalpan, Tlalnepantla, Chimalhuacán en López Mateos.

[bewerk] Stadsbeeld

[bewerk] Bezienswaardigheden

Een van de meest bezochte plaatsen in Mexico-stad is het Zócalo, waar zich de Azteekse templo mayor en de Spaanse kathedraal bevinden. Het Zócalo is het op twee na grootste plein ter wereld.

Van de Avenida de los Insurgentes, die de stad van noord naar zuid doorsnijdt, wordt gezegd dat het de langste avenue ter wereld is. De Avenida kruist in het centrum de Paseo de la Reforma, die wel de 'Seine van beton' genoemd wordt. Op rotondes in de Paseo bevinden zich talrijke monumenten, waaronder de Ángel de la Independencia, dat tevens dienst doet als mausoleum voor een aantal onafhankelijkheidsstrijders.

Aan de Paseo de la Refoma bevindt zich bovendien de Torre Mayor, het hoogste gebouw van Latijns-Amerika. Aan het westelijke uiteinde van de Paseo bevindt zich Chapultepec. Dit is een groot park gelegen op een heuvel. Meer naar het noorden, in Tlatelolco bevindt zich het Plein van de Drie Culturen. Daar in de buurt bevindt zich ook de Basiliek van Guadalupe, gebouwd naar aanleiding van de verschijning van de Maagd van Guadalupe in 1531. De Basiliek trekt per jaar miljoenen pelgrims.

In het zuiden van de stad bevindt zich de kunstenaarswijk Coyoacán. Hier zijn veel zijn schilderingen van Diego Rivera te vinden, maar ook schilderingen van andere muralisten zijn door de gehele stad te vinden. In Coyoacán bevinden zich ook de voornaamste campus van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico en het Aztekenstadion. Coyocán was ook de wijk waar Leon Trotski werd vermoord. Zijn voormalige woonhuis is nu een museum. De binnenstad van Mexico is samen met Xochimilco opgenomen in de lijst van Werelderfgoed van de UNESCO.

De Basiliek van Guadalupe is een kerk in Mexico-stad. Het Bosque de Chapultepec, aan hetwestelijke uiteinde van de Paseo de la Reforma, is het grootste park van Mexico-stad. Er zijn roeiboten te huren. Het Nationale Antropologiemuseum, dat een groot aantal bijzondere pre-Columbiaanse voorwerpen bezit, bevindt zich in dit park, evenals de presidentiele residentie Los Pinos. Op Chapultepec hadden de Azteekse keizers hun residentie en later ook de vicekoning van Nieuw-Spanje. Na de onafhankelijkheid werd het fort op Chapultepec een kazerne, en weer later het paleis van keizer Maximiliaan. Tegenwoordig is het een museum.

[bewerk] Problemen

Satellietfoto

Mexico-stad is gebouwd in het Dal van Mexico. Het Dal van Mexico wordt aan alle kanten omgeven door vulkanen (waaronder de Popocatépetl). Dit heeft als gevolg dat luchtvervuiling als smog niet wegkan en blijft hangen. Er wordt wel eens gezegd dat een dag lucht inademen in Mexico-stad gelijkstaat aan een pak sigaretten roken. Vooral in de wintermaanden, als er koude lucht boven het dal hangt en de lucht uit de stad door (inversie) niet kan opstijgen, is de lucht erg vervuild. De Popocatépetl, in de Azteekse en koloniale periode prima zichtbaar, kan door de smog nog zelden vanuit de stad gezien worden.

Een ander milieuprobleem is de instabiele ondergrond. Toen de Azteken Tenochitlan stichtten bestond de stad uit eilandjes in het Texcocomeer. Gedurende de eeuwen is dit meer vrijwel geheel drooggevallen of drooggelegd. De grond is nog steeds erg instabiel, op sommige plaatsen verzakt de stad 25 centimeter per jaar. De Ángel de Independencia heeft er bijvoorbeeld een aantal keren trappen bijgekregen om boven de grond te blijven. Doordat Mexico-stad ook nog eens op het laagste punt van het dal ligt kunnen afvalstoffen moeilijk afgevoerd worden. Wat overgebleven is van het Texcocomeer is daardoor bijzonder giftig. Dit zorgt meteen weer voor een drinkwaterprobleem. Er is wel eens voorgesteld een pijpleiding van Veracruz aan de Golf van Mexico naar Mexico-stad aan te leggen om dit op te lossen, maar het bleek dat dit lastig haalbaar was en dat het bij wijze van spreken eenvoudiger en goedkoper zou zijn om heel Mexico-stad naar Veracruz te verplaatsen.

In veel wijken is er een hoge criminaliteit en er zijn veel straatkinderen, volgens sommige cijfers maar liefst 50.000. Mexico heeft het op één na hoogste aantal ontvoeringen ter wereld. De criminaliteitscijfers dalen licht, maar de politie kan het probleem nog steeds moeilijk aan. Het aantal moorden in Mexico-stad is desalniettemin vrij laag voor een dergelijk grote stad.

[bewerk] Verkeer en vervoer

Een probleem van een andere orde is de verkeerschaos. Mexico-stad is een van de grootste steden ter wereld. Het heeft ongeveer 22 miljoen inwoners en dat aantal groeit nog steeds. Er is weliswaar een uitgebreid metrosysteem maar tijdens de spits kan die nog nauwelijks iedereen vervoeren. Nieuwe metrolijnen of andere vormen van openbaar vervoer zijn vaak al achterhaald op het moment dat ze voltooid zijn, alhoewel een aantal recente experimenten met hoogwaardig openbaar vervoer de druk iets weten te verminderen.

De luchthaven van de stad is Benito Juárez International Airport. Mexico-stad heeft een metrosysteem en er rijden trolleybussen.

[bewerk] Politiek

Het Federaal District werd lange tijd direct door de federale regering bestuurd. Binnen het Mexicaanse kabinet was er een minister die belast was met het bestuur van het Federaal District, die doorgaans de "regent" werd genoemd. Sinds 1997 wordt het echter geregeerd door een gekozen jefe de gobierno (regeringsleider), een functie die in de (internationale) pers vaak wordt beschreven als die van burgemeester. De huidige regeringsleider van het Federaal District is Marcelo Ebrard van de Partij van de Democratische Revolutie (PRD). Mexico-stad geldt als een links bolwerk. Sinds 1997 is elke burgemeester afkomstig geweest van de linkse PRD. Hiermee onderscheidt Mexico-stad zich van de andere grote steden in Mexico, die juist bekendstaan als bolwerk van de conservatieve Nationale Actiepartij (PAN).

Het Federaal District is het enige deel van Mexico dat niet is ingedeeld bij een deelstaat. Daarmee is de status min of meer gelijk aan die van Washington D.C., de hoofdstad van de Verenigde Staten. Sinds de democratisering in 1997 gaan er stemmen op het Federaal District, dat nu in de praktijk al grotendeels als staat bestuurd wordt, als volwaardige deelstaat te erkennen.

[bewerk] Andere namen

Het Zócalo en de Kathedraal

De Engelse naam van de stad is Mexico City, een naam die ook in andere talen, waaronder het Nederlands, wel gebruikt wordt.

Tot 2000 had Mexico-stad Ciudad de los Palacios (Stad van de Paleizen) als bijnaam. In 2000 veranderde toenmalig burgemeester Andrés Manuel López Obrador de bijnaam in Ciudad de la Esperanza (Stad van de Hoop). Aanhangers van López Obrador gebruiken deze bijnaam, terwijl zijn tegenstanders nog steeds de oude bijnaam gebruiken. Een meer informele bijnaam is Chilangolandia.

Inwoners van Mexico-stad worden in Mexico Defeños (D.F.'ers), Capitalinos (Hoofdstedelingen) of meer informeel Chilangos genoemd.

[bewerk] Cultuur

[bewerk] Onderwijs

Met bijna 300.000 studenten is de Nationale Autonome Universiteit van Mexico (UNAM) de grootste universiteit van de stad en zelfs van heel Latijns-Amerika. De voornaamste campus van de UNAM, Ciudad Universitaria, is gevestigd in het zuiden van de stad. Het Nationaal Polytechnisch Instituut (IPN), dat vooral gericht is op de technische wetenschappen, is de tweede universiteit van de stad. Andere bekende universiteiten zijn het College van Mexico, het Technologisch Autonoom Instituut van Mexico (ITAM) en de Ibero-Amerikaanse Universiteit.

[bewerk] Media

Mexico-stad vormt het centrum voor de Mexicaanse media. De meeste grote Mexicaanse kranten, waaronder El Universal, Reforma, Excélsior en La Jornada, hebben hun hoofdkantoor in Mexico-stad, evenals de televisieomroepen Televisa en TV Azteca.

[bewerk] Sport

De stad is thuisbasis van meerdere voetbalclubs, waaronder Club América, Atlante, Cruz Azul en Pumas UNAM. In het Aztekenstadion, thuisbasis van América en Atlante, is twee keer de finale van het wereldkampioenschap voetbal georganiseerd. Op de campus van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico bevindt zich het Universitair Olypisch Stadion, thuisbasis van de Pumas UNAM en gebouwd voor de Olympische Spelen van 1968. De wielerbaan van Mexico-stad is de hoogstgelegen ter wereld. Omdat de luchtweerstand daarom laag is worden pogingen het werelduurrecord te verbreken vaak hier gedaan. O.a. Eddy Merckx, Francesco Moser en Leontien van Moorsel hebben hier het werelduurrecord gebroken.