Overstroming
Van Wikipedia
Een overstroming of watersnood is een ramp waarbij een aanzienlijke hoeveelheid water uit een zee, rivier of meer plaatsen bereikt die normaal gesproken niet onder water staan, en daardoor een verwoestende uitwerking heeft.
Inhoud |
[bewerk] Oorzaken
In Nederland en omliggende landen worden overstromingen vooral veroorzaakt door de Noordzee, die door storm wordt opgestuwd, waardoor dijken kunnen doorbreken. Combinatie met een springtij en/of hoge waterstanden in de benedenloop van de grote rivieren kan dit effect nog versterken. Bij de laatste grote stormvloed, de Watersnood van 1953, had de combinatie van een langdurige zware storm en een springvloed catastrofale gevolgen.
Maar ook langs de rivieren zijn regelmatig dijken doorgebroken. Extreme regenval in de bovenstroomse gebieden of veel smeltwater uit de Alpen kan leiden tot wateroverlast. In tegenstelling tot een overstroming door zeewater loopt het rivierwater in hoger gelegen gebieden na verloop van tijd vanzelf weer weg, maar kan ondertussen voor veel schade en overlast zorgen. In lagergelegen gebieden moet water uit laaggelegen polders worden weggepompt.
Ook door hevige regenval in bergachtige gebieden kunnen ernstige overstromingen optreden in lager gelegen dalen. Onder sommige omstandigheden kan ook het snel smelten van sneeuw op bergen leiden tot overstromingen.
In tropische landen kunnen overstromingen ontstaan door enorme regenval tijdens de Moesson. In bijvoorbeeld Bangladesh zijn hierdoor verschillende rampen geweest (onder andere in 1989 en in 2004). Zeebevingen kunnen leiden tot tsunami's, vloedgolven die grote schade aanrichten zodra zij een kust raken. En in 2006 kreeg Oost-Java te maken met een modderstroom van extreme omvang. Hierbij begon de modder uit de grond te stromen na een boring.
[bewerk] Nederland
[bewerk] Vanuit zee
In Nederland hebben sinds de Middeleeuwen vele watersnoden vanuit zee plaatsgevonden. Velen kregen de naam van de heilige wiens dag het die dag was. Vandaar dat ook meerdere vloeden dezelfde naam hebben meegekregen. Een selectie van de vele stormvloeden die hebben plaatsgevonden geeft de volgende stormvloeden:
|
|
||
[bewerk] Vanuit de grote rivieren
Langs de grote rivieren braken ook vele malen dijken door. Tussen 1750 en 1800 alleen al 152 keer. Na de oprichting van het 'Bureau voor den waterstaat' (het huidige Rijkswaterstaat) in 1798 nam die frequentie snel af. Sinds het einde van de achttiende eeuw hadden de grote rivieren acht keer te maken met hoge waterstanden. Zes keer leidde dat tot grote dijkdoorbraken en overstromingen. Dijkdoorbraken in het rivierengebied na 1780:
[bewerk] Wateroverlast in recente tijden
In 1993 zorgde hoogwater op verschillende plaatsen langs de grote rivieren - hoewel er geen dijken doorbraken - voor veel overlast. In 1995 volgde weer een hoogwatergolf. Dit was de hoogste sinds 1926. Omdat getwijfeld werd aan de stabiliteit van de dijken, werden in januari 1995 in één week tijd circa 250.000 mensen geëvacueerd, en ook de complete veestapels van de boeren in het gebied. Toen na enige dagen het water daalde en er geen dijken bezweken waren kon men weer terugkeren.
[bewerk] Kadebreuken
- Kadebreuk Tuindorp Oostzaan 1960
- Kadebreuk Wilnis 2003
[bewerk] Wateroverlast door regen
Ook hevige regenval heeft sinds eind 20e eeuw diverse malen voor wateroverlast gezorgd. Om na te gaan of het met het waterbeheer in Nederland goed gesteld stond voor de 21e eeuw, heeft de regering de Commissie Waterbeheer 21e Eeuw ingesteld onder voorzitterschap van Frans Tielrooij. Deze commissie kwam in 2000 met haar advies, wat grotendeels overgenomen is in het kabinetsstandpunt Anders omgaan met water.
[bewerk] Commissies
Eind 20e eeuw heeft de regering drie maal een onafhankelijke commissie ingesteld om zich over de rivierdijken te buigen: in de jaren zeventig de Commissie Becht, en in de jaren negentig de Commissies Boertien I en Boertien II.
[bewerk] Expertise Netwerk Waterkeren (ENW)
Het Expertise Netwerk Waterkeren is in Nederland het platform van deskundigen op het gebied van beveiliging tegen overstromingen. Het ENW richt haar speciale aandacht op de benodigde kennisontwikkeling om Nederland in dit opzicht op langere termijn veilig en bewoonbaar te houden.
[bewerk] België
Een aantal reeds bij Nederland genoemde overstromingen hadden ook effect in de Zuidelijke Nederlanden. Dit was vooral het geval wanneer de watersnood vertrekt vanuit de Noordzee, zoals o.m. het geval was voor de:
- Watersnood van 1377
- Sint-Elisabethsvloed (1404)
- Sint-Felixvloed (1530)
- Allerheiligenvloed (1570)
- Watersnood van 1703.
Daarnaast kunnen ook vermeld worden:
- 1808 - Een springvloed op 14 januari vanuit de Westerschelde veroorzaakt in Vlaanderen grote overstromingen en tientallen slachtoffers.
- 1925-1926 - Rond de jaarwisseling overstromen grote gedeelten van de Maasvallei, veroorzaakt door het smelten van overvloedige sneeuw en hevige regen.
- 1952 - 6 arbeiders verliezen het leven in Jalhay in de Hoge Venen wanneer ze worden meegesleurd bij een plotse overstroming van de Soor.
- Watersnood van 1953 - De noordwesterstorm van 31 januari op 1 februari veroorzaakt ook aan de Vlaamse kust en in het Waasland dijkbreuken, overstromingen en dodelijke slachtoffers.
- 1956 - In de streek van Verviers vallen verschillende doden bij overstromingen ten gevolge van hevig onweer.
- 1976 - Hevige storm gecombineerd met hoogtij veroorzaakt dijkbreuken in Ruisbroek met veel overstromingen in de provincie Antwerpen tot gevolg. Na deze overstromingsramp werd in Vlaanderen het Sigmaplan opgesteld, dat het Zeescheldebekken moet beveiligen tegen stormvloeden vanuit de Noordzee.
- 1980 - Bij grote overstromingen in juli moet een tijdlang in Hoog België het scheepvaartverkeer op de Maas worden stilgelegd.
- 1987 - In Gerpinnes en Châtelet vallen drie doden bij de overstroming van de Bieme, ten gevolge van hevige onweders.
- 1993 en 1995 - Opnieuw grote overstromingen in de Maasvallei.
[bewerk] Duitsland
Ook de Duitse Noordzeekust heeft sinds de Middeleeuwen veel last van overstromingen en landverlies gehad. Ook hier zorgen rivieren die buiten hun oevers treden voor wateroverlast. Enkele recente overstromingen:
- 1962 - Overstroming van de Elbe in Hamburg, daarbij vielen honderden slachtoffers. In Delfzijl was er gelijktijdig een middelbare stormvloed.
- 1993 - Overstroming van de Rijn en zijrivieren, met een bijna ongekend waterpeil, die een totaal geschatte schade van 400 tot 500 miljoen euro heeft aangericht.
- 1997 - Overstroming van de Oder
- 2002 - Overstroming van de Elbe en zijrivieren
- 2006 - Overstroming van de Elbe en zijrivieren
[bewerk] Hongarije
- 2006 - Overstroming van de Donau en zijrivieren waardoor het openbare leven in de hoofdstad Boedapest vrijwel onmogelijk is.
[bewerk] Indonesië
- 1996 - In 1996 staan grote delen van de hoofdstad Jakarta onder water.
- 2002 - In februari 2002 staan grote delen van de hoofdstad Jakarta onder water.
- 2007 - In februari 2007 staan grote delen van de hoofdstad Jakarta onder water, waardoor 200.000 mensen dakloos worden en 47 mensen om het leven kwamen, de meesten doordat ze verdronken of geëlektrocuteerd werden.
[bewerk] Verenigde Staten
- 2005 - Door orkaan Katrina breken dijken en wordt New Orleans overstroomd.
[bewerk] Suriname
- 2006 - Begin mei werd het binnenland van Suriname getroffen door zware overstromingen vanuit de Boven-Suriname, Tapanahony, Lawa en Boven-Marowijne rivieren.
[bewerk] Externe links
- Dick Roth, Jeroen Warmer, Madelinde Winnubst, 2006, Waterkennis, beleid en politiek rond noodoverloopgebieden. Een noodverband tegen hoogwater
- De Engelse Wikipedia met een overzicht en korte beschrijving van de Nederlandse overstromingen
- Overzicht overstromingen in België
- Deltawerken Online over watersnood van 1953
- Nederlandsche watervloeden, gedigitaliseerd boek door Simon Abbes Gabbema.
- Lijst van 642 publicaties uit de Nederlandse Centrale Catalogus (NCC), over of n.a.v. watersnood en storm; gesorteerd op jaar
- Lijst van verdronken dorpen en steden in Zeeland en West-Brabant
- Alle overstromingen wereldwijd vanaf 1985
- Expertise Netwerk Waterkeren (ENW)
- Taskforce Management Overstromingen (TMO): hoe Nederland zich organisatorisch voorbereidt op een overstroming
- Project Safecoast: kennisuitwisseling op het gebied van overstromingen tussen 5 Noordzee kustbeheerders
| watersnoden en grote overstromingen in Nederland | |
|---|---|
|
838 - 1014 - 1134 - 1163 - 1164 - 1170 - 1196 - 1212 - 1214 - 1219 - 1248 - 1277 - 1280 - 1282 - 1287 - 1288 - 1322 - 1334 - 1362 - 1375 - 1377 - 1404 - 1421 - 1424 - 1468 - 1477 - 1509 - 1514 - 1530 - 1532 - 1552 - 1570 - 1675 - 1682 - 1686 - 1703 - 1717 - 1820 - 1825 - 1916 - 1953 |
|
