Nicolae Ceauşescu
Van Wikipedia
| Communisme |
 |
| Stromingen |
|
Marxisme |
| Personen |
|
Marx · Engels |
| Landen |
|
Sovjet-Unie |
| Verwante onderwerpen |
|
Socialisme |
Nicolae Andruţă Ceauşescu (Scorniceşti 26 januari 1918 – Târgovişte 25 december 1989) was een Roemeens dictator. Hij wordt ook wel spottend 'Genie van de Karpaten' genoemd (een bergachtige streek die vrij dunbevolkt is).
Inhoud |
[bewerk] Biografie en binnenlands beleid
Nicolae Ceausescu werd geboren als kind van een arm boerenechtpaar in het dorpje Scornicesti (nabij Slatina). In zijn jeugd werkte Ceausescu als leerling schoenlapper in Boekarest. Ceauşescu was sinds 1933 lid van de Roemeense Communistische Partij. Vanwege zijn politieke activiteiten zat hij in 1936 in de gevangenis. Gedurende de Tweede Wereldoorlog dook hij onder voor de troepen van de fascistische dictator Maarschalk Ion Antonescu. Na de bevrijding van Roemenië door het Rode Leger in 1944 werd Ceauşescu secretaris van de communistische jeugdbeweging. Even na de oorlog trouwde hij ook (met goedkeuring van de partij) met Elena Ceauşescu. In 1948 werd hij kandidaat-lid van het Centrale Comité van de Roemeense Werkers Partij (voorheen de Roemeense Communistische Partij); stemhebbend-lid in 1952; lid van het Politburo 1954. Aan het einde van de jaren veertig en het begin van de jaren vijftig was hij viceminister van Landbouw en Defensie. Al in 1965 werd hij eerste secretaris van de Roemeense Communistische Partij, als opvolger van de toen overleden ex-premier en partijsecretaris Gheorghiu-Dej. In 1967 werd hij voorzitter van de Staatsraad (dat wil zeggen staatshoofd). Vanaf 1968 trok hij gaandeweg allerlei machtsfuncties naar zich toe en regeerde hij in toenemende mate als dictator. In 1974 werd hij president, een speciaal voor hem gecreëerde functie. Vanaf de jaren zeventig werd hij de Conducator (= 'Leider') genoemd; dezelfde titel die de dictator Ion Antonescu in de jaren veertig droeg.
Om de staatsschuld terug te dringen mocht er in de winter amper worden gestookt. Uiteindelijk werd de staatsschuld inderdaad teruggedrongen, maar dat het volk daar hinder van ondervond, deerde de dictator schijnbaar niet; evenals zijn plan om de Roemenen ervan te overtuigen dat ze teveel aten. (De ware reden was natuurlijk dat er te weinig voedsel was).
Halverwege de jaren tachtig kwam Ceauşescu met zijn meest bizarre idee: het platteland en de plattelandsdorpen moesten in hun huidige vorm verdwijnen. De oude dorpen moesten worden vernietigd en vervangen door een soort agrarische centra. Boeren zouden dan een soort agrarische arbeiders worden. Dit leidde tot binnen- en buitenlandse kritiek. Deze plannen werden echter niet uitgevoerd omdat Ceauşescu in 1989 ten val kwam.
[bewerk] Opstand tegen Ceauşescu
In december 1989 brak er een grote opstand uit in Timişoara aangevoerd door de dominee László Tökes, die behoorde tot de Hongaarse minderheid in Roemenië. Aanvankelijk was de orde snel hersteld, maar tijdens het staatsbezoek van Nicolae en Elena Ceauşescu aan Iran (17-19 december 1989) laaide de opstand weer op. Vlak voor Kerstmis keerden de Ceauşescus weer terug naar Boekarest, de hoofdstad. Op 20 december sprak hij het land toe op de televisie, waarin hij de Westerse imperialisten de schuld gaf van de chaos in het land. Een dag later organiseerde de partijafdeling van Boekarest een massabijeenkomst van trouwe partijleden voor het gebouw van het Centraal Comité. Toen Ceauşescu aan zijn toespraak begon, begonnen de mensen voor het gebouw te demonstreren en eisten het aftreden van Ceauşescu. Die avond openden de Securitate het vuur op demonstranten. Het leger koos de zijde van de opstandelingen en de volgende ochtend moesten Nicolae en Elena met een helikopter vluchten waarbij de piloot onder schot werd gehouden door een of meerdere van de lijfwachten. Toen de brandstof van de helikopter opraakte, landde de piloot en werd door de lijfwachten van Ceauşescu een auto gevorderd. Later stapten ze over in een andere auto. Laat in de middag werden de Ceauşescus echter herkend en gearresteerd. Nicolae en zijn vrouw Elena werden na een schijnproces geëxecuteerd. De executie vond plaats op een militaire basis in Târgovişte en werd als bewijs van hun dood gefilmd en wereldwijd per televisie vertoond. Nicolae Ceauşescu werd opgevolgd door de gematigde ex-communist Ion Iliescu.
[bewerk] Buitenlands beleid
Ceauşescu buitenlands beleid kenmerkte zich door zijn streven een redelijk onafhankelijke koers te varen ten opzichte van de Sovjet-Unie. Roemenië maakte als vazalstaat van de SU deel uit van het Oostblok, maar verzette zich onder leiding van Ceauşescu tegen de door Nikita Chroesjtsjov ontworpen doctrine om de hofleverancier van de Sovjet-Unie te worden voor olie en graan. Ook weigerde hij troepensteun te geven voor de militaire inval in Tsjechoslowakije door Sovjettroepen na de 'Praagse Lente' in 1968. Bovendien koos Roemenië geen partij in het conflict tussen China en de Sovjet-Unie. Hoewel hij in 1970 een nieuw vriendschapsverdrag met de Sovjet-Unie sloot, gaf dit alles Ceauşescu toch een zeker aanzien in het Westen. Later, toen de binnenlandse politiek van de dictator op groeiende weerstand stuitte, verloor hij het opgebouwde krediet. Desondanks beschouwde de VS Ceauşescu in de jaren tachtig nog steeds als een bondgenoot. De Amerikaanse regering was ervan overtuigd dat in geval van oorlog, Roemenië de kant van het Westen zou kiezen. Uit documentatie bleek echter dat dit beslist niet zo was: Ceauşescu's relatieve vrijheid kocht hij namelijk af met de belofte het Warschaupact in geval van een militair conflict met het Westen de Russen onvoorwaardelijk te steunen.
[bewerk] Onderdrukking
De Roemeense bevolking werd systematisch onderdrukt en was door de vele infiltranten bij de geheime dienst niet veilig. Door de grote onzekerheid en armoede waar men in leefde, zag men vaak geen andere oplossing dan te spioneren voor de Securitate. Het was niet ongewoon dat je broer, zus, vader of moeder een infiltrant kon zijn en je binnenshuis dan ook niet kon zeggen wat je wilde. De DIE (afdeling externe inlichtingen van de geheime dienst) introduceerde eind jaren '70 van de vorige eeuw een afluistersysteem via de telefoon. Ook wanneer de hoorn op de haak lag, kon de geheime dienst meeluisteren. Aangezien het systeem alleen werkte met die ene door de geheime dienst speciaal ontwikkelde telefoon, werden op last van Ceauşescu alle telefoons in het land vervangen. In vrijwel alle andere plaatsen van hotels tot scholen waren afluistersystemen geplaatst van microfoontjes in een schilderij tot microfoontjes onderop in een bakje met suikerklontjes. Direct aan de leiding van de Securiate stond Ion Mihai Pacepa, die op 25 juli 1978 deserteerde.
[bewerk] Ceauşescu's vertrouwelingen
De Roemenen die in direct of indirect contact stonden met Ceauşescu, hielden hun posities binnen het communistische systeem niet lang. Alhoewel Ceauşescu steeds meer familieleden in de hoogste rangen van het regime plaatste, wisselde Ceauşescu posities van niet-familieleden constant om ervoor te zorgen dat hun macht niet te groot werd. Enkele (bekende) namen van het toenmalige regime-Ceauşescu:
Ion Mihai Pacepa, Constantin Manea (stafhoofd), Teodor Coman (minister van binnenlandse zaken), Nicolae Plesita (staatssecretaris), Nicolae Militaru, Ion Gheorghe Maurer (minister-president), Dumitru Popescu (pers en propaganda), Eugen Luchian (secretaris), Constantin Munteanu (generaal), Constantin Olcescu (kolonel), Kolonel Bajenaru (lijfwacht), Stefan Andrei (minister van buitenlandse zaken) en Generaal Nicolae Stan (chef lijfwacht).
De veiligheidsdienst van Ceauşescu was de grootste ter wereld. Iedere Roemeense ambassadeur in het buitenland was een verlengstuk van het regime in Boekarest. Al het andere personeel van ambassades werd geronseld door de DIE. Na het overlopen van Ion Mihai Pacepa viel de geheime dienst al snel uiteen. Elena Ceauşescu begon daarop met een hernieuwde poging om de veiligheidsdienst weer op de been te krijgen. Sommige DIE-medewerkers en overheidsfunctionarissen verdwenen, waaronder Eugen Luchian die zijn kans schoon zag om in al het rumoer de benen te nemen.
[bewerk] Persoonlijkheidscultus
Ceauşescu bouwde in eigen land gestaag aan een cultus rond zijn persoon. Zijn ideologische geschriften waren verplichte kost in het onderwijs, de media werden van staatswege volledig gecensureerd en het straatbeeld werd 'opgesierd' door enorme portretten en beelden van de leider. Ceauşescu's houding ten aanzien van dissidente krachten binnenslands werd gaandeweg grimmiger. Ook godsdienstvrijheid, hoewel gegarandeerd in de grondwet, werd, behalve voor de aan de leiband van de staat lopende Roemeens-Orthodoxe kerk, niet of nauwelijks gerespecteerd. Een groot aantal politieke en religieuze dissidenten werd gevangen gezet. Door middel van de geheime politie, de Securitate, werd de persoonlijke vrijheid van de Roemenen onderdrukt.
In de jaren zeventig brachten Nicolae en Elena officiële staatsbezoeken aan China en Noord-Korea. Ze waren zeer onder de indruk van de parades, de kinderen die bloemen aanboden en massabijeenkomsten in de stadions. Terug in Roemenië, nadat ze voldoende inspiratie hadden opgedaan, werden er vanaf dat moment massabijeenkomsten gehouden in stadions, er werden gedichten opgedragen aan de Ceauşescus, maar ook moesten reguliere televisieuitzendingen wijken voor toespraken van de leider. Ceauşescu begon ook te denken dat hij afstamde van een Roemeense nationalistische prins. Nicolae kreeg titels als 'Wakende Eik aan de Donau' en 'Leider' (Conducător), terwijl Elena de 'Beschermvrouwe van de Wetenschap' en 'Moeder der Roemenen' werd.
De laatste jaren van zijn regime verdacht men hem van hoogmoedswaanzin, hetgeen vooral tot uitdrukking kwam in het 'stadsvernieuwingsproject.' In 1977 was er een enorme aardbeving in Boekarest, die een deel van het oude centrum verwoestte. Dit kwam de Ceauşescus wel goed uit: nu konden ze een grote stadsvernieuwing doorvoeren. Er werd een enorme boulevard aangelegd, flats verrezen en een deel van het oude centrum werd platgewalst. Aan het einde van die boulevard werd een gebouw neergezet, het Palatul Parlamentului (Paleis van het Parlement), waarvoor een aantal woonwijken werd platgewalst. Dit paleis, na het Pentagon en het Potala-Paleis het grootste gebouw ter wereld, was bedoeld 'voor het volk', maar de meeste mensen wisten dat dit gewoon zou worden gebruikt als privé-paleis van de Ceauşescus.
Opzienbarend mag Nicolae's bijgeloof worden genoemd. Men zegt dat hij bang was voor vampiers. Desondanks werd Vlad de Spietser (Dracula) tot nationale held verheven. Net als veel dictators leed hij ook aan smetvrees. Nadat hij iemand de hand geschud had, verscheen er een bodyguard die zijn handen met alcohol kwam ontsmetten. Voor een zo machtig man at Ceauşescu praktisch niets. Dit behoorde tot zijn - door hemzelf in het leven geroepen - dieet.
Over de rol van zijn vrouw Elena, zie: Elena Ceauşescu.
[bewerk] Zie ook
- Roemeense Revolutie, de afzetting van Nicolae Ceauşescu
| Voorganger: Shivu Stoica |
Voorzitter van de Staatsraad 1967-1989 |
Opvolger: (functie opgeheven 1989) |
| Voorganger: -- |
President van Roemenië 1974-1989 |
Opvolger: Ion Iliescu |
